Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết 29: Đàn ghi ta của Lor - Ca

TIẾT 29ĐàN GHI TA CủA LOR-CATHANH THẢOI. Đọc - Tỡm hiểu chung:Tiểu dẫn 1,1 Tỏc giảTên thật: Hồ Thành Công -1946Quê quán: xã Đức Tân Mộ Đức - Quảng Ngãi.Thuụ̣c thờ́ hợ̀ nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiờ́n chụ́ng Mỹ cứu nướcTỏc phẩm chớnh Những người đi tới biển (trường ca, 1977)Dấu chõn qua trảng cỏ (thơ, 1980)Những ngọn súng mặt trời (trường ca, 1981) Khối vuụng ru bớch (thơ, 1985) Từ một đến một trăm (thơ, 1988)...Thơ Thanh Thảo đậm chất triết luận, giàu suy tư với những cách tân nghệ thuật táo bạo, mới mẻ.1.2 Xuất xứ bài thơ: Rút từ tập thơ Khối vuông Ru- bích (1985) .Cṍu trúc Ru - bichCṍu trúc thơMô hình mở phá bỏ khuôn mẫu, giải phóng cảm xúc và tưởng tượng2. Nhan đờ̀ và lời đờ̀ từ bài thơ Lor-ca Người nghệ sĩ Tây Ban NhaNgười chiến sĩ chống phát xítNgười có số phận oan khuất* Thanh Thảo nói : “Lor-ca là một nhà thơ mà tôi hết sức ngưỡng mộ, cả về thi ca lẫn cuộc đời và cái chết đều gây cho tôi nhiều xúc cảm và ấn tượng. Chính những hình ảnh và nhạc điệu trong nhiều bài thơ Lor-ca đã dẫn dắt tôi khi viết bài thơ mà tôi coi như một khúc tưởng niệm Ông” LOR-CA Đễ́I TƯỢNG CỦA CẢM HỨNG TRỮ TÌNHĐàn Ghi-ta Đàn ghi ta: Một nhạc cụ truyền thống của Tây Ban Nha. Còn gọi là: Tây Ban cầm* Đàn Ghi Ta của Lor-ca: Biểu tượng cho tài năng, sự nghiệp và số phận của người chiến sĩ, người nghệ sĩ Lor-caHình tượng nghệ thuật Ghi nhớKhi nào tôi chếthãy vùi xác tôi cùng với cây đàndưới lớp cát.Khi nào tôi chếthãy vùi xác tôi giữa rặng cây camvà đám bạc hà.Khi nào tôi chếthãy vùi xác tôi,tôi xin các người đónơi một chiếc chong chóng gió.Khi nào tôi chết! Federico Garcia Lorca Lời đề từ:Khi nào tôi chếthãy chôn tôi với cây đànLời thơ khơi nguồn,dẫn dắt dũng cảm xỳc mónh liệt của Thanh Thảo về cuộc đời, tài năng,và số phận của Lor-ca, của nghệ thuậtLà lời di chúc sớmThể hiện tình yêu của Lor-ca với nghệ thuật, với xứ sở TBNII. Đọc hiờ̉u thờ̉ loại và cṍu trúc văn bảnThờ̉ loại: Thờ̉ thơ tự do, mang màu sắc tượng trưng và siờu thựcThơ tượng trưng dựa theo thuyết tương giao của Bụ-đờ-le chỳ trọng đến: + Tớnh tương giao của cảm giỏc + Tớnh nhạc + Tớnh ỏm gợi, tớnh biểu tượngThơ siờu thực: Dựa theo thuyết “Tự động tõm linh” của Breton+ Hướng tới địa hạt của vụ thức, tõm linh với những mụtip giấc mơ, ảo giỏc + Hướng tới cỏch viết tự do tuyệt đối cho cảm hứng tuụn trào+ Kết hợp những yếu tố siờu hỡnh hoặc tạo nghịch lý,cấu trỳc phi logic, tạo bất ngờ, giàu liờn tưởng2. Cấu trỳcĐàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo) “ khi tụi chết hóy chụn tụi với cõy đàn ghi ta” PH. G. Lor-ca những tiếng đàn bọt nướcTõy Ban Nha ỏo choàng đỏ gắtli la- li la- li lađi lang thang về miền đơn độcvới vầng trăng chếnh choỏngtrờn yờn ngựa mỏi mũnTõy ban Nhahỏt nghờu ngaobỗng kinh hoàngỏo choàng bờ bết đỏ Lor-ca bị điệu về bói bắnchàng đi như người mộng dutiếng gh ta nõubầu trời cụ gỏi ấytiếng ghi ta lỏ xanh biết mấytiếng ghi ta trũn bọt nước vỡ tantiếng ghi ta rũng rũngmỏu chảykhụng ai chụn cất tiếng đàntiếng đàn như cỏ mọc hoanggiọt nước mắt vầng trăng long lanh đỏy giếngđường chỉ tay đó đứtdũng sụng rộng vụ cựngLor-ca bơi sang ngang trờn chiếc ghi ta màu bạcchàng nộm lỏ bựa cụ gỏi DI-ganvào xoỏy nướcchàng nộm trỏu tim mỡnh vào lặng yờn bất