Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết 75: Tiếng Việt: Thực hành về hàm ý

Tiết 75: Tiếng ViệtThực hành về hàm ýI. Ôn lại khái niệm về hàm ý+Ngụ ý (không nói ra trực tiếp)- Hàm ý :+ Căn cứ: Ngữ cảnh Nghĩa tường minh Phương châm hội thoạiII. Thực hành về hàm ý1. Bài tập 1 Về đến nhà, A Phủ lẳng vai ném nửa con bò xuống gốc đào trước cửa. Pá Tra bước ra hỏi: - Mất mấy con bò? A Phủ trả lời tự nhiên: - Tôi về lấy súng, thế nào cũng bắn được con hổ này to lắm. Pá Tra hất tay nói, nói: - Quân ăn cướp làm mất bò tao. A Sử! Đem súng đi lấy con hổ về - Hổ ăn mất một con bò 1. Bài tập 1a. Căn cứ vào câu hỏi thì lời đáp của A Phủ: (1)Thiếu thông tin về số lượng bò bị mất (2)Thừa thông tin về việc “lấy súng đi bắt con hổ” (3)Hàm ý: + Công nhận bò mất (nhận lỗi) + Ý định lấy công chuộc tội + Con hổ có giá trị hơn con bò b. Cách thức tạo ra hàm ý: - Vi phạm phương châm về lượng tin (công nhận việc mất bò nhưng muốn lấy công chuộc tội) 2.Bài tập 2CP đấy hở?...tôi không phải là cái kho. Cầm lấy mà cút, đi đi cho rảnh. Rồi làm mà ăn chứ cứ báo người ta mãi à? Hắn trợn mắt, chỉ vào mặt cụ: Tao không đến đây xin năm hào. Thôi, cầm lấy vậy, tôi không còn hơn Tao đã bảo tao không đòi tiềnTao muốn làm người lương thiện - Tôi không có nhiều tiền để lúc nào cũng có thể cho anh- CP Làm mà ăn chứ không thể luôn đến xin tiền Tao muốn làm người lương thiện Tao muốn làm người lương thiện2. Bài tập 2a. Cái kho: biểu tượng của kẻ lắm tiền nhiều của- Cách thức tạo hàm ý :vi phạm phương châm cách thứcb. Câu hỏi của Bá Kiến không nhằm mục đích hỏi mà : +Hô gọi (lượt 1) +Cảnh báo, sai khiến (lượt 2) - Cách thức tạo hàm ý: nói gián tiếp c. Lời Chí Phèo được tường minh hóa ở lượt lời thứ 3 - Lượt 1 và 2:+ Không đảm bảo phương châm về lượng: chưa đủ thông tin cần thiết + Không đảm bảo phương châm cách thức: nói chưa rõ ràng 3. Bài tập 3 Một ông đồ ngồi cặm cụi viết. Bà vợ đến bên cạnh bảo:-Ông lấy giấy khổ to mà viết có hơn không?Ông đồ lấy làm đắc chínhưng cũng hỏi lại-Bà nói thế nghĩa là thế nào?Bà vợ thong thả nói:- Ông chẳng biết tính toán gì cả, giấy khổ to bỏ đi còn gói hàng, chứ giấy khổ nhỏ thì làm gì được.3. Bài tập 3 a. Hỏi  Khuyên (thực dụng) - Hàm ý: b. Tác dụng cách nói của bà đồ: chê tài ông kém, có thể phải loại bỏ giấy khi viết + Nể trọng và muốn giữ thể diện cho ông đồ+ Có thể không chịu trách nhiệm về hàm ý của câu nói 4. Bài tập 4 Phương án D Củng cốHàm ý và cách thức tạo hàm ý ?Truyeän cöôøiMoät laõo nhaø giaøu ngoài aên côm vaø hôïm hónh noùi vôùi ngöôøi ñaày tôù ñang quaït haàu:Maøy xem tao aên coù söôùng khoâng? Thöù gì tao cuõng aên caû, chæ coù gan trôøi laø chöa aên thoâi.Anh ñaày tôù gaõi tai noùi laïi:Daï thöa oâng, coøn con thì caùi gì con cuõng aên caû, chæ coù phaân laø chöa aên thoâi.Dặn dò- Hoàn thành bài tập vào vở bài tập