Bài giảng Ngữ văn 12 - Lí luận văn học: Quá trình văn học và phong cách văn học

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ TỚI DỰ GIỜ THĂM LỚP 12A4Em hãy trình bày một số biểu hiện của bút pháp siêu thực trong bài thơ Đàn ghi ta của Lor - ca (Thanh Thảo) ? KIỂM TRA BÀI CŨ Hot Tip How do I incorporate my logo to a slide that will apply to all the other slides? On the [View] menu, point to [Master], and then click [Slide Master] or [Notes Master]. Change images to the one you like, then it will apply to all the other slides. [ Image information in product ] Image : www.openas.comNote to customers : This image has been licensed to be used within this PowerPoint template only. You may not extract the image for any other use. Qu¸ Tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc Tiết 42 – 43 ( Lý luận văn học)NỘI DUNG BÀI HỌCQUÁ TRÌNH VĂN HỌCPHONG CÁCH VĂN HỌCKhái niệm quá trình văn họcTrào lưu văn họcKhái niệm phong cách văn họcNhững biểu hiện của phong cách văn họcQu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc Qu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc THỜI KỲ CỔ ĐẠITHỜI KỲ TRUNG ĐẠITHỜI KỲ CẬN ĐẠITHỜI KỲ HIỆN ĐẠITHỜI KỲ ĐƯƠNG ĐẠII. QUÁ TRÌNH VĂN HỌC 1. Khái niệm quá trình văn học DIỄN TIẾN VĂN HỌCMột hệ thống chỉnh thể với sự hình thành, phát triển qua các thời kỳ lịch sửMỗi thời kì lại có các giai đoạn cụ thể nối tiếp nhau. CÁC THỜI KỲ VĂN HỌC GỒMVĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAMGiai đoạn 1: Từ thế kỉ X đến thế kỉ XIVGiai đoạn 2: Từ thế kỉ XV đến thế kỉ XVIIGiai đoạn 3: Từ thế kỉ XVIII đến nửa đầu thế kỉ XIXGiai đoạn 4: Từ nửa cuối thế kỉ XIXVĂN HỌC VIỆT NAM TỪ THẾ KỈ XXTừ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám 1945Từ sau Cách mạng tháng Tám đến hết thế kỉ XXMỗi thời kì văn học gắn với hoàn cảnh lịch sử riêng, tồn tại, thay đổi, phát triển qua các thời kì lịch sử xã hộiQu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc I. QUÁ TRÌNH VĂN HỌC 1. Khái niệm quá trình văn học Bên cạnh nền văn hóa vận động qua các thời kì khác nhau còn có những yếu tố khác làm nên tổng thể đời sống văn học. Nghiên cứu văn học trong tổng thể vận động của tất cả các yếu tố chính là nghiên cứu quá trình văn học.CÁC YẾU TỐ LÀM NÊN QUÁ TRÌNH VĂN HỌC:Các tác phẩm văn học với chất lượng khác nhau.Các hình thức tồn tại của văn học: truyền miệng, chép tay, in ấn...Các thành tố của đời sốngvăn học:tác giả,người đọc,hoạt động nghiên cứu, phê bình...