chợtli la- li la- li laa. Bài thơ gũm 6 khổ, mỗi khổ cú độ dài ngắn khụng đều, riờng dũng cuối cựng tỏch ra làm 1 khổBài thơ chia thành 3 phần:Khổ 1: Cảm xỳc về Lor-ca trờn hành trỡnh đấu tranh cho cụng lý và sự cỏch tõn nghệ thuậtKhổ 2,3: Cảm xỳc về số phận, cỏi chết và tiếng đàn của Lor-caCỏc khổ cũn lại: Suy nghĩ và liờn tưởng của nhà thơ về Lor-ca và tiếng đànb. Cả bài thơ khụng cú dấu chấm cõu. Chữ mở đầu bài thơ khụng viết hoa, kết thỳc bài thơ khụng cú dấu chấm hết. Bài thơ khụng cú vần Phỏ vỡ cấu trỳc logic thụng thường, thể hiện sự tự do trong cảm xỳc, liờn tưởng và sỏng tạoIII. Đọc hiểu nội dung và nghệ thuật của văn bản1. Khổ 1những tiếng đàn bọt nướcTõy Ban Nha ỏo choàng đỏ gắtli la- li la- li lađi lang thang về miền đơn độcvới vầng trăng chếnh choỏngtrờn yờn ngựa mỏi mũnnhững tiếng đàn bọt nướcTõy Ban Nha ỏo choàng đỏ gắtli la- li la- li lađi lang thang về miền đơn độcvới vầng trăng chếnh choỏngtrờn yờn ngựa mỏi mũnIII. Đọc hiểu nội dung và nghệ thuật của văn bản1. Khổ 1những tiếng đàn bọt nướcNhững õm thanh được thị giỏc húa, hỡnh khối hoỏ, sắc màu hoỏ: Gợi cảm giỏc trong trẻo, mong manh, dễ tan biến li la- li la- li laTõy Ban Nha ỏo choàng đỏ gắtHỡnh ảnh hoỏn dụ: Gợi khung cảnh đấu trường bũ tút: Nột văn húa đặc sắc của TBN Âm thanhTờn một loài hoa màu tớmChuỗi õm thanh tiếng đànBiểu tượng của nghệ thuật và cuộc đời, số phận người nghệ sĩ Lor-caLOR-CA: NGƯỜI NGHỆ SĨ VỚI KHÁT VỌNG CÁCH TÂN NGHỆ THUẬTNGƯỜI CHIẾN SĨ VỚI KHÁT VỌNG ĐẤU TRANH CHOTỰ DOHỡnh ảnh+ Biểu tượng của những cuộc chiến+ Biểu tượng của người vừ sĩ, chiến sĩ dũng cảm, oai hựng trờn đấu trườngđi lang thang về miền đơn độcvới vầng trăng chếnh choỏngtrờn yờn ngựa mỏi mũnĐoạn thơ là tấm lũng ngưỡng mộ và đồng cảm sõu sắc của nhà thơ Thanh Thảo với Lor-ca - người nghệ sĩ tự do, tài hoa, sống giữa thời đại bạo tàn của chế độ độc tài Frăng-cụ và nền nghệ thuật già nua, vẫn ụm ấp khỏt vọng cỏch tõn sỏng tạo nghệ thuật và đấu tranh vỡ một nền dõn chủ, nhưng lại rất cụ đơn trờn hành trỡnh lý tưởng ấy.Hỡnh ảnh : miền đơn độc, vầng trăng chếnh choỏng, yờn ngựa mỏi mũnCỏc từ lỏy: đơn độc, chếnh choỏng, mỏi mũn+ Gợi hỡnh ảnh Lor-ca+ Tạo tớnh nhạc cho đoạn thơí nghĩa cảm xỳc của đoạn thơGợi cỏc hỡnh ảnh trong thơ của Lor-caGợi khụng gian thảo nguyờn bỏt ngỏtGợi hành trỡnh đơn độc của người kị sỹ, người nghệ sĩ du caTõy ban Nhahỏt nghờu ngaobỗng kinh hoàngỏo choàng bờ bết đỏ Lor-ca bị điệu về bói bắnchàng đi như người mộng dutiếng ghi ta nõubầu trời cụ gỏi ấytiếng ghi ta lỏ xanh biết mấytiếng ghi ta trũn bọt nước vỡ tantiếng ghi ta rũng rũngmỏu chảyTõy ban Nhahỏt nghờu ngaobỗng kinh hoàngỏo choàng bờ bết đỏ Lor-ca bị điệu về bói bắnchàng đi như người mộng dutiếng ghi ta nõubầu trời cụ gỏi ấytiếng ghi ta lỏ xanh biết mấytiếng ghi ta trũn bọt nước vỡ tantiếng ghi ta rũng rũngmỏu chảyTõy ban Nhahỏt nghờu ngaochàng đi như người mộng duỏo choàng bờ bết đỏ Lor-ca bị điệu về bói bắntiếng ghi ta nõubầu trời cụ gỏi ấytiếng ghi ta lỏ xanh biết mấytiếng ghi ta rũng rũngmỏu chảykhụng ai chụn cất tiếng đàntiếng đàn như cỏ mọc hoanggiọt nước mắt vầng trăng long lanh đỏy giếngđường chỉ tay đó đứtdũng sụng rộng vụ cựngLor-ca bơi sang ngang trờn chiếc ghi ta màu bạcchàng nộm lỏ bựa cụ gỏi DI-ganvào xoỏy nướcchàng nộm trỏu tim mỡnh vào lặng yờn bất chợtli la- li la- li la