Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết 73: Đọc thêm: Mùa lá rụng trong vườn (Trích)

Kính chào các thầy giáo, cô giáo tới dự giờ thăm lớpLớp 12A5 KIEÅM TRA BAØI CUÕ - Mị nói trong hơi gió thốc lạnh buốt: - A Phủ cho tôi đi. A Phủ chưa kịp nói, Mị lại nói: - Ở đây thì chết mất. A Phủ chợt hiểu. ( Tô Hoài, Vợ chồng A Phủ)- Phân tích cách dùng hàm ý câu nói trong lượt lời thứ hai của Mị:Tiết 73- Đọc thêmMa Văn Kháng (Trích)Muøa laù ruïng trong vöôøn Nội dung bài học I. Tìm hiểu chung	1. Tác giả	2. Tác phẩm II. Tìm hiểu văn bản	1. Đọc – Chú thích – Tóm tắt	2. Bố cục	3. Phân tích 3.1. Nhân vật chị Hoài 3.2. Không khí thiêng liêng của lễ cúng gia tiên trong gia đình ông Bằng	4. Tổng kếtMuøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: * Tiểu sử: - Tên thật là Đinh Trọng Đoàn, sinh năm 1936. Quê gốc ở làng Kim Liên thuộc Kẻ Chợ nay phường Kim Liên, quận Đống Đa - HN.- Năm 1954 lên TB tham gia hoạt động cách mạng...- Năm 1964, tốt nghiệp Đại học ông lên tỉnh Lào Cai và bắt đầu viết văn... Năm 1976: về HN...Ma Văn KhángMiền cao Tây Bắc* Sự nghiệp: Tiểu thuyếtTruyện ngắn Xa phủ (1969)Trăng soi sân nhỏ ( 1995) Ngoại thành (1996) Vòng quay cổ điển ( 1997) ...Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)Đồng bạc trắng hoa xoè (1979) Vùng biên ải ( 1983)- Mùa lá rụng trong vườn (1985) - Đám cưới không có giấy giá thú ( 1989)...* Phong cách: Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng) Nhà văn trưởng thành trong cuộc kh/c chống Mĩ. Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của ông đóng góp... vận động của văn học nghệ thuật nước nhà. Đề tài: Miền núi và đô thị, văn phong linh hoạt, chú trọng cốt truyện các tình huống ly kỳ, hấp dẫn. Theo sát sự nghiệp cách mạng của dân tộc, sáng tác mang đậm dấu ấn thời đại. Trong từng thời kỳ cách mạng khác nhau, sáng tác của MVK đều có những biến chuyển của đời sống.SÁCH THAM KHẢOMuøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)2. Tác phẩm Là hình ảnh ẩn dụ nói lên quy luật đổi thay của cuộc sống và yêu cầu đổi mới gia đình.Gia đình: Là một trong những đề tài xuất hiện trong Tự lực văn đoàn...- Tác giả đề cao giá trị gia đình.Văn học VN những năm 80 có sự chuyển biến mạnh mẽ, XH thay đổi...( 1982)Tiểu thuyết: Phản ánh đời sống rộng lớn: số phận nhân vật, phong tục...* Vị trí: Giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam 1986a. Hoàn cảnh sáng tác: c. Đề tài:b. Nhan đề tác phẩm:d. Thể loại:Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)3. Xuất xứ đoạn trích: Chương 2II. Tìm hiểu văn bản: 1. Đọc – Chú thích – Tóm tắt: Ông Bằng và vợ có các conTường , HoàiĐông, LýCừ Cần,người yêu là VânLuận, PhượngDư 2 con traiMuøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng) - Giá trị: Con gái - Nga - Đề tài gia đình, c/s cá nhân - Khắc họa nhân vật, tính triết luận...Kho bạc Nhà nước Phùng Hưng Phố Hàng Bạc Phố Tràng TiềnII. Tìm hiểu văn bản: 2. Bố cục: 3.1. Nhân vật chị Hoài: 3. Phân tích: 2 phần: P1: Cuộc gặp gỡ của chị Hoài đối với gia đình ông Bằng.P2: Không khí thiêng liêng của lễ cúng gia tiên trong gia đình ông Bằng.Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)- Thời gian xuất hiện: chiều 30 Tết. - Quan hệ với gia đình ông Bằng: là dâu trưởng (vợ anh cả Tường) nay đã tái giá.- Ngoại hình: + Một phụ nữ nông thôn trạc 50 + Người thon gọn trong cái áo bông chần hạt lựu. + Khuôn mặt rộng có cặp mắt hai mí đằm thắm và cái miệng tươi. => Đẹp một cách giản dị, tươi tắn.Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng) 3.1. Nhân vật chị Hoài: - Trong tiềm thức mỗi người " vẫn sống động một chị Hoài đẹp người, đẹp nết". Chị là hình ảnh lưu giữ những kí ức đẹp đẽ của quá khứ. - Hành động:+ Biết hết mọi việc trong nhà-> vẫn chia sẻ với gia đình.+ Tíu tít hỏi han khắp lượt mọi người trong gia đình. + Chị Hoài chuẩn bị quà chu đáo: " ...gạo nếp tăng sản của nhà. Cái giò thủ anh ấy gói đây, ông thích ăn giò thủ lắm đấy, cô Lí ạ. Còn bọc này là sắn dây. Trẻ con nó giã, nó rây đấy...”+ Ngôn ngữ nhân vật: - Những câu văn ngắn đứt quãng theo mạch cảm xúc, những câu hỏi dồn dập cùng những thán từ kèm theo đã diễn tả đầy đủ tâm trạng xúc động đang trào dâng mãnh liệt trong lòng chị Hoài. 3.1. Nhân vật chị Hoài: + Nghệ thuật: thống nhất giữa ngôn ngữ, hành động với xung quanh  Ngòi bút đằm thắm của tác giả khi nói về bài ca tình nghĩa, về sự thủy chung son sắt ở đời.Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)* Cuộc gặp gỡ xúc động giữa chị Hoài và ông Bằng: Chị Hoài Ông Bằng+ Lúc gặp ông Bằng: Chị Hoài gần như không chủ động..., lao về phía ông Bằng (..) thốt lên một tiếng như tiếng nấc.+ Chị lo lắng trước sự biến đổi của truyền thống gia đình.Vui mừng, xúc động không giấu khi gặp lại chị Hoài.Nỗi cô đơn trong tâm hồn ông được giải tỏa. Niềm tin vào cuộc sống và truyền thống gia đình.Hai cha con gặp nhau mà như đón nhận nhau, như bị cái tình ruột thịt thiêng liêng dẫn dắt một cách vô thức, không sao kiểm soát được hành động và cảm xúc.Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng) 3.2. Không khí thiêng liêng của lễ cúng gia tiên trong gia đình ông Bằng: * Bài trí bàn thờ ngày Tết - thuần phong mĩ tục của người Việt Nam.Bàn thờ: nơi linh thiêng in dấu bao gương mặt tổ tiên "ảnh song thân ở chính giữa; bên trái ảnh bà Bằng [...] phía phải, ảnh anh cả Tường...” Nơi hiện diện của dòng tộc, huyết thống, minh chứng cho những gì quý giá nhất, cảm nhận bằng tâm linh. Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng) Hương , bánh chưng, mâm ngũ quả...những bức ảnhMuøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng) * Mâm cỗ tất niên" Ngoài các món thường thấy ở cỗ Tết như gà luộc, giò, chả, nem, măng hầm chân giò, miến nấu lòng gà, xúp lơ xào thịt bò [ . . . ] là các món khác thường như gà ướp húng lìu, vịt tần hạt sen, chả chìa, mọc, vây...”Mâm cỗ biểu hiện tài năng và trái tim của Lý và gia đìnhMuøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)* Ông Bằng làm lễ cúng gia tiên"Ông Bằng soát lại hàng khuy áo, chỉnh lại cà vạt... dịch chân lại trước ban thờ [...] chắp hai tay trước ngực [...] Dâng lên trong lòng ông cái cảm xúc thiêng liêng rất đỗi thân quen thân ...”  