Ảnh hưởng qua lại giữa văn học và các loại hình nghệ thuật ,các hình thái ý thức xã hội.Qu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc Qu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc Quá trình văn học.Toàn thể đời sống văn học.Lịch sử văn học.LỊCH SỬ VĂN HỌCQUÁ TRÌNH VĂN HỌCLịch sử văn học chỉ nghiên cứu quá khứ văn họcQuá trình văn học chỉ sự vân động của văn học trong tổng thể ở quá khứ,hiện tại và cả tương laiQu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc I. QUÁ TRÌNH VĂN HỌC 1. Khái niệm quá trình văn học KHÁI NIỆMQuá trình văn học là sự vận động của văn học trong tổng thể. Bao gồm tất cả các tác phẩm văn học với chất lượng khác nhau, tất cả các hình thức tồn tại: truyền miệng, chép tay, in ấn; các thành tố của đời sống văn học: tác giả, người đọc Qu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc I. QUÁ TRÌNH VĂN HỌC 1. Khái niệm quá trình văn học Một hệ thống chỉnh thể với sự hình thành, phát triển qua các thời kỳ lịch sửSự vận động của quá trình văn học tuân theo những quy luật chung nào? Hãy lấy VD để minh họa cho một trong số những quy luật đó?Cách mạng tháng Tám thành công mở ra kỉ nguyên mới cho dân tộc ta . Nền văn học mới gắn liền với lí tưởng độc lập,tự do và CNXH - nền văn học Cách mạng.QUY LUẬT VĂN HỌC GẮN BÓ VỚI ĐỜI SỐNGĐây là mối quan hệ giữa quá trình văn học và lịch sử đất nước,đời sống xã hội Mỗi biến động lịch sử của đời sống xã hội thường tạo nên những chuyển biến trong lịch sử phát triển của văn học.Qu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc Thơ mới (1932-1942) vừa kế thừa những yếu tố truyền thống của thơ ca cổ điển (cảm xúc,hình ảnh,hình tượng,thể thơ)vừa có những khám phá mới mẻ (ý thức về cái tôi, thể thơ tự do)Thơ mới vừa dựa trên nền tảng truyền thống,sử dụng các yếu tố truyền thống vừa góp phần làm phong phú tiếng Việt .QUY LUẬT VĂN HỌC PHÁT TRIỂN TRONG SỰ KẾ THỪA VÀ CÁCH TÂNI. QUÁ TRÌNH VĂN HỌC 1. Khái niệm quá trình văn học Qu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc - Trong quá trình phát triển văn học Việt Nam có sự giao lưu với VHTQ (Vay mượn đề tài, thi liệu,thể loại trong văn học truyền thống),giao lưu với văn học Pháp (CNLM,CNHT)Văn học dân tộc không thể phát triển nếu thiếu giao lưu với văn học các nước, phải biết chọn lọc và cải biến cho phù hợp .QUY LUẬT VĂN HỌC TỒN TẠI,VẬN ĐỘNG TRONG SỰ BẢO LƯU VÀ TIẾP BIẾNI. QUÁ TRÌNH VĂN HỌC 1. Khái niệm quá trình văn học Qu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc NHỮNG QUY LUẬT CƠ BẢN CỦA QUÁ TRÌNH VĂN HỌCQUY LUẬT VĂN HỌC GẮN BÓ VỚI ĐỜI SỐNG QUY LUẬT VĂN HỌC TỒN TẠI, VẬN ĐỘNG TRONG SỰ BẢO LƯU VÀ TIẾP BIẾNQUY LUẬT VĂN HỌC PHÁT TRIỂN TRONG SỰ KẾ THỪA VÀ CÁCH TÂNQu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc I. QUÁ TRÌNH VĂN HỌC 1. Khái niệm quá trình văn học 2. Trào lưu văn họca. Khái niệm:Trào lưu văn học là một hiện tượng có tính chất lịch sử. Đó là một phong trào sáng tác tập hợp những tác giả, tác phẩm gần gũi nhau về cảm hứng, tư tưởng, nguyên tắc miêu tả hiện thực, tạo thành một dòng rộng lớn có bề thế trong đời sống văn học của