Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết 45: Người lái đò sông Đà

CHAỉO MệỉNG THAÀY COÂ VAỉ CAÙC EMNGƯỜI LÁI Đề SễNG ĐÀNGUYEÃN TUAÂNTieỏt: 45i. Giới tHiệu chung:1. Tác giả Nguyễn Tuân:- Cuộc đời.- Sự nghiệp sáng tác.- Phong cách nghệ thuậtNguyễn tuân2. Tuỳ bút Người lái đò sông đà:a. Thể loại tuỳ bút: Phóng bút một cách tuỳ hứng theo cảm nghĩ chủ quan của người viết theo một thực tế nào đấy.Tác phẩm đã ra đời trong hoàn cảnh như thế nào?b. Hoàn cảnh ra đời:- được viết sau chuyến đi thực tế lên miền Tây Bắc của tác giả những năm 1958- 1960 để khỏm phỏ “chất vàng Mười” của con người Tõy Bắc.c- Xuất xứ: in trong tập tuỳ bút “Sông đà”(1960) - Tuỳ bút “Sông đà”: gồm 15 thiên tuỳ bút và một bài thơ phác thảo. Là kết quả của nhiều dịp tác giả đến với Tây Bắc, đặc biệt là chuyến đi thực tế - 1958.d- Mục đích sáng tác: tỡm chất vàng mười của vùng Tây Bắc : + Con người: dũng cảm, tài hoa+ Thiên nhiên: hùng vĩ, thơ mộnge- Cảm hứng chủ đạo: ca ngợi tổ quốc, ca ngợi nhân dân bằng trái tim một con người không còn thấy thiếu quê hương.ii. đọc- hiểu1.HèNH tượng con sông đàa. Một con sông hung bạo và hùng vĩ:- Cảnh bờ sông: Miêu tả: Dựng vách thành, lúc đúng ngọ mới có mặt trời. So sánh:Vách đá chẹt lòng sông như một cái yết hầu. Liên tưởng: nhẹ tay ném hòn đá qua bên kia vách; con nai, con hổ có lần vọt từ bờ này sang bờ bên kia. Ngồi trong khoang đò đứng ở cái ngõ mà ngóng vọng lên cái tầng nhà thứ mấy vừa phụt tắt đèn điện.=> Cảnh bờ sông hùng vĩQua tác phẩm, hãy cho biết cảm nhận của em về vẻ đẹp của con sông ?Sự hung bạo hùng vĩ của con sông đã được tác giả khắc hoạ ra sao?Cảnh đá hai bờ sông 1.Hỡnh tượng con sông đàa. Một con sông hung bạo và hùng vĩ:- Quãng mặt ghềnh Hát Loóng: Dài hàng cây số => hiểm trở. Nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió => lặp cấu trúc cú pháp, ngôn từ, nhịp điệu giàu sức gợi. Các từ láy gợi cảm giác mạnh: cuồn cuộn, gùn ghè => hung bạo.Quãng mặt ghềnh Hát Loóng đã được tác giả khắc hoạ như thế nào?Mặt ghềnh Hát Loóng- Quãng Tà Mường Vát: Hỡnh ảnh: trên sông có hút nước như giếng bê tông thả xuống Âm thanh: nước thở và kêu như cửa cống cái bị sặc.=>so sánh đặc sắc.1.Hỡnh tượng con sông đàa. Một con sông hung bạo và hùng vĩ Liên tưởng:  Thuyền qua quãng nàynhư ô tô nhấn ga, sang số vút qua quãng đường mượn cạp ra ngoài bờ vực.  Cảnh một anh bạn quay phim ngồi trên thuyền thúng trên hút nước mà lia ngược ống kính lên trên=>cái nhỡn điện ảnh.- Thác đá sông đà: Âm thanh:  réo to mãi lên; tiếng nước như oán trách, như van xin, như khiêu khích. Rống lên như tiếng ngàn con trâu mộng đang lồng lộn phá tuông rừng lửa.=> nhân hoá, so sánh liên tưởng đặc sắc; dùng lửa để tả nước.1.Hỡnh tượng con sông đàa. Một con sông hung bạo và hùng vĩ- Thác đá sông đà: đá sông đà: mai phục trong lòng sông, hòn nào cũng ngỗ ngược, mỗi hòn có nhiệm vụ riêng. đá bày thạch trận thành nhiều lớp trên sông hòng tiêu diệt con người.=> Quan sát tinh tế, miêu tả đá trên sông bằng sự quan sát của một nhà quân sự.1.Hỡnh tượng con sông đàa. Một con sông hung bạo và hùng vĩThác nước trên sông đà* Nhận xét chung: Bằng sự quan sát công phu, kĩ càng, tinh tế, vận dụng kiến của các ngành trong và ngoài nghệ thuật cùng hàng loạt so sánh, liên tưởng, tưởng tượng thú vị, bất ngờ, tác giả đã khắc hoạ thành công con sông đà hung bạo, hùng vĩ, là kẻ thù số một của con người.2. NẫT TRỮ TèNH THƠ MỘNG CỦA SễNG ĐÀ - Tỏc giả sử dụng những cõu văn mượt mà, ờm ỏi: Sụng Đà tuụn dài như một ỏng túc trữ tỡnh=> vẻ đẹp của con sụng được so sỏnh, vớ von với vẻ đẹp của người phụ nữ.SễNG ĐÀ TUễN DÀI NHƯ MỘT ÁNG TểC TRỮ TèNHTỏc giả dụng cụng tạo ra một khụng khớ mơ màng :+ Lõu ngày gặp lại con sụng như gặp lại cố nhõn.+ Mang vẻ đẹp Đường thi “yờn hoa tam nguyệt”.+ Hỡnh ảnh con hươu thơ ngộ trờn ỏng cỏ sương như biết cất lờn lời giống như một bức tranh trong trẻo.+ Bờ sụng hoang dại, hồn nhiờn như một nỗi niềm cổ tớch.+ Mỗi mựa con sụng lại mang một sắc màu khỏc nhau :2. NẫT TRỮ TèNH THƠ MỘNG CỦA SễNG ĐÀ Mựa xuõn: màu xanh ngọc bớch, khỏc với màu xanh cỏnh hến của sụng Gõm, sụng Lụ. Mựa thu: nước sụng Đà lừ lừ chớn đỏ như da mặt người bầm đi vỡ rượu bữa=> Bằng sự uyờn bỏc, tài hoa, liờn tưởng so sỏnh kỡ thỳ, nhà văn Nguyễn Tuõn đó khắc họa thành cụng hỡnh tượng con sụng Đà ở 2 phương diện là: hung bạo dữ dội và đằm thắm trữ tỡnh. Vừa là kẻ thự số một của con người, lại vừa là tài sản vụ giỏ mà thiờn nhiờn ban tặng cho con người.