Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết 100, 101, 102: Ôn tập phần văn học

Tiết 100-101-102 ÔN TẬP PHẦN VĂN HỌC1. Vî chång A Phñ vµ Vî nhÆt ®Òu viÕt vÒ sè phËn vµ c¶nh ngé cña ng­êi n«ng d©n tr­íc CM8/1945Vî chång A Phñ Nãi vÒ nçi khæ nhôc cña MÞ, con d©u g¹t nî cña thèng lÝ P¸ Tra. D­íi ¸ch ¸p bøc nÆng nÒ cña thÕ lùc phong kiÕn vµ thÇn quyÒn miÒn nói, ë l©u trong c¸i khæ, MÞ d­êng nh­ mÊt hÕt ý thøc, sèng lÇm lòi, cam phËn nh­ con rïa trong xã cöa. Nh­ng trong ®¸y s©u t©m hån MÞ vÉn tiÒm tµng mét søc sèng m·nh liÖt cña mét c« g¸i tµi s¾c, trÎ trung, khao kh¸t tù do, t×nh yªu vµ h¹nh phóc. Søc sèng Êy gÆp nh÷ng hoµn c¶nh thuËn lîi th× sÏ bïng lªn, ch¸y m¹nh mÏ. Sù gÆp gì cña MÞ víi A Phñ lµ ngÉu nhiªn nh­ng tÊt yÕu cña hai ng­êi khèn khæ cïng c¶nh ngé. MÞ c¾t d©y trãi cøu A Phñ, tù gi¶i tho¸t m×nh, hai ng­êi trèn khái Hång Ngµi.Vî nhÆt Nãi vÒ th©n phËn nghÌo hÌn cña mÑ con Trµng (d©n ngô c­, nghÌo kh«ng c­íi næi vî), ®ång thêi ph¶n ¸nh t×nh c¶nh thª th¶m cña ng­êi n«ng d©n trong n¹n ®ãi khñng khiÕp 1945. C¶nh ngé cña ng­êi ®µn bµ lµm vî Trµng, c©u chuyÖn nhÆt vî vµ c¶nh nµng d©u míi vÒ nhµ chång ®· ph¬i bµy tÊt c¶ sù nghÌo ®ãi vµ t×nh tr¹ng thª th¶m cña th©n phËn con ng­êi.2. Rõng xµ nu vµ Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh ®Òu tËp trung vµo chñ ®Ò ca ngîi chñ nghÜa anh hïng c¸ch m¹ngRõng xµ nu - ý thøc céng ®ång. - lßng c¨m thï giÆc s«i sôc. Tinh thÇn bÊt khuÊt, søc m¹nh vïng lªn quËt khëi. - sù tiÕp nèi c¸ch m¹ng tõ thÕ hÖ nµy sang thÕ hÖ kh¸c.Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh - Thï nhµ g¾n víi nî n­íc. - Sù hßa hîp gi÷a truyÒn thèng gia ®×nh víi truyÒn thèng cña quª h­¬ng vµ c¸ch m¹ng ®· t¹o nªn nh÷ng con ng­êi coi ®¸nh giÆc ®Ó tr¶ thï nhµ ®Òn nî n­íc lµ bæn phËn, lµ lÏ sèng.3. T×nh huèng trong ChiÕc thuyÒn ngoµi xa lµ t×nh huèng nhËn thøc:Ng­êi ®µn «ng lµng chµi ®¸nh vî;Th¸i ®é cam chÞu ®Çy nhÉn nhôc cña ng­êi ®µn bµ;Ph¶n øng cña cËu bÐ Ph¸c tr­íc hµnh ®éng cña cha;Ng­êi ®µn bµ tõ chèi li h«n -> tÊt c¶ ®Òu dÉn ®Õn sù bõng tØnh, gi©y phót “gi¸c ngé” ch©n lÝ, lµm s¸ng tá nhËn thøc cña §Èu: “Mét c¸i g× míi võa vì ra trong ®Çu vÞ Bao C«ng cña c¸i phè huyÖn vïng biÓn”. 5. ý nghÜa t­ t­ëng cña ®o¹n trÝch “Hån Tr­¬ng Ba, da hµng thÞt”:Phª ph¸n mét sè biÓu hiÖn tiªu cùc cña lèi sèng: sèng dung tôc, vÞ kØ, v« ®¹o ®øc; sèng nhê sèng m­în, kh«ng hµi hßa gi÷a thÓ x¸c víi t©m hån.- Göi g¾m mét triÕt lÝ: cuéc sèng thËt ®¸ng quý nh­ng kh«ng ph¶i sèng thÕ nµo còng ®­îc. Con ng­êi ph¶i lu«n ®Êu tranh víi b¶n th©n ®Ó v­¬n tíi sù thèng nhÊt hµi hßa gi÷a linh hån vµ thÓ x¸c, h­íng tíi sù hoµn thiÖn nh©n c¸ch.5. VB “Số phận con người” a) Ý nghĩa tư tưởng: Số phận mỗi người thường không phẳng phiu mà đầy éo le trắc trở. Con người phải có đủ bản lĩnh và lòng nhân hậu để làm chủ số phận, vượt lên cô đơn, mất mát, đau thương. b) Đặc sắc nghệ thuật: - Miêu tả nội tâm và diễn biến tâm trạng nhân vật tinh tế- Lối kể chuyện giản dị, sinh động, giàu sức hấp dẫn và lôi cuốn- Lời trữ tình ngoại đề của người dẫn chuyện ở phần cuối tác phẩm gây xúc động lớn cho người đọc .6. VB “Thuốc”a) “Thuốc” là hồi chuông cảnh báo sự mê muội đớn hèn của người Trung Hoa cuối TK XIX đầu TK XX và cần phải có phương thuốc chữa bệnh cho quốc dân.b) Nghệ thuật:- Xây dựng những hình ảnh mang tính biểu tượng: + Chiếc bánh bao tẩm máu Hạ Du: tượng trưng cho tập quán chữa bệnh phản khoa học và sự u mê của người dân Trung Hoa lúc bấy giờ về khoa học lẫn chính trị.+ Vòng hoa trên mộ Hạ Du: Thể hiện sự trân trọng của Lỗ Tấn đối với những người làm cách mạng và niềm tin của tác giả vào tương lai của Cách mạng; đồng thời chỉ ra thái độ cần có của nhân dân đối với Cách mạng.+ Con đường mòn chia cắt nghĩa địa người chết chém, chết tù với nghĩa địa người nghèo: là biểu tượng cho sự chia rẽ, mất đoàn kết và sự ngu muội về chính trị của người dân Trung Hoa lúc bấy giờ. Họ coi việc làm cách mạng là làm giặc và có thái độ kì thị, khinh miệt đối với những người Cách mạng.- Lối dẫn chuyện nhẹ nhàng, tự nhiên, có sức hấp dẫn và lôi cuốn.7. Ý nghĩa biểu tượng trong đoạn trích “Ông già và biển cả”: Qua việc miêu tả cuộc hành trình đơn độc, nhọc nhằn của con người vì một khát vọng lớn lao, Hê-minh-uê muốn chứng minh chân lí: “Con người có thể bị huỷ diệt chứ không thể bị đánh bại” .