một dân tộc hoặc một thời đại .Một Trào lưu văn học có thể có nhiều khuynh hướng hoặc trường phái khác nhau.Qu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc Quá trình văn học.Trào lưu văn họcTRÀO LƯU VĂN HỌCHOẠT ĐỘNG NỔI BẬT CỦA VĂN HỌCQu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc I. QUÁ TRÌNH VĂN HỌC 1. Khái niệm quá trình văn học 2. Trào lưu văn họca. Khái niệm: b. Một số trào lưu văn học lớn trên thế giới. VH THỜI PHỤC HƯNG Ở CHÂU ÂU VÀO THẾ KỶ XV, XVI. TÁC GIẢ - TÁC PHẨM NỘI DUNG - Đề cao con người, giải phóng cá tính, chống lại tư tưởng khắc nghiệt thời Trung cổ.Tác phẩm : “Rômêô và Juliet”của Sêch-xpia, “Đônkihôtê” của Xéc-van-tetMiguel de Cervantes (1547-1616)William Shakespeare (1564-1616) William Shakespeare (1564-1616) Miguel de Cervantes (1547-1616)Qu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc I. QUÁ TRÌNH VĂN HỌC 1. Khái niệm quá trình văn học 2. Trào lưu văn họca. Khái niệm: b. Một số trào lưu văn học lớn trên thế giới. CHỦ NGHĨA CỔ ĐIỂN PHÁP / THẾ KỶ XVII TÁC GIẢ - TÁC PHẨM NỘI DUNG - Coi văn hóa cổ đại là hình mẫu lý tưởng, đề cao lý trí, sáng tác theo quy phạm chặt chẽ- Tác phẩm “Lơxit” của Cooc-nây, “Lão hà tiện” Trưởng giả học làm sang của Mo-li-e ... Mô-li-e (1622-1673)Pierre Corneille (1606 - 1684)Pierre Corneille (1606 - 1684) Mô-li-e (1622-1673)Qu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc I. QUÁ TRÌNH VĂN HỌC 1. Khái niệm quá trình văn học 2. Trào lưu văn họca. Khái niệm: b. Một số trào lưu văn học lớn trên thế giới. CHỦ NGHĨA LÃNG MẠN / THẾ KỶ XVIII - XIX TÁC GIẢ - TÁC PHẨM NỘI DUNG - Đề cao nguyên tắc chủ quan, xây dựng hình tượng cho phù hợp với lý tưởng và ước mơ của nhà văn theo quy phạm chặt chẽ- Tác phẩm: “ Những người khốn khổ” của Huy-go, “Những tên cướp” của Si-le...V. Huy-gô (1802-1885)F. Si-le (1759-1805) V. Huy-gô (1802-1885)F. Si-le (1759-1805) Qu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc I. QUÁ TRÌNH VĂN HỌC 1. Khái niệm quá trình văn học 2. Trào lưu văn họca. Khái niệm: b. Một số trào lưu văn học lớn trên thế giới. CHỦ NGHĨA HIỆN THỰC THẾ KỶ XIX TÁC GIẢ - TÁC PHẨM NỘI DUNG - Coi văn hóa cổ đại là hình mẫu lý tưởng, đề cao lý trí, sáng tác theo quy phạm chặt chẽ- Tác phẩm “Lơxit” của Cooc-nây, “Lão hà tiện” Trưởng giả học làm sang của Mo-li-e ...Bandắc (1779 - 1850) Lép Tôn-xtôi (1828-1910)Đôxtôiepxki (1821-1881) Bandắc (1779 - 1850) Lép Tôn-xtôi (1828-1910)Đôxtôiepxki (1821-1881) Qu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc I. QUÁ TRÌNH VĂN HỌC 1. Khái niệm quá trình văn học 2. Trào lưu văn họca. Khái niệm: b. Một số trào lưu văn học lớn trên thế giới. CHỦ NGHĨA HIỆN THỰC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA THẾ KỶ XX TÁC GIẢ - TÁC PHẨM NỘI DUNG - Miêu tả cuộc sống trong quá trình phát triển cách mạng, đề cao vai trò của nhân dân.