Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết 19, 20: Đọc văn: Tây tiến

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN THĂM LỚPTrình bày cách làm bài nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ?* Kieåm tra baøi cuõ:Đáp án:- Bước 1: đọc kỹ, cảm nhận chung về bài thơ, đoạn thơ.- Bước 2: tìm hiểu sâu tác phẩm ở phương diện nôi dung, nghệ thuật (chú ý phân tích từ ngữ, hình ảnh, chi tiết nghệ tiêu biểu)- Bước 3: lập dàn ý theo các luận điểm đã tìm được.- Bước 4: Dựa vào dàn ý viết thành bài văn. QUANG DŨNGTÂY TIẾNGV: Nguyễn Thị Thu TuyềnTrường: THPT Quang TrungTIết 19 – 20: Đọc văn I. Tìm hieåu chung: Haõy trình baøy nhöõng hieåu bieát cuûa em veà nhaø thô Quang Duõng?(1921 - 1988) 1. Taùc giaû:TÂY TIẾNQUANG DŨNGI. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: ( 1921 – 1988 ) TÂY TIẾNQUANG DŨNGQUANG DŨNG 1921 - 1988- Tên khai sinh: Bùi Đình Diệm- Quê quán: Hà Tây (nay là Hà Nội ) Là người nghệ sĩ đa tài: làm thơ, vẽ tranh, soạn nhạc Một hồn thơ lãng mạn tài hoa: nhà thơ của “xứ Đoài mây trắng”, thơ giàu chất nhạc, chất họa.- Các tác phẩm chính:+Truyện, kí: Mùa hoa gạo, rừng về xuôi, Nhà đồi . . . +Thơ: Bài thơ sông Hồng, Mây đầu ôBuùt tích baøi Taây TieánI. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: ( 1921 – 1988 )Tranh Quang DũngVợ và con nhà thơ TƯ LIỆU VỀ NHÀ THƠ QUANG DŨNGI. Tìm hiểu chung: 1 Tác giả: ( 1921 – 1988 ) TÂY TIẾNQUANG DŨNGTây Tiến là đơn vị bộ đội thành lập 1947- Nhiệm vụ phối hợp với bộ đội Lào, đánh tiêu hao sinh lực địch ở vùng biên giới Thượng Lào.- Thành phần: phần đông là học sinh sinh viên Hà Nội.- Hoàn cảnh sống: gian khổ, khó khăn.- Tâm hồn: yêu đời, lãng mạn, hào hoa.- Sau một năm thành lập, Tây tiến về Hoà Bình và thành lập trung đoàn 52.- Quang Dũng đến Tây tiến những ngày đầu thành lập và là một đại đội trưởng ở đó.- Năm 1948, Quang Dũng chuyển sang đơn vị khác.- Nhớ đơn vị cũ, Quang Dũng viết Nhớ Tây Tiến tại Phù Lưu Chanh, sau đổi thành Tây Tiến và in trong tập “Mây đầu ô”.2. Tác phẩm:? Baøi thô ñöôïc taùc giaû vieát döïa treân cô sôû hieän thöïc naøo ? Caûm xuùc xuyeân suoát baøi thô laø caûm xuùc gì ? Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơiSài Khao sương lấp đoàn quân mỏiMường Lát hoa về trong đêm hơiDốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳmHeo hút cồn mây súng ngửi trờiNgàn thước lên cao, ngàn thước xuốngNhà ai Pha Luông mưa xa khơiAnh bạn dãi dầu không bước nữaGục lên súng mũ bỏ quên đời!Chiều chiều oai linh thác gầm thétĐêm đêm Mường Hịch cọp trêu ngườiNhớ ôi Tây Tiến cơm lên khóiMai Châu mùa em thơm nếp xôiI. Tìm hiểu chung:II. Đọc – hiểu văn bản:Doanh trại bừng lên hội đuốc hoaKìa em xiêm áo tự bao giờKhèn lên man điệu nàng e ấpNhạc về Viên Chăn xây hồn thơNgười đi Châu Mộc chiều sương ấyCó thấy hồn lau nẻo bến bờCó nhớ dáng người trên độc mộcTrôi dòng nước lũ hoa đong đưaTây Tiến đoàn binh không mọc tócQuân xanh màu lá dữ oai hùm Mắt trừng gửi mộng qua biên giớiĐên mơ Hà Nội dáng kiều thơmRải rác biên cương mồ viễn xứChiến trường đi chẳng tiếc đời xanhÁo bào thay chiếu anh về đấtSông Mã gầm lên khúc độc hànhTây Tiến người đi không hẹn ước.