Bài giảng Ngữ văn 12 - Hồn Trương Ba da hàng thịt - Trường THPT Bùi Thị Xuân

 TRƯỜNG THPT BÙI THỊ XUÂN – ĐÀ LẠT KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO CÁC EM HỌC SINH THÂN MẾN !ĐỌC VĂN  TIẾT 82 - 83HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT LƯU QUANG VŨ HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊTA. GIỚI THIỆU CHUNG I . Lưu Quang Vũ + Cuộc đời ngắn ngủi nhưng có đóng góp lớn+Tham gia bộ đội , giải ngũ làm nhiều nghề để mưu sinh@ Sinh 1948 -1988, Phú Thọ ( Đà Nẵng ), Hà Nội Gia đình trí thức; có thiên hướng nghệ thuật từ nhỏ HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊTA. GIỚI THIỆU CHUNGHỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊTA. GIỚI THIỆU CHUNG@ Trước khi đến với kịch Lưu Quang Vũ có 15 năm làm thơ , viết văn và làm sân khấu @ Tên tuổi nổi lên như một hiện tượng với nhiều vở kịch tiêu biểu xuất sắc; sáng tác kịch bản và đời sống sân khấu rất sôi nổi và cởi mở .HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊTA. GIỚI THIỆU CHUNG@ Khát vọng về cái đẹpcái thiện về sự hoànthiện nhân cách con người @ Năm 2000 Lưu Quang Vũ được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊTA. GIỚI THIỆU CHUNG@ Vở kịch : * Đề tài cốt truyện dân gian * Tình huống kịch bắt đầu từ chỗ kết thúc của tích truyện dân gian * Giá trị : Xây dựng tình huống xung đột và giải quyết xung đột ; Triết lí sâu sắc về lẽ sống làm người II. Vở kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊTA. GIỚI THIỆU CHUNG+ Cảnh 1 : Nam Tào , Đế Thích và Bắc Đẩu trên Thiên đình + Cảnh 2 : Trương Ba đánh cờ , Đế Thích xuất hiện , Trương Ba đột ngột qua đời II. Vở kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt * Vở kịch gồm 7 cảnhHỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊTA. GIỚI THIỆU CHUNG II. Vở kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt+ Cảnh 3 Cảnh trên Thiên đình : vợ Trương Ba xuất hiện đòi trả mạng sống cho chồng ; ba vị tiên sửa sai bằng cách cho hồn Trương Ba nhập vào xác hàng thịt + Cảnh 4 Nhà người hàng thịt : xác anh hàng thịt vừa chết sống lại mang hồn Trương Ba và anh hàng thịt về theo vợ Trương Ba HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊTA. GIỚI THIỆU CHUNG II. Vở kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt+ Cảnh 5 Những rắc rối bắt đầu xuất hiện : lí trưởng sách nhiễu , con trai Trương Ba phải hối lộ+ Cảnh 6 Nhà người hàng thịt : Trương Ba phải giúp chị hàng thịt mổ lợn  vượt qua cám dỗ của thể xác trở về nhà .HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊTA. GIỚI THIỆU CHUNG+ Cảnh 7 Nhà Trương Ba : Nhiều phức tạp nảy sinh , con trai hư hỏng , vợ bỏ đi , cháu gái không nhận ông nội , con dâu xót xa , bản thân bất lực - Một cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba với xác hàng thịt diễn ra , trong đó xác hàng thịt khẳng định sức mạnh và thế lấn tớiII. Vở kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊTA. GIỚI THIỆU CHUNG II. Vở kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt - Hồn Trương Ba gọi Đế Thích giải thoát ; lúc đó cu Tị ốm sắp chết , Đế Thích định cho hồn Trương Ba nhập xác cu Tị , Trương Ba từ chối và xin cho đứa trẻ sống lại còn mình chấp nhận cái chết Phần kết : Hồn Trương Ba nhập vào màu xanh cây cỏ trong vườn , trò chuyện với mọi người HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊTA. GIỚI THIỆU CHUNG+ Hồn Trương Ba, da hàng thịt" là vở kịch của nhà thơ, nhà viết kịch Lưu Quang Vũ, được viết vào năm 1983, dựa theo truyện dân gian "Hồn Trương Ba, da hàng thịt", nội dung cĩ ý nghĩa xã hội sâu sắc.+ Cho đến nay (2006), đây là vở kịch hiện đại duy nhất của Việt Nam tiếp cận được với sân khấu quốc tế. Vở kịch do đạo diễn Nguyễn Đình Nghi dàn dựng cho Nhà hát kịch nĩi Việt Nam giành được huy chương vàng tại Hội diễn Sân khấu tồn quốc năm 1990 và là vở kịch nĩi đầu tiên mang ra nước ngồi cơng diễn. Các nhà nghiên cứu sân khấu quốc tế đã đánh giá cao giá trị nội dung cũng như nghệ thuật của vở diễn.* NHẬN XÉT , ĐÁNH GIÁ VỀ VỞ KỊCH HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊTA. GIỚI THIỆU CHUNG@ Đoạn trích Thuộc cảnh VII – cảnh cuối diễn tả những đau khổ , dằn vặt và quyết định cuối cùng rất cao thượng của nhân vật hồn Trương Ba HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN I Đọc và tìm hiểu từ ngữ khó @ Đọc theo từng vai nhân vật @ Một số từ ngữ khó HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN @ Hồn Trương Ba cảm thấy không thể sống như thế này @ Cuộc đối thoại giữa hồn và xác II. Tìm hiểu văn bản trích1.Diễn biến tình huống kịch trong văn bản trích HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN II. Tìm hiểu văn bản trích@ Thái độ cư xử của những người thân trong gia đình @ Cuộc gặp gỡ đối thoại cuối cùng của Hồn với tiên Đế Thích và quyết định dứt khoátHỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN II. Tìm hiểu văn bản trích2. Nhân vật Hồn Trương Baa. Cảnh trớ trêu của nhân vật Hồn Trương Ba@ Hồn Trương Ba phải trú ngụ trong thân xác anh hàng thịt Trong sạch,,ngay thẳng cao quý > Đau khổ vô cùng , tuyệt vọng hơn và quyết định giải thoát cho mình khỏi xác anh hàng thịt HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN II. Tìm hiểu văn bản tríchb. Tôi muốn được là tôi vẹn toàn @ Hai lời thoại ( không thể  là tôi toàn vẹn ; sống nhờ  thì ông chẳng cần biết ) -> không còn là ông Trương Ba cao quý nữa -> Bi kịch của nhân vật Hồn Trương Ba 2. Nhân vật Hồn Trương BaHỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN II. Tìm hiểu văn bản tríchb. Tôi muốn được là tôi vẹn toàn : => Con người là một thể thống nhất giữa Hồn và Xác ; cuộc sống trở nên vô nghĩa khi không là chính mình HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN II. Tìm hiểu văn bản trích@ Các lời thoại còn lại : + Thấm thía nỗi đau khổ vì nhận ra tình trạng ngày càng vênh giữa Hồn và Xác + Quyết tâm giải thoát để trở lại là chính mình cả Hồn và Xác Hồn Trương Ba ý thức rõ tình cảnh trớ trêu đầy bi hài của chính mình ? b. Tôi muốn được là tôi vẹn toàn : HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN II. Tìm hiểu văn bản tríchc. Quyết định dứt khoát * Hai cách lựa chọn ? + Sống trong thân xác của một đứa trẻ -> sự rắc rối vô lí lại xảy ra + Sẽ ra đi vĩnh viễn 2. Nhân vật Hồn Trương BaHỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN II. Tìm hiểu văn bản trích@ Thực tại của mình và tình thương mẹ con cu Tị @ Hồn Trương Ba quyết định cứu sống cu Tị còn mình ra đi mãi mãi Qua lời thoại có tính chất phân tích lí giải của Hồn với Đế Thích ; Trương Ba nhận thức tỉnh táo , rõ ràng về ?Và quyết định ?HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN II. Tìm hiểu văn bản trích+ Cái chết của cu Tị tạo ra tình huống ; mâu thuẫn phát triển nhanh , đỉnh điểm và cởi nút + Dựng tả quá trình đi đến sự lựa chọn dứt khoát mang nét tự nhiên , hớp lí ( sự phát triển xung đột hợp lí ) Nhận xét cách mở nút ?=> Con người Trương Ba nhân hậu , sáng suốt , giầu lòng tự trọng và ý thức được ý nghĩa cuộc sống HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN II. Tìm hiểu văn bản trích@ Trương Ba chấp nhận cái chết để linh hồn được trong sạch và hóa thân vào các sự vật thân thương tồn tại vĩnh viễn bên những ngườithân yêu @ Cuộc sống lại tuần hoàn theo quy luật muôn đời 3. Đoạn kết vở kịch=> Nhận xét : Chất thơ sâu lắng đem lại âm hưởng thanh thoát và thông điệp về sự chiến thắng của cái Thiện , cái Đẹp và của Sự sống đích thực .HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN II. Tìm hiểu văn bản trích@ Ý nghĩa phê phán + Chạy theo ham muốn tầm thường về vật chất , thích hưởng thụ + Những biểu hiện của CN duy tâm chủ quan , lười biếng không tưởng 4. Ý nghĩa vở kịch@ Quan niệm sống Sống đúng là mình , luôn vươn tới sự hài hòa hạnh phúc toàn vẹn HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN II. Tìm hiểu văn bản trích@ Ý nghĩa tư tưởng triết lí : + Cuộc sống thật đáng quý nhưng không phải sống thế nào cũng được . + Hạnh phúc chân chính của con người là được sống thật với chính mình và với mọi người 4. Ý nghĩa vở kịchHỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN C. TỔNG KẾT @ Tạo ra tình huống ( xung đột ) ; giải quyết tình huống qua những hành động kịch có sự phát triển hợp lí , tự nhiên ; ngôn ngữ kịch ( lời thoại ) đan xen cà đối thoại và độc thoại được khai thác triệt để ( nhận xét , phân tích đánh giá ) @ Phê phán một số tiêu cực trong xã hội hiện thời ( Chủ nghĩa duy tâm chủ quan ; sống chạy theo ham muốn tầm thường ; sống không là mình ) HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN C. TỔNG KẾT @ Bài học cho mỗi chúng ta ; khát vọng về vẻ đẹp , hạnh phúc ở mỗi con người HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN II. Tìm hiểu văn bản trích@ Câu nói của hồn TB : Không thể bên trong một đàng , bên ngoài một nẻo được . Tôi muốn được là tôi toàn vẹn . Anh / Chị hãy viết một bài văn nghị luận @ Anh / Chị hãy viết một văn bản nghĩ luận xã hội bàn về lời của hồn Trương Ba trách Đế Thích , người đem lại cho mình sự sống : “ Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống , nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết” @ Anh / Chị hãy trình bày ý tưởng của mình về những rắc rối sẽ xảy ra ; tưởng tượng và viết một lớp kịch ngắn khi hồn Trương Ba chấp nhận trú ngụ trong xác cu Tị .@ Phân tích nhân vật Hồn Trương Ba trong đoạn trích ( SGK Ngữ văn 12 – Nhà xuất bản giáo dục 2008 ) và nêu ý nghĩa của vở kịch .