- Tác phẩm: “Số phận con người”, “ Người mẹ” của M.Gorki, Sô- lô- khốp “Sông đông êm đềm”Mi-kha-in Sô-lô-khốp (1905-1984)Mắc xim – Gorki (Nga) (1868-1936) Mi-kha-in Sô-lô-khốp (1905-1984)Mắc xim – Gorki (Nga)-(1868-1936) Qu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc - Chủ nghĩa hiện sinh - Châu Âu sau chiến tranh thế giới II.+ Miêu tả con người như một sự tồn tại huyền bí,xa lạ, phi lí.+ Tác phẩm: “ Người xa lạ” của Camuy- Chủ nghĩa siêu thực (1922) ở Pháp+ Thế giới trên hiện thực là mảnh đất sáng tạo của nghệ sĩ.+ Tác phẩm: “ Nadia” của Brôtông- Chủ nghĩa hiện thực huyền ảo: Mĩ latinh sau chiến tranh thế giới thứ II+ Thực tại bao gồm cả đời sống tâm linh,+ Tác phẩm: “ Trăm năm cô đơn” của MacketMỘT SỐ TRÀO LƯU KHÁCQu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc I. QUÁ TRÌNH VĂN HỌC 1. Khái niệm quá trình văn học 2. Trào lưu văn họca. Khái niệm: c. Một số trào lưu văn học ở Việt Nam TRÀO LƯU LÃNG MẠN TÁC GIẢ - TÁC PHẨM NỘI DUNG Cơ sở hình thành trào lưuThành tựu: + Nhóm văn xuôi Tự lực văn đoàn – đấu tranh lễ giáo phong kiến+ Thơ mới – tiếng nói cá nhânTự lực văn đoàn: Khái Hưng, Nhất Linh, Hoàng Đạo, Thạch Lam, Nguyễn Tuân Thơ mới: Thế Lữ, Huy Thông, Xuân Diệu, Huy Cận, Chế Lan ViênNguyễn Tuân (1910-1987)Thạch Lam (1910-1942)Nguyễn Tuân (1910-1987)Thạch Lam (1910-1942)THẾ LỮHUY CẬNXUÂN DIỆUHÀN MẠC TỬLƯU TRỌNG LƯLƯU TRỌNG LƯQu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc I. QUÁ TRÌNH VĂN HỌC 1. Khái niệm quá trình văn học 2. Trào lưu văn họca. Khái niệm c. Một số trào lưu văn học ở Việt Nam TRÀO LƯU HIỆN THỰC TÁC GIẢ - TÁC PHẨM NỘI DUNG Hoàn cảnh xuất hiện: 1930.Phê phán hiện thực xã hội đương thờiCảm thông với số phận của con ngườiVũ Trọng Phụng, Nam Cao,Ngô Tất Tố,Nguyễn Công HoanTác phẩmNAM CAOVò träng PhôngNGUYÊN HỒNGQu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc I. QUÁ TRÌNH VĂN HỌC 1. Khái niệm quá trình văn học 2. Trào lưu văn họca. Khái niệm c. Một số trào lưu văn học ở Việt Nam TRÀO LƯU CÁCH MẠNG TÁC GIẢ - TÁC PHẨM NỘI DUNG - Hoạt động trong bí mật, không được phép của chính quyền thực dân.Thơ Hồ Chí Minh, Nhật ký trong tù Xuân Thủy, Không giam được trí óc; Tố HữuHồ Chí Minh (1890-1969)Tố Hữu (1920-2002)Xuân Thủy (1912 - 1985) Hồ Chí Minh (1890-1969)Tố Hữu (1920-2002)Xuân Thủy (1912 - 1985) - Nguyên Ngọc ,Nguyễn Khải, Nguyễn Thi, Nguyễn Minh ChâuNguyên NgọcNguyễn KhảiQu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc TRÀO LƯU HIỆN THỰC XHCNQu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc Tìm hiểu quá trình văn học và các trào lưu văn học giúp cho việc xác định đối tượng và mục đích nghiên cứu văn học và đánh giá tác phẩm sâu sắc hơnTóm lại: Trào lưu văn học tập hợp những tác giả, tác phẩm