Đường lên thăm thẳm một chia phôi.Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy.Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi.II. Đọc - hiểu văn bản:Bức tranh thiên nhiên và hình ảnh đoàn quân Tây Tiến:(khổ1)* 2 câu thơ đầu:Sông Mã xa rồi Tây tiến ơi!Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơiNhớ: cảm xúc trung hoàNhớ chơi vơi: cụ thể, tăng tiếnGieo vần “ơi” mở rộng, âm hưởng kéo dài. Tây tiến ơi! → sự luyến tiếcRừng núi: không gian chiều sâu, rộng, cao TÂY TIẾNQUANG DŨNGơiNhớnhớ chơi vơiThời gian qua rồiKhông gian theo chiều dàiXaơiNỗi nhớ da diết, bao trùm không gian và thời gianNỗi nhớ của nhà thơ thể hiện thế nào trong hai câu thơ đầu?Noãi nhôù chaùy boûng, da dieát, löûng lô, mong manh, traûi daøi trong khoâng gian, thôøi gian daït daøo kæ nieäm.So saùnh: Ca dao Xuaân Quyønh Caùch theå hieän noãi nhôù Toá Höõu cuûa Quang Duõng coù gì khaùc? Xuaân DieäuSài Khao: sương lấp đoàn quânMường lát: hoa về trong đêm hơiPha Luông: mưa xa khơiMường Hịch: cọp trêu ngườiMai Châu: mùa em thơm nếp xôiHoang sơ kì bí, lạ lùng; hoành tráng, hùng vĩ mà trữ tìnhRừng thiêng nước độcHoang sơ nhưng trữ tình, lãng mạnDữ dội mà thơ mộngDữ dội, ghê sợGần gũi, ấm ápCảnh nuùi röøng Taây Baéc hieän leân nhö theá naøo trong noãi nhôù cuûa nhaø thô ? * Các câu còn lại:- Vẻ đẹp của thiên nhiên:Ấn tượng không gian mạnh mẽ, núi cao vực sâu, địa thế hiểm trở, đe doạ tính mạng con người.+ Đối: Dốc lên khúc khuỷu > boû queân ñôøi, anh veà ñaát -> bình thöôøng hoùa caùi cheát-> toâ ñaäm hieän thöïc khoù khaên, theå hieän nieàm traân troïng ñoàng ñoäi, ca ngôïi söï hy sinh cao caû cuûa ngöôøi lính.- Noùi ñeán caùi cheát moät caùch thaûn nhieân ñeå toâ ñaäm noãi maát maùt ñau thöông vaø veû ñeïp haøo huøng hieân ngang cuûa ngöôøi lính trong buoåi ñaàu choáng Phaùp. ? Caùi cheát cuûa ngöôøi lính Taây Tieán ñöôïc  nhaø thô mieâu taû nhö theá naøo?- Nhớ được lặp lại: Tạo cảm giác ấp áp, êm dịu, xua đi những gian khổ trước đó vừa tạo tâm thế chuyển sang đoạn tiếp theoBức tranh thiên nhiên và hình ảnh đoàn quân Tây Tiến(2 câu cuối)- Cơm lên khói:Chuyển đổi từ núi rừng tây Bắc, cuộc hành quân vất vả sang ấm áp, gần gũiTình gia đình thân mật, ấm áp, gần gũi - “Mùa em”: sự hòa hợp giữa cảnh và người Tây Bắc, tạo nên sự say đắm lòng người đến bâng khuâng. MOÄT SOÁ HÌNH AÛNH VEÀ ÑAÁT VAØ NGÖÔØI TAÂY BAÉC* Dặn dò: - Nắm được cuộc đời của tác giả Quang Dũng.- Nắm được hoàn cảnh sáng tác bài thơ Tây tiến.- Nắm được đặc điểm nội dung và nghệ thuật của khổ thơ 1.