Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết 73: Mùa lá rụng trong vườn

KIEÅM TRA BAØI CUÕ.......Tiết 73- Đọc thêmMa Văn Kháng (Trích)Muøa laù ruïng trong vöôønMuøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: * Cuộc đời: - Tên thật là Đinh Trọng Đoàn, sinh năm 1936. Quê gốc ở làng Kim Liên thuộc Kẻ Chợ nay phường Kim Liên, quận Đống Đa - HN.- Năm 1954 lên TB tham gia hoạt động cách mạng...- Năm 1960, tốt nghiệp Đại học ông lên tỉnh Lào Cai và bắt đầu viết văn... Năm 1976: về HN. Ma Văn Kháng* Sự nghiệp: Đồng bạc trắng hoa xoè (1979) Mùa lá rụng trong vườn (1985), Đám cưới không có giấy giá thú ( 1989)- Một chiều dông gió (1998) vv...Tiểu thuyếtTruyện ngắn Xa phủ, 1969.Trăng soi sân nhỏ ( 1995) Ngoại thành (1996) Vòng quay cổ điển ( 1997) ...Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)* Phong cách: Đề tài: Miền núi và đô thị; Văn phong linh hoạt, chú trọng cốt truyện các tình huống ly kỳ, hấp dẫn. Theo sát sự nghiệp cách mạng của dân tộc, sáng tácmang đậm dấu ấn thời đại. Trong từng thời kỳ cách mạng khác nhau, sáng tác của MVK đều có những biến chuyển của đời sống.Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)SÁCH THAM KHẢOMuøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)2. Tác phẩm Là hình ảnh ẩn dụ nói lên quy luật đổi thay của cuộc sống và yêu cầu đổi mới gia đình.Gia đình: Là một trong những đề tài xuất hiện trong Tự lực văn đoàn...- Tác giả đề cao giá trị gia đình.Văn học VN những năm 80 có sự chuyển biến mạnh mẽ, XH thay đổi...( 1982)Tiểu thuyết: Phản ánh đời sống rộng lớn: số phận nhân vật, phong tục...* Vị trí: Giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam 1986a. Hoàn cảnh sáng tác: c. Đề tài:b. Nhan đề tác phẩm:d. Thể loại:Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)II. Tìm hiểu văn bản: 1. Đọc – Chú thích – Tóm tắt: Ông Bằng và vợ có các conTường , HoàiĐông, LýCừ Cần,người yêu là VânLuận, PhượngDư 2 con traiMuøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)* Vị trí đoạn trích: Chương 2Kho bạc Nhà nước Phùng Hưng Phố Hàng Bạc Phố Tràng TiềnII. Tìm hiểu văn bản: 2. Bố cục: 3.1. Nhân vật chị Hoài: 3. Phân tích: 2 phần: P1: Tình cảm của chị Hoài đối với gia đình ông Bằng.P2: Không khí thiêng liêng của lễ cúng gia tiên.Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)- Thời gian xuất hiện: chiều 30 Tết. - Quan hệ với gia đình ông Bằng: là dâu trưởng (vợ anh cả Tường) nay đã tái giá.- Ngoại hình: + Người phụ nữ nông thôn, chạc 50 + Người thon gọn trong chiếc áo bông chần hạt lựu + Khuôn mặt rộng có cặp mắt ...đằm thắm và cái miệng tươi. => Đẹp một cách giản dị, tươi tắn.Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng) 3.1. Nhân vật chị Hoài: -- Trong tiềm thức mỗi người " vẫn sống động một chị Hoài đẹp người đẹp nết". Chị là hình ảnh lưu giữ những kí ức đẹp đẽ của quá khứ. - Hành động:+ Biết hết mọi việc trong nhà-> vẫn chia sẻ với gia đình.+ Tíu tít hỏi han khắp lượt mọi người trong gia đình. + Chị Hoài chuẩn bị quà chu đáo: " gạo nếp tăng sản của nhà . Cái giò thủ anh ấy gói đấy, ông thích ăn giò thủ lắm đấy, cô Lí ạ.. Còn bọc này là sắn dây. Trẻ con nó giã, nó rây đấy...”+ Ngôn ngữ nhân vật: - Những câu văn ngắn đứt quãng theo mạch cảm xúc, những câu hỏi dồn dập cùng những thán từ kèm theo đã diễn tả đầy đủ tâm trạng xúc động đang trào dâng mãnh liệt trong lòng chị Hoài. 3.1. Nhân vật chị Hoài: + Nghệ thuật: thống nhất giữa ngôn ngữ, hành động với xung quanh  niềm hạnh phúc trở về mái nhà xưa! Chị Hoài là người nặng nghĩa tình với gia đình. Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)* Cuộc gặp gỡ xúc động giữa chị Hoài và ông Bằng: Chị Hoài Ông Bằng+ Lúc gặp ông Bằng: Chị Hoài gần như không chủ động, lao về phía ông Bằng (..) thốt lên một tiếng như tiếng nấc.+ Chị lo lắng trước sự biến đổi của truyền thống gia đình.Vui mừng, xúc động không giấu khi gặp lại chị Hoài.Nỗi cô đơn trong tâm hồn ông được giải tỏa. Niềm tin vào cuộc sống và truyền thống gia đình.Hai cha con gặp nhau mà như đón nhận nhau, như bị cái tình ruột thịt thiêng liêng dẫn dắt một cách vô thức, không sao kiểm soát được hành động và cảm xúc.Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)3.2. Không khí thiêng liêng của lễ cúng gia tiên: * Bài trí bàn thờ ngày Tết - thuần phong mĩ tục của người Việt Nam. Bàn thờ: nơi linh thiêng in dấu bao gương mặt tổ tiên "ảnh song thân ở chính giữa; bên trái ảnh của bà Bằng [...] bên phải ảnh của anh cả Tường". Bàn thờ ngày Tết: Nơi hiện diện của dòng tộc, huyết thống, minh chứng cho những gì quý giá nhất, cảm nhận bằng tâm linh. ...Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng) Hương khói, bánh trưng, mâm ngũ quả...những bức ảnhMuøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)* Ông Bằng làm lễ cúng gia tiên"Ông Bằng soát lại hàng khuy áo, chỉnh lại cà vạt, dịch chân lại trước ban thờ [...] chắp hai tay trước ngực [...] dâng lên trong lòng ông cái cảm xúc thiêng liêng rất đỗi thân quen" và ở trong ông thầm vọng lên những lời tri âm với tổ tiên và những người đã khuất..." Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)Con vẫn nghe vằng vẳng đâu đây lời giáo huấn ông cha, tiên tổ. Con vẫn đinh ninh ghi khắc công ơn sinh thành dưỡng dục của thầy mẹ, gia tộc ông bà, cha mẹ tổ tiên, con như thấy từ trong tâm linh, huyết mạch sự sinh sôi nảy nở, phúc thọ an khang của cháu con đời đời nối tiếp trong cộng đồng dân tộc yêu- Lời khấn thiêng liêng của ông Bằng chính là cuộc trò chuyện với những người vĩnh viễn đi xa là lời bày tỏ với tất cả những ai ghi tên trong dòng tộc. Những lời tri ân ấy được rút ra từ tâm khảm, từ trái tim rất mực chân thành, từ niềm tin bất diệt vào sự vĩnh hằng tồn tại và hiện diện ngàn đời của ông bà tổ tiên “ hằng sống, vui buồn, chia sẻ, dắt dìu con cháu”.Ông là gạch nối giữa qúa khứ và thực tại của gia đình ấy trong giây phút thiêng này .Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)- Nhà văn nhập vào trong nhân vật để diễn tả những diễn biến tâm lý hòa vào thế giới tâm linh  Dự báo nguy cơ mai một truyền thống văn hóa.* Ông Bằng làm lễ cúng gia tiên * Mâm cỗ tất niên" Ngoài các món thường thấy ở cỗ tết như gà luộc, giò, chả, nem, măng hầm chân giò, miến nấu lòng gà, xúp lơ xào thịt bò [ . . . ] là các món khác thường như gà ướp húng lìu, vịt hầm hạt sen, chả chìa, mọc, vây". Mâm cỗ biểu hiện tài năng và trái tim của Lý và gia đìnhMuøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng) Mâm cỗ tất niên...được mọi người quây quần vui vẻ. Đó là thời khắc thiêng liêng mà mỗi thành viên trong gia đình ông Bằng thấy mình đang hiện diện, tồn tại, là một thành viên, một dòng tộc, dòng máu chảy trong huyết quản là của cha ông truyền cho.Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)THẢO LUẬN NHÓM 3’Thông điệp mà nhà văn muốn gửi gắm tới người đọc: Muøa laù ruïng trong vöôøn Ma Văn KhángMuøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)Thông điệp của nhà vănCần củng cố đơn vị gia đình Đạo lý cơ bản của gia đình Việt Nam đó là chữ hiếu, hiếu với tổ tiên, ông bà, cha mẹ như cái gốc của cây. Gốc có vững thì cây mới bền. Biết yêu ông bà, cha mẹ thì mới biết yêu người khác. Gia đình có vững thì xã hội mới yên. Tan rã đơn vị gia đình thì cái ác sẽ nảy sinh và xã hội sẽ loạn...Muøa laù ruïng trong vöôøn (Ma Văn Kháng)