Bài giảng Ngữ văn 12 - Phong cách ngôn ngữ khoa học - Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng

Giáo viên: Nguyễn Thị Minh NgọcTổ: Ngữ vănTrường: THPT Huỳnh Thúc KhángPHONG CÁCH NGÔN NGỮ KHOA HỌCI. VĂN BẢN KHOA HỌC VÀ NGÔN NGỮ KHOA HỌCVăn bản khoa học.Ví dụ: Xem xét ba văn bản trong SGK tr 71Văn bản a: đề cập đến kiến thức thuộc phạm vi KHXH, mang tính chuyên sâuVăn bản b: đề cập đến kiến thức trong phạm vi nhà trường, SGK, mang tính sư phạmVăn bản c: đề cập đến kiến thức khoa học đời sống, mang tính phổ cậpVăn bản khoa học là kiểu văn bản được sử dụng trong lĩnh vực khoa học (tự nhiên, xã hội nhân văn, công nghệ)Văn bản khoa học có thể chia thành 3 loại chính tùy thuộc vào mục đích sử dụng:- Các văn bản khoa học chuyên sâu : mang tính chuyên ngành dùng để giao tiếp giữa những người làm công tác nghiên cứu trong các ngành khoa học.- Các văn bản khoa học giáo khoa : cần có thêm tính sư phạm- Các văn bản khoa học phổ cập, viết dễ hiểu nhằm phổ biến rộng rãi kiến thức khoa học.2. Ngôn ngữ khoa học :Là ngôn ngữ được dùng trong giao tiếp thuộc lĩnh vực khoa học.Ngôn ngữ khoa học tồn tại ở hai dạng:+ Dạng viết : sử dụng từ ngữ khoa học và các kí hiệu, công thức, sơ đồ+ Dạng nói : yêu cầu cao về phát âm, diễn đạt trên cơ sở một đề cươngSơ đồ hóa mô hình truyền thuyếtLõi LịchSửCâu hỏi 1: gọi về nỗi nhớ cảnh sắc con người thôn Vĩ(thế giới thực sinh động hiện lên qua kí ức)Câu hỏi 2: phấp phỏng nỗi niềm chia lìa, ly biệt(thế giới mộng trong mặc cảm phân ly)Câu hỏi 3: khắc khoải nỗi đau chới với, cô đơn(thế giới ảo, mông lung, xa xăm)Mạch cảm xúc bài thơ “ĐTVD”ThÝ nghiÖm I©ng (giao thoa sóng ánh sáng) S S1 S2 So s¸nh ®iÒu kiÖn giao thoa cña sãng n­íc vµ cña ¸nh s¸ngSãng n­íc2 nguån ph¸t sãng cïng tÇn sè§é lÖch pha cña 2 nguån ph¸t sãng kh«ng ®æi theo thêi gian ¸nh s¸ng2 nguån s¸ng cã cïng tÇn sè§é lÖch pha cña 2 nguån kh«ng ®æi theo thêi gianII. Đặc trưng của phong cách ngôn ngữ khoa học.Tính khái quát, trừu tượng.Biểu hiện ở nội dung khoa học mà văn bản đề cậpBiểu hiện qua phương tiện ngôn ngữ:VÝ dô 1: “Tõ n¨m 1975, nhÊt lµ tõ n¨m 1986, cïng víi ®Êt n­íc, v¨n häc ViÖt Nam b­íc vµo c«ng cuéc ®æi míi. V¨n häc vËn ®éng theo khuynh h­íng d©n chñ ho¸, ®æi míi quan niÖm vÒ nhµ v¨n, vÒ v¨n häc vµ quan niÖm nghÖ thuËt vÒ con ng­êi, ph¸t huy c¸ tÝnh s¸ng t¹o vµ phong c¸ch nghÖ thuËt cña nhµ v¨n víi nh÷ng t×m tßi, thÓ nghiÖm míi” (Ng÷ v¨n 12, TËp mét –Trang 18)C©u hái: ChØ ra nh÷ng thuËt ng÷ ®­îc dïng trong đoạn văn trên? Ví dụ 2: Gi¶i thÝch vµ ph©n biÖt thuËt ng÷ khoa häc víi nh÷ng tõ ng÷ th«ng th­êng qua c¸c vÝ dô trong m«n h×nh häc: mÆt ph¼ng; gãc Ph©n c«ng th¶o luËn: Nhãm 1: MÆt ph¼ng Nhãm 2: Gãc- MÆt ph¼ng:+ NN th«ng th­êng: BÒ mÆt cña mét vËt b»ng ph¼ng, kh«ng låi lâm, gå ghÒ.+ NN khoa häc: §èi t­îng c¬ b¶n cña h×nh häc mµ thuéc tÝnh quan träng nhÊt lµ qua ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng cã vµ chØ cã mét mÆt ph¼ng.- Gãc:+ NN th«ng th­êng: mét phÇn, mét phÝa (¡n hÕt mét gãc; "TriÒu ®×nh riªng mét gãc trêi / Gåm hai v¨n vâ r¹ch ®«i s¬n hµ“)+ NN khoa häc: PhÇn mÆt ph¼ng giíi h¹n bëi hai nöa ®­êng th¼ng cïng xuÊt ph¸t tõ mét ®iÓm.Biểu hiện tính khái quát, trừu tượng qua phương tiện ngôn ngữ:+ sử dụng một số lượng lớn các thuật ngữ khoa học mang: -> tính trừu tượng-> khái quát-> không giống với từ ngữ thông thường trong giao tiếp hàng ngàyVÝ dô 3: HS xem môc I – Bµi kh¸i qu¸t v¨n häc ViÖt Nam tõ c¸ch m¹ng th¸ng T¸m n¨m 1945 ®Õn hÕt thÕ kû XXC©u hái: Môc I trong bµi kh¸i qu¸t ®­îc triÓn khai nh­ thÕ nµo? Tõ ®ã cho biÕt biÓu hiÖn tiÕp theo cña tÝnh kh¸i qu¸t, trõu t­îng trong PCNNKH lµ g×?+ Tính khái quát, trừu tượng còn thể hiện ở kết cấu văn bản: -> chia phần-> chương, mục-> đoạnBÀI TẬP VỀ NHÀ.Lập bảng so sánh theo nội dung sau:PC SSPCNNC.LuậnPCNNS.HoạtPCNNN.ThuậtPCNNH.ChínhPCNN K.HọcPhạm vi sử dụngĐặc trưng ngôn ngữXin c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸oC¶m ¬n tÊt c¶ c¸c em häc sinh.Bài học kết thúc ở đây