Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết học 30: Đàn ghi ta của Lor - Ca (Thanh Thảo)

Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo)A/ Tiểu dẫn :1/ Tác giả :+ Thuộc thế hệ thơ trẻ với những bài thơ mang diện mạo độc đáo viết về chiến tranh và thời hậu chiến + Là một trong số không nhiều cây bút luôn nỗ lực cách tân thơ Việt :-Xu hướng đào sâu vào cái tôi nội cảm -Tìm kiếm những cách biểu đạt mới để đem đến cho thơ một mĩ cảm hiện đại+ Các tập thơ tiêu biểu :Những người đi tới biển (1977), Dấu chân qua trảng cỏ(1978), Những ngọn sóng mặt trời (1981), Khối vuông Ru bich(1985), Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo)A/ Tiểu dẫn : 1/ Tác giả : 2 /Tác phẩm :c/ Gac-xi-a Lor- ca: ( 1898-1936)Người nghệ sĩ - chiến sĩ Tây Ban Nha dũng cảm đấu tranh cho tư tưởng tự do dân chủ và khát vọng cách tân nghệ thuật.=> Bị chế độ độc tài phát xít sát hại dã man(1936)a/ Xuất xứ : Từ tập “Khối vuông ru bích”(1985)b/ Cảm hứng : Được khơi gợi từ cái chết đầy bi phẫn của Lor-ca (1936)Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo)Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo)Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo)A/ Tiểu dẫn : 1/ Tác giả : 2 /Tác phẩm :d/ Nhan đề và lời đề từ:* Nhan đề : Đàn ghi ta của Lor-ca:- Cây đàn gắn bó với Lor-ca trong suốt cuộc đời trên những chuyến phiêu duBiểu tượng cho số phận , cuộc đời Lor-ca Biểu tượng cho tiếng lòng của Lor-ca-Cây đàn ghi ta :Nhạc cụ truyền thống TBNBiểu tượng cho cái đẹp nghệ thuật Biểu tượg cho vẻ đẹp tài năng và nhân cách Lor-caa/ Xuất xứ :b/ Cảm hứng :c/ Gac-xi-a Lor-ca:Nhan đề mang ý nghĩa ẩn dụ biểu tượng sâu sắc và thâu tóm nội dung tư tưởng chủ đề tác phẩmĐàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo)A/ Tiểu dẫn : 1/ Tác giả : 2 /Tác phẩm :* Lời đề từ : “ Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn ”- Câu thơ trong bài “ Ghi nhớ ” : Lời di chúc của Lor-ca Ghi nhớ khi nào tôi chếthãy vùi thây tôi cùng với cây đàn dưới lớp cát khi nào tôi chết hãy vùi thây tôi dưới rặng cây cam và giữa đám bạc hàkhi nào tôi chếthãy vùi thây tôi , tôi xin các người đónơi một chiếc chong chóng giókhi nào tôi chết a/ Xuất xứ :b/ Cảm hứng :c/ Gac-xi-a Lor-ca:d/ Nhan đề và lời đề từ:Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo)A/ Tiểu dẫn : 1/ Tác giả : 2 /Tác phẩm :a/ Xuất xứ :b/ Cảm hứng :c/ Gac-xi-a Lor-ca:d/ Nhan đề và lời đề từ:* Lời đề từ : “ Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn ”+ Câu thơ trong bài “ Ghi nhớ ” : Lời di chúc của Lor-ca+ ý nghĩa : - Tấm lòng gắn bó với cây đàn và khát vọng hướng về cái đẹp nghệ thuật ngay cả khi đã chết Mong muốn thế hệ trẻ vượt mình trên con đường sáng tạo nghệ thuật = > Tính khiêm tốn và đức hi sinh = >Vẻ đẹp nhân cách Lor-caLời đề từ vừa thể hiện niềm trân trọng nhân cách Lo-ca vừa có ý nghĩa giải thích nhan đề và nội dung tác phẩmĐàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo)A/ Tiểu dẫn : 1/ Tác giả : 2 /Tác phẩm :a/ Xuất xứ :b/ Cảm hứng :c/ Gac-xi-a Lor-ca:d/ Nhan đề và lời đề từ:e/ Bố cục :1/ Ba khổ đầu : hình tượng Lor -ca2/ Còn lại : Suy tư về cái chết của Lor -ca A/ Tiểu dẫn : 1/ Tác giả : 2 /Tác phẩm :B/ Tìm hiểu văn bản :I/ Hình tượng Lor-ca:những tiếng đàn bọt nước Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắtli-la li- la li –ladi lang thang về miền đơn độc với vầng trăng chếnh choáng trên yên ngựa mỏi mònTây Ban Nha hát nghêu ngaobỗng kinh hòangáo choàng bê bết đỏ Lor-ca bị điệu về bãi bắn chàng đi như người mộng dutiếng ghi ta nâu bầu trời cô gái ấytiếng ghi ta lá xanh biêt mấy tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tantiếng gh ita ròng ròng máu chảyĐàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo)A/ Tiểu dẫn : 1/ Tác giả : 2 /Tác phẩm :B/ Tìm hiểu văn bản :I/ Hình tượng Lor-ca:1/ Lor-ca trong không gian đất nước Tây Ban Nha :* Hình ảnh :+ áo choàng đỏ+ Chiếc yên ngựa + Đàn ghi taĐàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo)A/ Tiểu dẫn : 1/ Tác giả : 2 /Tác phẩm :B/ Tìm hiểu văn bản :I/ Hình tượng Lor-ca:1/ Lor-ca trong không gian đất nước Tây Ban Nha :* Hình ảnh :+ áo choàng đỏ+ Chiếc yên ngựa + Đàn ghi ta=> Những hình ảnh quen thuộc ,tiêu biểu cho nền văn hóa TBN => Tạo không gian đậm bản sắc văn hóa TBN=> Lor-ca đã trở thành hình ảnh tiêu biểu , đại diện cho nền văn hóa xứ sở=> Cảm xúc trân trọng , tôn vinh Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo)A/ Tiểu dẫn : 1/ Tác giả : 2 /Tác phẩm :B/ Tìm hiểu văn bản :I/ Hình tượng Lor-ca:1/ Hình tượng Lor-ca trong không gian đất nước Tây Ban Nha :* Hình ảnh : “Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt” : Hình ảnh một cuộc đấu quyết liệt của Lor-ca trên đấu trường chính trị và văn hóa Chế độ độc tài phát xít Tư tưởng tự do dân chủ Một cuộc đấu không cân sứcNghệ thuật lạc hậu , bảo thủTư tưởng cách tân nghệ thuậtĐàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo)*Lor-ca trong cuộc đấu:+ Những tiếng đàn bọt nước+ Bước chân : lang thang về miền đơn độcvới vầng trăng chếnh choángtrên yên ngựa mỏi mòn=>Hình ảnh người nghệ sĩ – chiến sĩ đi tiên phong trên con đường thực hiện lí tưởng cao cả => Vẻ đẹp bi tráng => Cảm xúc : Đồng cảm và trân trọng , tôn vinhA/ Tiểu dẫn : 1/ Tác giả : 2 /Tác phẩm :B/ Tìm hiểu văn bản :I/ Hình tượng Lor-ca:1/ Lor-ca trong không gian đất nước Tây Ban Nha :=> ẩn dụ : Số phận mong manh=> Cuộc hành trình hướng về cái Đẹp lí tưởng nhiều bất trắc , hiểm nguy mà đơn độc > Xoá ranh giới thơ và văn xuôiNhững ẩn dụ chuyển đổi cảm giác = > Thi ảnh lạ Hệ thống từ láy , chùm hợp âm “li-la”=> Nhạc ở trong thơPhá vỡ khuôn mẫu , tạo nên những cấu trúc linh động , những cách biểu đạt mới mẻ => Đem đến cảm xúc thẩm mĩ mới =>Đặc điểm thơ tượng trưng siêu thực => Trân trọng , tưởng nhớ Lor-caLuyện tập- củng cố1/ Dựng lại hình tượng Lor-ca trong khổ thơ đầu ?2/ Cảm xúc Thanh Thảo dành cho Lor-ca ?Trân trọng cảm ơnA/ Tiểu dẫn : 1/ Tác giả : 2 /Tác phẩm :B/ Tìm hiểu văn bản :I/ Hình tượng Lor-ca:1/ Lor-ca trong không gian đất nước Tây Ban Nha :2/ Lor-ca trong giây phút bị kẻ thù sát hại :* Tai họa ập đến bất ngờ :Tây ban nha hát nghêu