Bài giảng Ngữ văn 12 - Ông già và biển cả - Trường THPT Cẩm Bình

HÊ Minh Uêông già và biển cả Kớnh chào quý thầy cụGiỏo viờn: Phan Thị HờuệLớp 12 Tiết PPCT:82Trường thpt cẩm bìnhQua phần tiểu dẫn và các tư liệu tham khảo , trình bày những hiểu biết của em về tác giả Hê _ Minh _ Uê ?I. Tỡm hieồu chung1. Taực giaỷ Ông già và biển cả Năm sinh _ mất: 1899 _ 1961Nơi sinh: Ngoại bang Chicago Hoa Kỳ . Gia đình: Sinh trưởng trong một gia đình khá giả bố là bác sĩ , mẹ là giáo viên dạy nhạcCuộc đời: Ông đã từng tham gia chiến tranh rất nhiều lần và bị thương  lí do ông viết rất hay về chiến tranh . Ông sống chủ yếu ở ngoài nước Mĩ (Gần 20 năm sống ở Cuba) 1. Taực giaỷ Ông già và biển cả Hê Minh Uê nhà văn lớn của nhân loại tiến bộ .Người đề xuất nguyên lí tảng băng trôi .Nhà văn suốt đời theo đuổi phương châm viết một áng văn xuôi đơn giản và trung thực về con người . Hê Minh Uê đã vượt ra ngoài một “thế hệ vứt đi “ mà ông thuộc về một” thế hệ đang tiếp đến “Quan sát hình ảnh tảng băng trôi . Anh (Chị ) hãy giải thích ngắn gọn những hiểu biết của mình về nguyên lí tảng băng trôi của Hê Minh UêÔng già và biển cả 1. Tác giả Tác phẩm văn chương phải là một tảng băng trôi một phần nổi bảy phần chìm . Nguyên lí tảng băng trôi Cách viết ngắn gọn hàm xúc tạo ra mạch ngầm văn bản hay các lớp nghĩa chưa được phơi bày trực tiếp trong tác phẩm .Văn phong giản dị , tước bỏ những chi tiết không cần thiết chỉ giữ lại phần cốt lõi nhưng người đọc vẫn hiểu được những gì tác giả bỏ đi , không có trong văn bản .Ngôn ngữ , chi tiết , cốt truyện , thậm chí cả nhân vật trong tác phẩm rất cô đọng .Xây dựng hình ảnh tượng trưng với nhiều tầng ý nghĩa Phát huy trí tưởng tượng , sáng tạo của người đọc Ông già và biển cả 2 . Tác phẩm Kể tên những tác phẩm của Hê Minh Uê ? Truyện ngắn: 80 truyện  Phong vị độc đáo , hiếm thấy Tiểu thuyết: Đặc biệt thành công 1952 _ Ông già và biển cả 1926 _ Mặt trời vẫn mọc1929 _ Giã từ vũ khí1940 _ chuông nguyện hồn ai* Hệ thống tác phẩm:Em hiểu gì về nhan đề của tác phẩm ? => Tầm vóc lớn lao của con người ngay cả khi tưởng chừng như không thể .ý chí nghị lực của con người  bài ca ngợi ca con người .Tư tưởng chủ đề của tác phẩm: Niềm tin bất diệt vào con người .Ông già và biển cả 2 . Tác phẩm * Tiểu thuyết Ông già và biển cả Giới thiệu khái quát:Nhan đề “ Ông già và biển cả “ Người câu _ con cá Con người _ thiên nhiên Con người _ ước mơ khát vọng cao cả Ông già và biển cả 2 . Tác phẩm => Tác phẩm thể hiện rõ nhất Nguyên lí tảng băng trôi * Tiểu thuyết Ông già và biển cả Giới thiệu khái quát: + , Tác phẩm quan trọng nhất trong sự nghiệp sáng tác của Hê Minh Uê ( quyết định giải Nô ben văn học ) . + , Tác phẩm chuyển tải thông điệp_tuyên ngôn nghệ thuật cho toàn bộ sự nghiệp sáng tác của