* Củng cố: Khổ thơ đầu là bức tranh thiên miền Tây hùng vĩ, dữ dội nhung vô cùng mĩ lệ, trữ tình và hình ảnh người lính trên chặng đường hành quân trong cảm xúc “nhớ chơi vơi” về một thời Tây Tiến. Đặc biệt là nhớ những vùng đất xa xôi, hoang vắng, hùng vĩ, dữ dội, khắc nghiệt, đầy bí hiểm nhưng vô cùng thơ mộng trữ tình.C¸m ¬n quý thÇy c« vµ c¸c em häc sinh/MOÄT SOÁ HÌNH AÛNH VEÀ THIEÂN NHIEÂN TAÂY BAÉC2. Kỉ niệm đêm liên hoan dọc đường hành quânTÂY TIẾNQUANG DŨNGII. Đọc hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên và hình ảnh đoàn quân Tây TiếnCác động từ mạnh: Bừng lên, khèn lên, về, xây . . . Đêm liên hoan thắm đậm tình quân dânHô ngữ “kìa em” Ngạc nhiên, bất ngờTâm trạng ngạc nhiên, ngỡ ngàng, say mê trước vẻ đẹp thiên nhiên mĩ lệ và con người tình tứ mà e thẹn.Chiều sương ấyKhông gian và thời gianDáng người trên độc mộcHoa đong đưaMềm mại, uyển chuyểnTay chèo uyển chuyển Sự hài hòa giữa con người hữu tình và thiên nhiên Tây Bắc hữu linh. 2. Kỉ niệm đêm liên hoan dọc đường hành quânTÂY TIẾNQUANG DŨNGII. Đọc hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên và hình ảnh đoàn quân Tây tiếnCHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN THĂM LỚP2. Kỉ niệm đêm liên hoan dọc đường hành quânTÂY TIẾNQUANG DŨNGII. Đọc hiểu văn bản1. Bức tranh thiên nhiên và hình ảnh đoàn quân Tây Tiến3. Hình tượng người lính Tây TiếnĐầu không mọc tócQuân xanh màu láMắt trừngDữ oai hùmPhi thường, khác lạĐối lậpQuân xanh màu lá><Khẳng định sức mạnh tinh thần oai phong lẫm liệt. TÂY TIẾNQUANG DŨNGII. Đọc hiểu văn bản3. Hình tượng người lính Tây TiếnLãng mạn, khao khát yêu thươngĐối lậpThực tế khắc nghiệtCái chết luôn rình rậpRải rác biên cương mồ viễn xứChiến trường đi chẳng tiếc đời xanhÁo bào thay chiếuTầm vóc lớn lao kì vĩ như một chiến tướngChẳng tiếc đời xanhAnh về đấtMồ viễn xứCái chết thầm lặng nơi xứ ngườiÁo bào thay chiếuHiện thực khốc liệtKì vĩ, tráng lệSông mã: gầm lên khúc độc hànhXót xa, thương tiếcXót thương, kính trọngÁo bào thay chiếu anh về đấtSông Mã gầm lên khúc độc hành4. Lời thề gắn bó với Tây TiếnCác từ cùng trườngKhông hẹn ướcMột chia phôiQuyết tâm không quay trở vềTÂY TIẾNQUANG DŨNGII. Đọc hiểu văn bảnTây Tiến người đi không hẹn ướcĐường lên thăm thẳm một chia phôiHồn về Sầm Nứa chẳng về xuôiHi sinh nơi đất lạ quê ngườiQuyết tâm theo đuổi lí tưởngKhát vọng cống hiến là mãi mãiAi lên Tây Tiến mùa xuân ấyHồn về Sầm Nứa chẳng về xuôiII. Đọc hiểu văn bảnTÂY TIẾNQUANG DŨNGI. Tìm hiểu chungIII. Tổng kết2. Nghệ thuật: Cảm hứng lãng mạn; âm điệu hào hùng bi tráng; ngôn ngữ giàu chất nhạc, hoạ.1. Nội dung: Bài thơ khắc hoạ thành công hình ảnh người lính Tây Tiến với vẻ đẹp lãng mạn, đậm chất bi tráng trên cái nền cảnh thiên nhiên miền tây hùng vĩ, dữ dội và mĩ lệ. Tác phẩm góp phần hun đúc hào khí tuổi trẻ những năm kháng chiến chống Pháp đầy gian khổ.Củng cố: Vẻ đẹp người lính Tây Tiến trong bài thơ “Tây Tiến” của nhà thơ Quang Dũng ?Bài tập: Diễn lại bằng ngôn ngữ văn xuôi hình ảnh người chiến sĩ Tây Tiến.Bài tập về nhà: So sánh hình ảnh người lính trong bài thơ “Tây Tiến” của nhà thơ Quang Dũng với hình ảnh người lính trong bài thơ “Đồng chí” của nhà thơ Chính Hữu.TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO