Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết dạy: Việt Bắc (Tố Hữu)

TIẾT 22- NGỮ VĂN 12 VIỆT BẮC (TỐ HỮU)	*Chú ý các nhân tố : 	- Quê hương .	 - Gia đình .	 - Sự giác ngộ lý tưởng Cách mạng và quá trình họat động Cách mạng.I/Vài nét về tiểu sử :Cầu Tràng Tiền- Quê hương Huế với phong cảnh thiên nhiên đẹp, với nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc góp phần quan trọng vào sự hình thành hồn thơ Tố Hữu.Sông Hương Núi Ngự BìnhNăm 1938, được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương.- Bước vào tuổi thanh niên khi phong trào cách mạng dấy lên sôi nổi, ông sớm gặp gỡ lý tưởng cộng sản và tham gia đấu tranh cách mạng. Năm 1939, ông bị chính quyền thực dân bắt giam, sau đó vượtngục tiếp tục hoạt động cách mạng.- Năm 1945, ông lãnh đạo cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền ở Huế.- Kháng chiến toàn quốc bùng nổ, ông lên Việt Bắc phụ trách văn hóa văn nghệ.-Tố Hữu (1920 – 2002 ), tên thật là Nguyễn Kim Thành .-Quê ông ở Qủang Điền , tỉnh Thừa Thiên Huế .-Oâng xuất thân trong một gia đình nhà nho nghèo, có truyền thống thơ ca. ->Quê hương, gia đình đã góp phần làm nên tâm hồn thơTố Hữu.- Tố Hữu tham gia Cách mạng từ năm 16 tuổi; 18 tuổi được kết nạp Đảng .-> Sự nghiệp CM : Cả cuộc đời Tố Hữu đều có những cống hiến lớn cho cách mạng và cho sự nghiệp văn học dân tộc . Ở Tố Hữu con người chính trị và con người nhà thơ thống nhất chặt chẽ làm một. */Tố Hữu bắt đầu sáng tác thơ từ lúc nào ? Qúa trình sáng tác thơ của ông được thể hiện qua mấy tập thơ lớn, đó là những tập thơ nào?*/ Trình bày : Thời điểm sáng tác, giá trị nội dung từng tập thơ ? -> Lớp chia thành 6 nhóm thảo luận 5 phút, cử đại diện trình bày bảng phụ .II/ Đường cách mạng, đường thơ :Tên tập thơThời điểm và h/c sáng tácNội dung chủyếuBài thơ tiêu biểu1. Từ ấy2. Việt Bắc(1937-1946)Ra đời trong phong trào dânchủ cho đến khi c/m T.8 thành công- Cảm thông với người nghèo, khơi dậy ý chí đếu tranh, niềm tin tương lai ở họ- Tâm tư tha thiết yêu đời, khát khao tự do, ý chí kiên định của người CSCS. - Niềm vui chiến thắng, niềm tin vào ND, chế độ mới.Tiếng hát sông Hương, Vú em, Từ ấy, Tâm tư trong tù, Huế tháng tám(1947- 1954)Kháng chiến chống pháp- Là tiếng ca hùng tráng , thiết tha về cuộc kháng chiến chống Pháp và những con người kháng .- Nhiều tình cảm lớn được thể hiện : Tình quân dân, tuyền tuyến hậu phương, cán bộ quần chúng- Ca ngợi khí thế chiến thắng hào hùng-Hoan hô chiến sĩ Điện Biên.- Việt Bắc.- Sáng tháng năm. - Ta đi tới. 3. Gío lộng4. R a trận (1955- 1961) Miền Bắc xây dựng XHCN,miền Nam đấu tranh chống đế quốc Mỹ.- Ghi sâu ân tình cách mạng.-Niềm vui, niềm tự hào , tin tưởng vào cuộc sống mới XHCN ở miền Bắc - Thể hiện tình cảm với miền Nam.-Ba mươi năm đời ta có Đảng.-Bài ca xuân 61 -Mẹ Tơm. -Quê mẹ.(1962-1971) Cuộc kháng chiến chống Mỹ hào hùng và quyết liệt- Là bản anh hùng ca về “ Miền Nam trong lửa đạn sáng ngời” với bao hình ảnh tiêu biểu cho dũng khí kiên cường của dân tộc .- Mẹ Suốt-Kính gửi cụ Nguyễn Du.-Theo chân Bác.5/ Máu và hoa1972- 1977 Cả nước dốc tòan lực vào cuộc kháng chiến chống Mỹ và thắng lợi vẻ vang.Ghi lại một chặng đường đấy gian khổ , hi sinh , khẳng định niềm tin sâu sắc vào sức mạnh tiềm tàng của xứ sở quê hương , con người VN mới, tự hào và niềm tin thắng lợi.-Xin gửi Miền Nam.-Việt Nam máu và hoa.- Nước non ngàn dặm.Là tập hợp những bài thơ được sáng tác từ 1978 đến 1999, trong khung cảnh đất nước hòa bình , độc lập nhưng còn nhiều khó khăn- Là những chiêm nghiệm của nhà thơ về lẽ sống, lẽ đời với giọng trầm lắng, suy tưPhút giây.--Một Tiếng đờnTa với ta.6/ Một tiếng đờn (1992)7/ Ta với ta (1999 )*Qua hòan cảnh sáng tác cũng như nội dung chính của từng tập thơ, chúng ta có thể khẳng định :Thơ Tố Hữu luôn bám sát những bước đi và nhiệm vụ của cách mạng , của đời sống chính trị của đất nước.Đồng thời cũng thể hiện sự vận động trong tư tưởng và nghệ thuật của nhà thơ.*Trên cơ sở về đề tài, nội dung của các tập thơ của Tố Hữu mà chúng ta đã tìm hiểu, em hãy nêu những đặc điểm chung về phong cách nghệ thuật thơ Tố Hữu ?III/ Phong cách nghệ thuật :1.Thơ Tố Hưulà thơ trữ tình chính trị. 2.Thơ Tố Hữu mang đậm khuynh hướng sửthi . 3.Thơ Tố Hữucó giọng tâm tìnhrất tự nhiên, đắmThắm,Chânthành4/ Về Nghệthuật :Thơ Tố Hữu Đậm đà Tính dântộc@/ Tại sao lại nói : Thơ Tố Hữu là thơ trữ tình –chính trị? - Hồn thơ TH luôn vui lớn của con người CM, của cả dân tộc. + Ngay từ đầu là cái tôi chiến sĩ -> cái tôi nhân danh đảng, nhân danh cộng đồng dân tộc. -> Cái tôi vận động -> lẽ sống cũng vận động. + Tình cảm lớn : tình cảm lí tưởng, tình cảm kính yêu lãnh tụ, tình cảm đồng bào, đồng chí, tình cảm quốc tế vô sản. + Niềm vui lớn : Sôi nổi , hân hoan nhất là những vần thơ chiến thắng.=> Nội dung chính trị trong thơ Tố Hữu lại được chuyển tải qua cảm hứng trữ tình.@/ Nêu những biểu hiện cụ thể của tính sử thi trong thơ Tố Hữu ? - Thơ TH đề cập đến những sự kiện chính trị lớn của đất nước, sự kiện có ý nghĩa lịch sự, có tính chất toàn dân ( Bài ca mùa xuân 61; Việt Bắc...)- Nhân vật trữ tình trong thơ Tố Hữu là những con người đại diện cho phẩm chất của giai cấp, dân tộc, mang tầm vóc lịch sử và thời đại ( Mẹ Tơm ; Mẹ Suốt, Người con gái VN).@/Đọc thơ Tố Hữu, em có thể dễ nhận ra được giọng điệu như thế nào ? Giọng điệu ấy có được là do đâu ? * Giọng điệu tâm tình rất tự nhiên, đằm thắm, chân thành. - Tình cảm cách mạng -> hướng về đồng bào , đồng chí mà tâm sự, trò chuyện.- Bắt nguồn từ chất Huế của hồn thơ TH. - Quan niệm về thơ : “ Thơ là chuyện đồng điệu, đồng ý , đồng tình..” @/ Hãy chứng minh : Thơ Tố Hữu giàu tính dân tộc? - Về nội dung : Phản ánh đậm nét hình ảnh con người Việt Nam, Tổ quốc Việt Nam trong thời đại cách mạng mới hòa nhập và tiếp nối với truyền thống tinh thần, tình cảm, đạo lý của dân tộc.- Về nghệ thuật : + Tố Hữu sử dụng đa dạng các thể thơ, đặc biệt thành công trong các thể thơ truyền thống. + Ngôn ngữ thơ Tố Hữu được chắt lọc từ lối nói quen thuộc của dân tộc : gần gũi, dễ hiểu, dễ thuộc. + Tính nhạc trong thơ Tố Hữu phong phú với nhiều cung bậc qua hệ thống từ láy, gieo vần, phối thanh VI/ TỔNG KẾT :	-Thơ TH là một tấm gương phản chiếu tâm hồn của một người chiến sĩ cách mạng suốt đời phấn đấu hi sinh vì tường lai tươi đẹp của dân tộc, cuộc sông hạnh phúc của con người, tâm hồn dt, đời sống dt trên con đường lớn CM. 	- Thơ Tố Hữu là sự kết hợp giữa hai yếu tố : 	Cách mạng và dân tộc.* Hướng dẫn học bài và sọan bài :@/ Hướng dẫn học bài :-Nắm vững những kiến thức cuả tác gia (tiểu sử và những nhân tố trong cuộc đời của Tố Hữu Chứng minh bằng những dẫn chứng cụ thể ?- Nắm vững các chặng đường thơ và phong cách nghệ thuật tiêu biểu của Tố Hữu và chứng minh bằng các dẫn cụ thể.@/ Sọan bài : LUẬT THƠ - Thể thơ nào là thể thơ thuần dân tộc? Tìm ví dụ cho mỗi thể thơ ?	- Thể thơ nào du nhập từ nước ngoài ? Nguồn gốc cụ thể ? Tìm ví dụ cho mỗi thể thơ ? Em hiểu thế nào là luật thơ ?CHÂN THÀNH CÁM ƠNHẸN GẶP LẠI