Hê Minh Uê: Con người ta sinh ra không phải để dành cho thất bại , con người có thể bị huỷ diệt chứ không thể bị thất bại . Tóm tắt tác phẩm: Ông già và biển cả Ông già và biển cả 2 . Tác phẩm Sức tàn lực kiệt , lão vác cột buồm về lều , ngủ mê man và mơ về những con sư tử .Có một ông già đánh cá ở vùng nhiệt lưu tên là: Xantiago đã 84 ngày không kiếm được con cá nào. Chú bé Manôlin không được bố mẹ cho đi thuyền của lão già xúi quẩy .Ngày thứ 85 , lão Xantiago chèo thuyền ra khơi trước lúc trời sáng .Đến vùng giếng lớn lão thả câu .Đúng lúc định chợp mắt, lão thấy con thuyền bị kéo phăng ra khơi . Lão cố níu dây câu để giữ con cá lớn đến lúc không còn nhìn thấy đất liền .Đêm xuống ,lão ái ngại cho con cá chưa thấy mặt . Sáng ngày thứ hai , lão cắt bớt dây câu . Đêm thứ hai , con cá bơi chậm lại và đột nhiên nhô lên - một con cá Kiếm - con cá lớn mà lão mơ tưởng. Lão vật lộn với nó .Sáng ngày thứ ba , con cá bắt đầu lượn vòng rồi lồng lên phô tất cả tầm vóc, sức mạnh và vẻ đẹp .Sau khi dùng xỉa đâm chết con cá , lão tìm cách quay về .Nhưng lúc quay về , hết đàn cá mập này đến đàn cá mập khác đến rỉa thịt con cá của lão . Sau khi chống lại con cá mập cuối cùng lão cập bến với bộ xương cá Kiếm .Nêu vị trí và nội dung của đoạn trích ? Đoạn trích có thể chia thành mấy phần ? ý chính của mỗi phần ? Ông già và biển cả _ Nội dung: kể lại việc ông lão Xantiago đuổi theo và bắt được con cá Kiếm .II . Tìm hiểu đoạn trích _ Vị trí: Nằm gần cuối truyện A. Vị trí và nội dung, bố cục:Phần 2:” Còn lại “_ Hành trình trở về của ông lão.Bố cục: 2 phầnPhần 1: “ Từ đầu ... bồng bềnh theo sóng ” _ Diễn biến cuộc chinh phục con cá Kiếm của ông lão.Hình tượng vẻ đẹp của cá Kiếm được nhà văn miêu tả như thế nào ? Qua các vòng lượn ? Từ đó rút ra những cảm nhận gì ?1. Hình tượng Vẻ đẹp của cá Kiếm * Qua các vòng lượn:Hình ảnh của những vòng lượn được lặp đi lặp lại nhiều lần: “ Vòng tròn lớn “  “ Vòng tròn hẹp dần “.Những cố gắng cuối cùng nhưng hết sức mãnh liệt của con cá, tìm cách thoát khỏi sự níu kéo bủa vây của ông lão.Ông già và biển cả II . Tìm hiểu đoạn trích B. Phân tíchCảm nhận về con cá Kiếm tập trung vào những giác quan nào của ông lão ? Chứng minh rằng những chi tiết này gợi lên một sự tiếp nhận từ xa đến gần , từ bộ phận đến toàn thể ?Thị giỏcXỳc giỏc _Qua những vòng lượn của con cá. ._ Vòng tròn lớn (xa)Vòng tròn nhỏ dần (gần)._ áp lực của sợi dây, rất nặng._ Sự vùng vẫy của con cá._ Cảm giác đau đớn nơi bàn tay.Cảm nhận gián tiếp._Đến vòng thứ ba thấy con cá,một con cá khổng lồ._Cái đuôi lớn hơn cả chiếc lưỡi hái lớn, thân hình đồ sộ. Cánh vi xếp lại , bộ vi to sụ bên sườn xoè rộng._Đặc tả thân hình và cái đuôi đồ sộto lớn .Nhìn thấy trực tiếp.Vẻ đẹp dũng mãnh và oai phong của con cá được cảm nhận