Bài giảng Ngữ văn 12 - Thực hành một số phép tu từ ngữ âm

Thực hành một số phép tu từ ngữ âmI.Tạo nhịp điệu và âm hưởng cho câuBài tập 1: Nhận xét về nhịp điệu, sự phối hợp âm thanh (cùng với các phép lặp cú pháp, lặp từ ngữ) nhằm tạo ra âm hưởng hùng hồn, đanh thép cho lời tuyên ngơn trong ví dụ SGK. Chú ý: sự phối hợp nhịp ngắn – dài, sự thay đồi thanh bằng – trắc cuối mỗi nhịp, tính chất mở hay đĩng của âm tiết kết thúc mỗi nhịp.Bài tập 2: Phân tích tác dụng của âm thanh, nhịp điệu (cĩ sự phối hợp với phép lặp từ ngữ và kết cấu cú pháp) trong việc tạo nên sắc thái hùng hồn, thiêng liêng của lời kêu gọi cứu nước trong đoạn trích SGK (chú ý vần, sự ngắt nhịp và đối xứng)Bài tập 3: Nhịp điệu trong đoạn văn thích hợp với việc khẳng định, ngợi ca sức mạnh và ý chí kiên cường của cây tre, hình ảnh tượng trưng cho con người Việt Nam. Hãy phân tích để làm sáng tỏ điều đĩHọc sinh hoạt động theo nhĩm:Chú ý: mỗi nhĩm thực hiện bài tập trong vịng 7 phútBài 1- Nhịp điệu:+ Hai vế đầu dài-dàn trải(17 âm tiết: 1 vế) Biểu hiện cuộc đấu tranh trường kì của dân tộc+ Vế sau:ngắn,dồn dập(7 âm tiết) khẳng định hùng hồn độc lập- Về phối hợp thanh:+ Câu 1:tiếng cuối vế 1,2,3:B (do: âm mở )+ Câu 2:tiếng cuối :T(lập: tính chất đóng)- Phép điệp từ ngữ: Một dân tộc đã gan góc(2 lần),dân tộc đó phải được(2 lần)Bài 2- Vần: câu văn có gieo vần + Câu 1: bà-già+ Câu 2:súng,gươm,cuốc-thuổng- Nhịp điệu:+ Vế đầu câu 1,câu 2,câu 3:nhịp ngắn+ Vế cuối câu 1,câu 4:nhịp dài- Đối xứng: + Số tiếng:4/2-4/2+ Nhịp:3/2-3/2+ Kiểu câu:ai có dùng-ai códùngâm hưởng mạnh mẽ,dứt khoát khẳng định độc lập}Bài 3-Nhịp: ngắn-dài:2/9-6/2-3/2/4/4-1/4-1/4âm hưởng du dương,nhấn mạnh vai trò của tre  con người Việt Namtạo âm hưởng lúc dồn dập,lúc khoan thaithích hợp lời kêu gọi cứu nước}Thực hành một số phép tu từ ngữ âmI.Tạo nhịp điệu và âm hưởng cho câuII. Điệp âm, điệp vần, điệp thanhBài tập 1: Phân tích tác dụng tạo hình tượng của việc điệp âm đầu trong các câu thơ trong SGK? Bài tập 2: Trong đoạn thơ Tiếng hát sang xuân của Tố Hữu SGK, vần nào được lặp lại nhiều nhất? Nêu tác dụng biểu hiện sắc thái ý nghĩa của phép điệp vần đĩ?Bài tập 3: Đoạn thơ Tây Tiến của Quang Dũng trong SGK gợi được khung cảnh hiểm trở của rừng núi  là nhờ cĩ sự đĩng gĩp của nhiều yếu tố (cả những yếu tố khơng thuộc ngữ âm). Hãy phân tích: nhịp điệu, sự phối hợp giữa các thanh T – B ở 3 dịng đầu và cách dùng tồn thanh B ở dịng cuối, các yếu từ ngữ, phép lặp cú pháp, Học sinh hoạt động theo nhĩm:Chú ý: mỗi nhĩm thực hiện bài tập trong vịng 7 phútBài 1a. Điệp âm đầu: lửa-lựu-lập-lòe  trạng thái ẩn hiện của hoa lựu (như những đóm lửa)b. Điệp âm đầu:làn-lóng-lánh-loe  trạng thái của ánh trăng chiếu trên mặt nướcBài 2- Điệp vần: ang (7 lần) âm hưởng rộng mở mênh mang cảm xúc mùa đông đang tiếp diễn,còn kéo dài vậy mà có những lời gọi mùa xuânBài 3- Thanh+ 3 câu đầu: nhiều thanh trắc sự hiểm trở,hùng tráng+ Câu 4: toàn thanh bằng vẻ thơ mộng,thoáng đãng khi vượt qua con đường gian lao- Từ láy gợi hình:khúc khuỷu,heo hút- Phép đối: ngàn thước lên cao-ngàn thước xuống- Điệp từ: dốc, ngàn thước- Nhân hóa: súng ngửi trời- Điệp cú pháp: câu 1-câu 3Câu 1: Câu thơ sau sử dụng biện pháp tu từ ngữ âm nào: “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi?” Bài tập củng cốCâu 2: Tìm biện pháp tu từ ngữ âm trong câu thơ: “Đưa người ta không đưa qua sông” a.Điệp âmb. Điệp vầnc. Điệp thanhd. Điệp từb.Điệp âmd. Điệp vầna. Điệp thanhc. Điệp từThe End