Bài giảng Ngữ văn 12 - Những đặc điểm thi pháp truyện ngụ ngôn

NỘI DUNG BÀI HỌC:	 NHỮNG ĐẶC ĐIỂM THI PHÁP TRUYỆN NGỤ NGÔN2. TÀI LIỆU THAM KHẢO:*Giaùo trình: Đỗ Bình Trị, Những đặc điểm thi pháp của thể loại văn học dân gian (trang 72-> 97), Leâ Tröôøng Phaùt, Vaên hoïc daân gian (trang 34 -> 46), Ñoã Bình Trò, Phaïm Thu Yeán (chuû bieân), Giaùo trình vaên hoïc daân gian (trang 90-> 93). *Tác phẩm: Thầy bói xem voi, Thỏ và rùa, con phù du và đom đóm, Sói và cừu non (Êđốp), chú bé chăn cừu (Êđốp), Nhìn bề ngoài dễ bị lừa (Êđốp), Ông lão và thần chết (La Phông ten, một số câu ca dao, tục ngữ của Việt Nam có ý vị ngụ ngôn.KHÁI NIỆM VỀ THI PHÁP - Thi phaùp laø heä thoáng nhöõng nguyeân taéc, caùch thöùc xaây döïng hình töôïng, toå chöùc taùc phaåm, löïa choïn vaø söû duïng, toå chöùc caùc phöông tieän ngoân ngöõ ñeå laøm neân taùc phaåm vaên hoïc (töùc laø toaøn boä hình thöùc ngheä thuaät ñöôïc nhaø vaên saùng taïo nhaèm theå hieän noäi dung taùc phaåm).II. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM THI PHÁP TRUYỆN NGỤ NGÔNNhân vật chính trong truyện ngụ ngôna. Nhân vật chính trong truyện ngụ ngôn thường là loài vật nhưng cần phân biệt với truyện cổ tích loài vật: - Điểm giống nhau: Nói năng, ứng xử và có tâm tánh như người và gồm đủ cả như: thú, chim, cá, côn trùng.	 Điểm khác nhau: 	+ Về bản thân đối tượng.	Ngụ ngôn là bất kỳ con vật nào, miễn là giúp người ta biểu đạt ý tưởng một cách bóng gió, vừa rõ ràng, thú vị.Cổ tích loài vật liên quan đến cuộc sống chủ nhân nguồn truyện kể.Cổ tích loài vật, người kể, người nghe luôn thể hiện một tình cảm cụ thể (yêu, ghét rõ ràng )Ngụ ngôn thể hiện ở mặt lí trí, suy lí hơn là mặt tình cảm, cảm xúc.+ Về thái độ với đối tượng.+ Ở nội dung miêu tả / kể chuyện về đối tượng. Cổ tích loài vật là đúc kết kinh nghiệm và hiểu biết về đời sống và tập tính của các con vật để truyền dạy Ngụ ngôn không nhằm kể chuyện về loài vật mà chỉ mượn chuyện loài vật để nói về con người và xã hội loài người.b. Ngoài loài vật còn mượn các thứ khác: Cây cối, hoa quả, mượn các vật vô cơ, vô giác, mượn những điều vô hình vô trạng; sự ngu dại, sự khôn khéo, sự quá độ, đỉều hoạ phúc,..mượn chính người, thân thể người, mượn cả đến thần phật, ma, quỷ,đến cả Tạo hoá.=> Mọi đối tượng, ngụ ngôn đều mượn được để “gá gửi” ý tưởng sâu xa.2. Xung đột trong truyện ngụ ngôn Xung đột tiêu biểu trong truyện ngụ ngôn là xung đột giữa cái đúng với cái sai, giữa chân lí và nguỵ lí. => Xung đột này biểu hịên ở những lí lẽ hành động, ở triết lí ứng xử của nhân vật.b. Xung đột giữa cái đúng với cái sai, giữa chân lí và nguỵ lí trong truyện ngụ ngôn xét đến cùng cũng phản ánh xung đột xã hội.	- Đó là xung đột giữa người bị áp bức với kẻ áp bức.	- Phản ánh xung đột giữa cái tốt với cái xấu trong đời sống xã hội. => Tuy vậy, cái sai và cái đúng – nhất là cái sai, cái đúng thông thường là có thể ở tất cả mọi người chứ không nhất thiết gắn với cái xấu, cái tốt của riêng giai cấp, tầng lớp nào trong xã hội. 3. Kết cấu của truyện ngụ ngônMột màn kịchb. Phần xác và phần hồn.	- Phần xác là câu chuyện kể, phần hồn là điều răn dạy.c. Tính chất vừa kín đáo, hàm súc, vừa hồn nhiên, sinh động của nó.4. Thực tại và hư cấu trong truyện ngụ ngôn. + Ở ngụ ngôn, chuyện kể hoàn toàn hư cấu + Tuy nhiên phần xác vẫn dính líu đến thực tế. Những đặc điểm thi pháp ngụ ngônNhân vậtXung độtKết cấuThưc tại và hư cấu TRỌNG TÂM BÀI HỌC