Bài giảng Ngữ văn 12 - Sóng - Trường bổ túc văn hóa Tôn Đức Thắng

TRƯỜNG BỔ TÚC VĂN HÓA TÔN ĐỨC THẮNGTOÅ NGÖÕ VAÊN CHAØO CAÙC EMYÊU CẦU CẦN ĐẠT: - Giúp học sinh: - Cảm nhận được một tâm hồn người phụ nữ luôn khát khao yêu thương, chân thành, nồng hậu và dám bày tỏ khát vọng của mình trong tình yêu.- Thấy được nghệ thuật của bài thơ: cấu tứ và hình ảnh nhịp điệu- Giáo dục : các em có một tình yêu cuộc sống và xây dựng cho mình một tình yêu trong sáng ở lứa tuổi học sinh.SOÙNGXuaân Quyønh (1942 – 1988)I. TÌM HIỂU CHUNG:1.TÁC GIẢ:(SGK) a.Cuộc đời và sự nghiệp : -Tên thaät laø Nguyeãn Thò Xuaân Quyønh, queâ ôû xaõ Vaên Kheâ, ngoaïi thò Haø Ñoâng, Haø Taây, tröôûng thaønh ôû Haø Noäi. - 1955 làm diễn viên múa trong đoàn văn công trung ương trở thành nhà văn. - 1963 làm báo, biên tập viên báo chí.- Cuộc đời XQ trải qua nhiều thăng trầm.Mộ bia của Xuân Quỳnh và lưu Quang Vũ- Xuân Quỳnh mất trong một tai nạn giao thông thảm khốc (1988) cùng chồng là Lưu Quang Vũ và con - “Hoàn thô Xuaân Quyønh” vöøa thieát tha vöøa soâi noåi +Tơ tằm – Chồi biếc (1963)+ Hoa dọc chiến hào (1968)+ Gió lào cát trắng (1974)+ Lời ru trên mặt đất (1978)+ Tự hát (1984)+ Sân ga chiều em đi (1984)+ Hoa cỏ may (1989)b, Các tác phẩm tiêu biểu của Xuân Quỳnh : ( SGK )2.TÁC PHẨM: “SÓNG”a.Xuất xứ: (Sgk) Thuộc tập thơ :“Hoa dọc chiến hào” (1967-1968).b. Ý nghĩa hình tượng “SÓNG”“Sóng” là hình ảnh “ẩn dụ” của tâm hồn người con gái đang yêu.BỐ CỤC: 4 PHẦNP1:Suy nghó veà soùng vaø tình yeâu tuoåi treû(1,2)P2:Nguoàn goác cuûa soùng vaø tình yeâu(3,4)P3:Soùng-Noãi nhôù vaø em(5,6,7)P4:Khaùt voïng tình yeâu(8,9)Ồn ÀoI. TÌM HIỂU CHUNG:II/ÑOÏC –HIEÅU VAÊN BAÛN1.SUY NGHÓ VEÀ SOÙNG VAØ TÌNH YEÂUI/TÌM HIỂU CHUNGII/ ĐỌC HIỂU1.SUY NGHÓ VEÀ SOÙNG VAØ TÌNH YEÂU*Nghệ thuật đối lập, ẩn dụ-Sóng được miêu tả như sự tồn tại vốn có trong tự nhiên:lúc thì dữ dội khi thì dịu êm, lúc ồn ào khi lặng lẽ, luôn đi từ sông nhỏ ra bể rộng.-Sóng là ẩn dụ của tâm trạng người phụ nữ đang yêu luôn có tâm trạng trái ngược nhau,luôn khao khát vươn tới tình yêu lớn.-Tuổi trẻ luôn khao khát tình yêu đó là quy luật tình cảm được Xuân Quỳnh nói một cách thẳng thắn chân thành.2.LÝ GIẢI NGUỒN GỐC CỦA SÓNG VÀ TÌNH YÊU-Sóng là từ gió còn tình yêu bắt đầu từ đâu em không biết.Tác giả đã nói lên quy luật sâu xa của tình yêu thật khó lý giải ngọn nguồn của nó. Đây là tâm trạng băn khoăn của người con gái đang yêu-Tác giả dùng điệp từ ,kiểu câu liên hoàn,cách nói phủ địnhSOÙNG EÂM DÒUSÓNG DỮ DỘILaøm sao caét nghóa ñöôïc tình yeâuCoù nghóa gì ñaâu moät buoåi chieàuNoù chieám hoàn ta baèng naéng nhaïtBaèng maây nheø nheï, gioù hiu hiu.	