từ gián tiếp đến trực tiếp( từ xúc giác đến thị giác), từ xa đến gần,từng bộ phận đến toàn thể._ Con cá mang vẻ đẹp biểu tượng của thiên nhiên:kiêu hùng, kì vĩ.Cảm nhận của ụng lóo* Qua cảm nhận của ông lão:1.Hình tượng vẻ đẹp của cá Kiếm Ông già và biển cả Trong cuộc đấu trí chinh phục của ông lão với cá Kiếm hình tượng vẻ đẹp của cá kiếm được miêu tả như thế nào ? Qua đó cảm nhận thấy điều gì ? Ông lãoCá kiếm Sự đấu trí của ông lão với cá KiếmSự kiên cường, dũng cảm của ông lão ngư phủ lành nghề dày dạn kinh nghiệmSự kiên cường của cá Kiếm._ Khi bị mắc câulượn vòng tròn._ Khi lồng lên kéo thuyền đitìm cách thoát khỏi sự bủa vây của ông lão._ Khi thấm mệt, bơi chậm, nhưng vẫn cố gắng tìm cách thoát khỏi sợi dây._ Khi bị đâmKhông chấp nhận cái chết._ Khi thu dây, giữ yên sợi dây trong tư thế sẵn sàng chiến đấu._ Khi thu dần sợi dây, để áp sát cá Kiếm,tìm cơ hội để giết nó. _ Khi buông lúc kéo rất nhịp nhàng cho tới khi vòng dây thu hẹp,con cá xuất hiện._ Khi dùng lao, dồn lực đâm con cá và giết được nó.Ông già và biển cả * Qua sự đấu trí của ông lão với cá Kiếm.1.Hình tượng vẻ đẹp của cá Kiếm Trước khi chết :* Vẻ đẹp của cá Kiếm trước khi chêt:Ông già và biển cả Phóng vút lên Phô hết tầm vóc , sức mạnh , vẻ đẹp .  Chết kiêu hùng , bất khuất , mạnh mẽ . 1.Hình tượng vẻ đẹp của cá Kiếm Trong cuộc chinh phục của ông lão với cá Kiếm thái độ của ông lão với cá Kiếm như thế nào ? Vì sao ông lão lại có thái độ như thế ?Qua thái độ đó người đọc thấy được ẩn ý gì mà Hê Minh Uê gửi gắm ? Mối quan hệ đa diện phức tạp giữa ông lão và cá Kiếm: Người đi câu và con cá được câu.Hai kì phùng địch thủ (cân sức, cân tài ).Hai người bạn cảm thông chia sẻ.ứng xử giữa con người và môi trường . * Qua thái độ của ông lão với cá Kiếm :Ông già và biển cả Cá Kiếm Ngợi ca , cảm phục , coi là bạn , người anh em Duy trì cuộc sống vật chất Khẳng định giá trị tinh thần .Biển khơi là nơi tri ân Cá là bạn Đại dương là nhà 1.Hình tượng vẻ đẹp của cá Kiếm Đối tượng chinh phục , phải giết* ý nghĩa biểu tượng của hình tượng cá Kiếm Góc nhìnHình tượng cá Kiếm Thiên nhiênVẻ đẹp và sức mạnh của tự nhiênCuộc sống Những chông gai , thử thách của cuộc đời . Con ngườiƯớc mơ về thành quả lao độngNghệ thuậtƯớc mơ sáng tạo .Ông già và biển cả Từ những dụng công mô tả cá Kiếm của nhà văn hãy xem xét cá Kiếm từ những góc nhìn sau và phát hiện ý nghĩa biểu tượng của hình tượng cá Kiếm ? 1.Hình tượng vẻ đẹp của cá Kiếm Ông già và biển cả Củng cố dặn dò + Tóm tắt truyện “ Ông già và biển cả “ trong năm câu văn.+ Nếu chọn những ý quan trọng về tiểu sử của nhà văn Hê Minh Uê, em sẽ chọn những ý nào ? lí giải ?.+ Em hiểu thế nào là “ nguyên lí tảng băng trôi “.Bài tập củng cố: Dặn dò: Về nhà học bài và soạn tiếp tiết 2 : Ông già và biển cả