Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết 19: Tây Tiến

Tây Tiến Tác giả: Quang DũngTiết 19:Đọc tiểu dẫn và khái quát những nét chính về tác giả Quang Dũng ?I. TÌM HIỂU CHUNG1. Tác giả (1921 – 1988)Tên thật là Bùi Đình Diệm. Quê: Phượng Trì - Đan Phượng - Hà Tây. Quang Dũng là nghệ sĩ đa tài,là một nhà thơ mang hồn thơ phóng khoáng,lãng mạn,hào hoa, đặc biệt là khi viết về người lính.2. Tác phẩm:a. Hoàn cảnh sáng tác - Sáng tác năm 1948, tại Phù Lưu Chanh sau khi Quang Dũng rời Tây Tiến.- Lúc đầu bài thơ có tên là “Nhớ Tây Tiến” sau đổi thành “Tây Tiến”.Bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh nào?b. Đoàn quân Tây Tiến:Thành lập: 1947Nhiệm vụ: Bảo vệ biên giới Việt- Lào và đánh tiêu hao lực lượng quân Pháp.Địa bàn hoạt động rộng: nơi rừng thiêng nước độc.Lực lượng: Chủ yếu là học sinh- sinh viên.Tinh thần: lạc quan, dũng cảm.d. Chủ đề:Nỗi nhớ da diết về đoàn quân Tây Tiến và khung cảnh thiên nhiên miền Tây hùng vĩ, dữ dội và mĩ lệ.Chủ đề của bài thơ là gì?Tây TiếnĐoạn 1: Hình ảnh đoànquân Tây Tiếnhiện ra trong nỗi nhớ trên nền thiên nhiên miền Tây hùng vĩ, dữ dộiĐoạn 2:Kỉ niệm đẹp về tình quân dân và cảnh sông nước miền Tây thơ mộng.Đoạn 3:Chân dung người lính Tây Tiến..Đoạn 4:Lời thề gắn bó với Tây Tiến và miền Tây.d. Bố cục:II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:1. Đoạn 1Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi! Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi + Tiếng gọi "Tây Tiến ơi!" thân thiết, thức dậy kỉ niệm. + Từ láy “chơi vơi”: trạng thái của nỗi nhớ. + Vần “ơi- chơi vơi” : cộng hưởng, bâng khuâng.Nỗi nhớ da diết, thường trực, mênh mang, bao trùm cả không gian, thời gian. Bức tranh thiên nhiên miền Tây hùng vĩ, dữ dội - Địa danh cụ thể: Sài Khao, Mường Lát, Pha Luông, Mường Hịch, Mai Châu. gợi bao cảm xúc mới lạ. Liệt kê những địa danh được tác giả tái hiện trong đoạn thơ ?Tìm những câu thơ tác giả đặc tả cảnh núi rừng Tây Bắc ?Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳmHeo hút cồn mây súng ngửi trời- Từ láy: khúc khuỷu, thăm thẳm, heo hút... + Thanh điệuSự gập ghềnh, cheo leo của núi, độ sâu của vực. Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuốngHai vế đối nhau + cách ngắt nhịp ở giữa  vẽ lên cảnh núi cao, vực thẳm, hiểm trở. Nhà ai Pha Luông mưa xa khơiKhông gian rộng, nhòa đi trong mưa.Bức tranh thiên nhiên miền Tây hùng vĩ, dữ dội Chiều chiều oai linh thác gầm thét Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người	 Tác giả cảm nhận cảnh núi rừng Tây Bắc theo chiều dài của thời gian nhằm tô đậm hình ảnh, làm nổi bật ấn tượng về sự rùng rợn, bí hiểm của núi rừng miền Tây. Đoạn thơ tạo thành bức tranh hoàn chỉnh về sự hùng vĩ, hiểm trở, bí ẩn, rùng rợn của núi rừng Tây Bắc. Hiện thực về những chặng đường hành quân gian khổ: Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi Mường Lát hoa về trong đêm hơi - "Đoàn quân mỏi": tác giả không né tránh hiện thực. - Câu thơ thứ 2 thể hiện nét đẹp trong tâm hồn của người chiến sĩ yêu cái đẹp của thiên nhiên.Hình ảnh "súng ngửi trời": biện pháp nhân hóa: Đặc tả độ cao của núi.Thể hiện nét tinh nghịchdí dỏm của người lính trẻ.Hình ảnh “súng ngửi trời” gợi cho em liên tưởng gì?	- Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến: mất mát, hi sinh. - Cách nói giảm của tác giả thể hiện tư thế hành quân của người lính: họ chỉ chịu hi sinh khi phải trút hơi thở cuối cùng. Anh bạn dãi dầu không bước nữaGục lên súng mũ bỏ quên đời dãi dầu Không bước nữaGục lên súng mũ Bỏ quên đời Đoạn thơ vừa tô đậm những chặng đường hành quân đầy gian lao vất vả và hiện thực cuộc chiến với những mất mát, hi sinh, vừa khắc họa nét lãng mạn, yêu đời trong tâm hồn người lính Tây Tiến._ _ _ ?Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khóiMai Châu mùa em thơm nếp xôi Gợi cảnh tượng đầm ấm sum họp gia đình. Đây là một trong những kỉ niệm về tình quân dân sẽ tiếp tục khắc họa ở phần sau. . Đoạn thơ gợi nhớ những kỉ niệm về chặng đường hành quân gian khổ, và hiện thực khốc liệt mà người lính Tây Tiến đã trải qua, thông qua những ngôn từ có tính gợi cảm, độc đáo của một tâm hồn vừa lãng mạn vừa hiện thực.Hai câu cuối đoạn gợi cho em liên tưởng gì?Đoạn 1.CỦNG CỐ:NỘI DUNG Nỗi nhớ da diết, bao trùm lên cả không gian và thời gian. + Những chặng đường hành quân và khung cảnh núi rừng Tây Bắc hùng vĩ, hiểm trở. + Hình ảnh người lính Tây Tiến dũng cảm tinh nghịch,.NGHỆ THUẬT+ Liệt kê tên bản, tên mường(vùng đất lạ).+ Từ láy gợi hình.+ Giàu nhạc điệu. Xin chân thành cảm ơn quý thày cô và các em học sinh đã chú ý theo dõi bài giảng!