(Xuaân Dieäu)Toâi göûi laïi ñaây caùi buoàn voâ côùVaø mang veà caùi nhôù baâng quôXin chôù hoûi laøm sao nhö theáToâi voán khoâng raønh maïch bao giôø	(Nguyeãn Duy)Con sóng dưới lòng sâu Con sóng trên mặt nước Ôi con sóng nhớ bờ Ngày đêm không ngủ được Lòng em nhớ đến anh Cả trong mơ còn thức Dẫu xuôi về phương bắc Dẫu ngược về phương nam Nơi nào em cũng nghĩ Hướng về anh- một phươngỞ ngoài kia đại dươngTrăm ngàn con sóng đóCon nào chẳng tới bờDù muôn vời cách trở Khoå 5,6&71, Nhận xét nghệ thuật đặc sắc của ba khổ thơ : (5,6,7).(nhóm:1).2,Tìm một số câu ca dao nói về nỗi nhớ và lòng thủy chung trong tình yêu. Khổ thơ nào dài nhất trong bài thơ ?(nhóm:2)3, Tìm khổ thơ nào trong bài thơ không có sóng biển, kết cấu của khổ thơ 5,6 nhằm khẳng định điều gì ?(Nhóm:3) CÂU HỎI THẢO LUẬN3.SÓNG-NỖI NHỚ VÀ EM-Con sóng nhớ bờ thao thức vỗ suốt đêm ngày không nguôi không ngủ.Em cũng như sóng nhớ anh cả trong mơ còn thức.-Nỗi nhớ phá vỡ mọi giới hạn thời gian,không gian.Nó chiếm cả tầng sâu và bề rộng choán đầy cõi lòng cô gái,nhớ cả trong ý thức lẫn vô thức.-Xuân Quỳnh đã mạnh bạo bày tỏ một cách chân thành nỗi nhớ người yêu của mình bằng một khổ thơ dài và phương thức ẩn dụ,cách dùng cặp đôi song song(sóng và em),hình thức đối lập(Lòng sâu-mặt nước,thức -ngủ)Nhôù ai boåi hoåi boài hoài,Nhö ñöùng ñoáng löûa, nhö ngoài ñoáng than.	(Ca dao)Những ngày không gặp nhauLòng thuyền đau rạn vỡNếu từ giã thuyền rồiBiển chỉ còn sóng gióNếu phải cách xa anhEm chỉ còn bão tố( THUYỀN VÀ BIỂN- XUÂN QUỲNH )-Tình yêu của em là thuỷ chung duy nhất chỉ có phương anhKhi đã yêu là phải tin,phải biết hi sinh,san sẻ và khi có niềm tin,lòng chung thuỷ ta sẽ có sức mạnh vượt qua mọi trở ngại trong cuộc đời.*đoạn thơ dùng nghệ thuật ẩn dụ, đối lập, điệp từ, điệp cấu trúc cú pháp và cách nói theo lối giãi bày tâm sự.4.KHÁT VỌNG TÌNH YÊU-Thời gian cuộc đời là vô hạn,thời gian đời người là hữu hạn.Xuân Quỳnh ý thức được sự ngắn ngủi của dời người và tình yêu hạnh phúc là mong manh.Chị muốn nắm giữ hạnh phúc hiện tại nên ước được hoá thành trăm con sóng nhỏ hoà vào biển lớn tình yêu của nhân loại để hát mãi khúc hát của tình yêu.Chính khao khát này thúc đầy Xuân Quỳnh sống và yêu mãnh liệt để chiến thắng cái hữu hạn của đời người.Ñaõ hoân roài hoân laïiCho ñeán maõi muoân ñôøiÑeán tan caû ñaát trôøiAnh mới thôi dào dạt	(Xuaân Dieäu)“Làm sao được tan raThành trăm con sóng nhỏGiữa biển lớn tình yêuĐể ngàn năm còn vỗ”. ( Xuân Quỳnh) Tác giả khẳng định :Em trở về đúng nghĩa trái tim emLà máu thịt đời thường ai cũng cóCũng ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữaNhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi. (Tự hát – Xuân Quỳnh)III. TỔNG KẾT: 1. Ý NGHĨA HÌNH TƯỢNG SÓNG:-Hình tượng sóng là ẩn dụ cho tâm trạng của người phụ nữ đang yêu.-Sóng là những cảm xúc ,những sắc thái tình cảm vừa phong phú vừa đa dạng vừa thiết tha sôi nổi của một trái tim rạo rực yêu thương.2.VẺ ĐẸP TÂM HỒN NGƯỜI PHỤ NỮ:*3.Những nét nghệ thuật chủ yếu:-Sóng là bài thơ tiêu biểu cho hồn thơ Xuân Quỳnh.-Âm hưởng nhịp nhàng,dào dạt,mãnh liệt được tạo bởi thể thơ năm chữ.*Hình tượng sóng và luôn tồn tại sóng đôi lúc tách biệt khi hoà nhập làm một,Cùng với phương thức ẩn dụ, đối lập, điệp từ, điệp cấu trúc cú pháp.Vẻ đẹp truyền thống: yêu thật đằm thắm,dịu dàng,hồn hậu,dễ thương,chung thuỷ.*Vẻ đẹp hiện đại:táo bạo và mãnh liệt trong tình yêu dám vượt qua mọi trở ngại để giữ gìn hạnh phúc,dù có phấp phỏng lo âu nhưng vẫn tin vào sức mạnh của tình yêu1. Hình ảnh “sóng” của Xuân Quỳnh có nghĩa ? b, Hình ảnh ẩn dụ cho tâm trạng người con gái đang yêu . a, Là hình ảnh tả thực trong tự nhiên c, Hình ảnh so sánh với người con gái đang yêu. d, Cả ba ý trên đều đúng.2.Tâm hồn người phụ nữ đang yêu trong bài thơ “Sóng” của Xuân Quỳnh :a, Sôi nổi, đắm say, lo âu.b, Trắc trở, lắng sâu, đằm thắm.c, Đôn hậu, chân thành,lo âu, luôn khát vọng hạnh phúc đời thường.3. Bài thơ nào sau đây của Xuân Quỳnh được phổ nhạc ? a, Thuyền và biển. b,Thơ tình cuối mùa thu.c, Sóng .d, Cả ba bài thơ trên.BÀI TẬP PHẦN LUYỆN TẬPCó nhiều câu thơ, bài thơ so sánh tình yêu với sóng và biển. Hãy sưu tầm câu thơ bài thơ đó.“Sóng tình dường đã xiêu xiêu Xem trong âu yếm có phần lả lơi” ( Truyện Kiều –Nguyễn Du)Anh xa cách em như đất liền xa cách bểNửa đêm sâu nằm lắng sóng phương em ( Chùm thơ yêu – Chế Lan Viên)Thuyeàn vaø Bieånxuan quynh V. DẶN DÒ :- Học thuộc bài thơ, phân tích hình tượng “Sóng”trong bài thơ cùng tên.Chuẩn bị bài mới :luyên tập vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn nghị luận.Những bài thơ tiêu biểu của :Xuaân QuyønhHoa coû may"Lôøi yeâu moûng manh nhö laøn khoùiAi bieát loøng anh coù ñoåi thay ?"Thö tình cuoái muøa thu"Thôøi gian nhö laø gioùMuøa ñi cuøng thaùng naêmTuoåi theo muøa ñi maõiChæ coøn anh vaø em Chæ coøn anh vaø em Cuøng tình yeâu ôû laïi"