gần gũi nhau về cảm hứng, tư tưởng, nguyên tắc miêu tả hiện thực, tạo thành một dòng rộng lớnQuá trình văn học diễn tiến của văn học như một hệ thống chỉnh thể với sự hình thành, tồn tại, thay đổi, qua các giai đoạn lịch sửBÀI TẬP CỦNG CỐ NỐI HAI CỘT A VỚI B ĐỂ CÓ CÂU TRẢ LỜI ĐÚNG VỀ TÊN KHÁI NIỆM VÀ NỘI DUNG CÁC KHÁI NIỆM1. Quá trình văn học A2. Trào lưu văn học Bb. Phong trào sáng tác tập hợp những tác giả, tác phẩm gần gũi nhau về cảm hứng, tư tưởng, nguyên tắc miêu tả hiện thực, tạo thành một dòng rộng lớn có bề thế trong đời sống văn học của một dân tộc.a. Diễn tiến của văn học như một hệ thống chỉnh thể với sự hình thành, tồn tại, thay đổi, phát triển qua các thời kỳ lịch sử.c. Sự vận động của chính bản thân văn học qua các thời kỳ lịch sử BÀI TẬP CỦNG CỐ Trong những quy luật sau, quy luật nào không tác động đến quá trình văn học? Văn học gắn bó với đời sốngB. Quy luật kế thừa và cách tânC Quy luật giao lưu và phát triểnD. Quy luật bảo lưu và tiếp biến BÀI TẬP CỦNG CỐ Trong những trào lưu văn học sau đây, trào lưu nào không xuất hiện ở Việt Nam? Trào lưu lãng mạn B. Trào lưu hiện thực huyền ảo C. Trào lưu hiện thực xã hội chủ nghĩa D. Trào lưu hiện thực phê phán LUYỆN TẬP [1] Sự khác biệt về đặc trưng của VHLM và VHHTPP qua Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân) và đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia (Số đỏ - Vũ Trọng Phụng)Chữ người tử tù – Nguyễn TuânHạnh phúc của một tang gia Vũ Trọng PhụngĐề tài tưởng tượng, chi phối xây dựng nhân vậtHướng về quá khứ, tưởng tượng tình huống éo le, oái oămTái hiện, ghi lại lối sống đồi bại, lố lăng, vô đạo đức của giới thượng lưuHuấn Cao có vẻ đẹp lý tưởng: tài hoa, thiên lương, khí phách, anh hùngSáng tạo một loạt các điển hình để bóc trần bộ mặt giả dối, để chôn vùi cả cái XH xấu xa, đen tối đóĐề tài từ hiện thực, xây dựng những điển hình LUYỆN TẬP - Cơ sở của sự khác nhau về từ ngữ, về giọng văn giữa hai văn bản Chữ người tử tù ( Nguyễn Tuân) và Hạnh phúc của một tang gia ( Trích Số đỏ - Vũ Trọng Phụng). Lý giải sự khác nhau Vũ Trọng Phụng sử dụng ngôn ngữ đời thường, sinh động và giàu tính hài hước.tái hiện một sự thật của cái " xã hội chó đểu“;bút pháp hiện thực xen lẫn trào phúng hướng tới thực tiễn đen tối của xã hội . Văn Nguyễn Tuân đặc sắc ở sự chăm sóc câu chữ, chọn từ đích đáng, không rườm rà, không có chữ độn. Ông là chuyên viên tiếng Việt; khuynh hướng lãng mạn thời trước CM; phản ánh cái “ tôi” hoài cổ; tài uyên bác- Sự hình thành, tồn tại, phát triển của văn học (như một hệ thống chỉnh thể) qua các thời kỳ lịch sửVận động văn học trong tổng thểTác giảTác phẩmHình thức tồn tạiNgười đọcTổ chức hội đoànHình thái ý thức khácNghiên cứuPhê bìnhDịch thuậtQu¸ tr×nh v¨n häc vµ phong c¸ch v¨n häc Quá trình văn học