Trong ông thầm vọng lên những lời tri âm với tổ tiên và những người đã khuất Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)Con vẫn văng vẳng nghe đâu đây lời giáo huấn ông cha, tiên tổ. Con vẫn đinh ninh ghi khắc công ơn sinh thành dưỡng dục của thầy mẹ, gia tộc, ông bà, cha mẹ tổ tiên, con như thấy từ trong tâm linh, huyết mạch sự sinh sôi nảy nở, phúc thọ an khang của cháu con đời đời nối tiếp trong cộng đồng dân tộc yêu thương.- Lời khấn thiêng liêng của ông Bằng chính là cuộc trò chuyện với những người vĩnh viễn đi xa là lời bày tỏ với tất cả những ai ghi tên trong dòng tộc. Những lời tri ân ấy được rút ra từ tâm khảm, từ trái tim rất mực chân thành, từ niềm tin bất diệt vào sự vĩnh hằng tồn tại và hiện diện ngàn đời của ông bà tổ tiên “hằng sống, vui buồn, chia sẻ, dắt dìu con cháu”.Ông là gạch nối giữa quá khứ và thực tại của gia đình ấy trong giây phút thiêng này.Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)- Nhà văn nhập vào trong nhân vật để diễn tả những diễn biến tâm lý hòa vào thế giới tâm linh  Dự báo nguy cơ mai một truyền thống văn hóa.* Ông Bằng làm lễ cúng gia tiênMâm cỗ tất niênCảnh mọi người trong gia đình ông Bằng quây quần vui vẻMuøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)- Kết đoạn: Là thời khắc thiêng liêng mà mỗi thành viên trong gia đình ông Bằng thấy mình đang hiện diện, tồn tại, là một thành viên, một dòng tộc, dòng máu chảy trong huyết quản là của cha ông truyền cho.Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)THẢO LUẬN NHÓM 3’Thông điệp mà nhà văn muốn gửi gắm tới người đọc: Muøa laù ruïng trong vöôøn Ma Văn KhángMuøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)Thông điệp của nhà vănCần củng cố đơn vị gia đình vì qua đơn vị gia đình mà đạo lý dân tộc được gìn giữ. Đạo lý cơ bản của gia đình Việt Nam đó là chữ hiếu, hiếu với tổ tiên, ông bà, cha mẹ như cái gốc của cây. Gốc có vững thì cây mới bền. Biết yêu ông bà, cha mẹ thì mới biết yêu người khác. Gia đình có vững thì xã hội mới yên. Tan rã đơn vị gia đình thì cái ác sẽ nảy sinh và xã hội sẽ loạn...4. Tổng kết: - Đằng sau sự sum vầy là là những thay đổi của con người trong buổi giao thời. Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng) 4.1. Nội dung: -Đoạn trích viết về một cái Tết sum họp của gia đình ông Bằng, bài ca tình nghĩa...- Ngôn ngữ sinh động; chi tiết phong phú giàu hiện thực; dựng cảnh, khắc học tính cách nhân vật ấn tượng.- Nhà văn nhắn nhủ: giữ gìn truyền thống; trân trọng mái ấm gia đình. 4.2. Nghệ thuật 4.3. Ghi nhớ A. Mùa lá rụng trong vườn là cuốn tiểu thuyết được tặng Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam.B. Mùa lá rụng trong vườn thể hiện sự quan sát và cảm nhận tinh nhạy của nhà văn về những biến động, những đổi thay trong tư tưởng và tâm lý của con người Việt Nam trong những năm 1980.C. Mùa lá rụng trong vườn đề cập đến vấn đề xã hội – chính trị có tính thời sự.D. Mùa lá rụng trong vườn đặc biệt quan tâm đến tính cách, tư tưởng tinh thần của con người hiện nay trước những biến động phức tạp của đời sống.. Nhận xét nào sau đây không đúng với tác phẩm “Mùa lá rụng trong vườn”Cuûng coáMuøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)