ngao bỗng kinh hoàng áo choàng bê bết đỏLor -ca bị điệu về bãi bắn chàng đi như người mộng du+ Tây Ban Nha hát nghêu ngao=> Đang hồn nhiên yêu đời trong bước chân phiêu du trên đất nước +Bỗng kinh hoàng áo choàng bê bết đỏ=> Cái chết dữ dội , thảm khốc đến bất ngờ + Nghệ thuật tương phản :Tâm trạng kinh hoàng thảng thốt của Lor-ca khi tai họa ập đến bất ngờ-“Đi như người mộng du”Nỗi bàng hoàng ,đau xót sững sờ của đất nước TBN khi đột ngột mất đi người nghệ sĩ hằng yêu quí Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo)A/ Tiểu dẫn : 1/ Tác giả : 2 /Tác phẩm :B/ Tìm hiểu văn bản :I/ Hình tượng Lor-ca:1/ Lor-ca trong không gian đất nước Tây Ban Nha :2/ Lor-ca trong giây phút bị kẻ thù sát hại :* Tâm trạng Lor-ca trong những giây phút cuối của cuộc đời :tiếng ghi ta nâubầu trời cô gái ấy tiêng ghi ta lá xanh biết mấy tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy+ Điệp từ “tiếng ghi ta” lặp lại với tần số lớn : Gợi một không gian tâm trạng đầy ắp tiếng ghi taĐàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo)Bằng niềm cảm thông đồng cảm sâu sắc , nhà thơ hóa thân vào Lor-ca , dùng “tiếng ghi ta” để diễn tả tiếng lòng của Lor-ca.- Vẫn hướng về Tổ quốc và khát vọng nghệ thuật- Vẫn say đắm , thiết tha trong bầu trời của tình yêu , của tự do và hi vọng + Những ẩn dụ chuyển đổi cảm giác diễn tả những trạng thái tâm lí , những cung bậc tình cảm của Lor-caĐàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo)A/ Tiểu dẫn : 1/ Tác giả : 2 /Tác phẩm :B/ Tìm hiểu văn bản :I/ Hình tượng Lor-ca:1/ Lor-ca trong không gian đất nước Tây Ban Nha :2/ Lor-ca trong giây phút bị kẻ thù sát hại :- Đau xót khi cái Đẹp của khát vọng bị hiện thực tàn khốc vùi dập phũ phàng- Nỗi đau đớn ,tức tưởi và uất nghẹn hờn căm khi khát vọng chưa thành đã bị sát hại dã man=> Vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách của Lor-ca => Bi kich của người nghệ sĩ - chiến sĩ đi tiên phong trên con đường thực hiện lí tưởng cao cả Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo)A/ Tiểu dẫn : 1/ Tác giả : 2 /Tác phẩm :B/ Tìm hiểu văn bản :I/ Hình tượng Lor-ca:1/ Lor-ca trong không gian đất nước Tây Ban Nha :2/ Lor-ca trong giây phút bị kẻ thù sát hại :Luyện tập - Củng cố :1/ Tóm lại nội dung tư tưởng ba khổ đầu của bài thơ ?2/ Những đặc sắc nghệ thuật của đoạn thơ và nỗ lực cách tân thơ Việt của Thanh Thảo ?Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo)A/ Tiểu dẫn : 1/ Tác giả : 2 /Tác phẩm :B/ Tìm hiểu văn bản :I/ Hình tượng Lor-ca:1/ Lor-ca trong không gian đất nước Tây Ban Nha :2/ Lor-ca trong giây phút bị kẻ thù sát hại :* Tiểu kết :+ Đoạn thơ đã dựng lại hình tượng Lor-ca với vẻ đẹp bi tráng của người nghệ sĩ –chiến sĩ đã dũng cảm chiến đấu và hi sinh cả cuộc đời cho lí tưởng tự do và nghệ thuật.+ Đoạn thơ thể hiện những nỗ lực cách tân thơ Việt của Thanh Thảo :- Sự phá vỡ những cấu trúc khuôn mẫu bằng hình thức thơ tự do không có dấu câu, cách đưa nhạc vào trong thơ .- ý thức tìm kiếm những cách biểu đạt mới mẻ bằng những ẩn dụ chuyển đổi cảm giác tạo nên hệ thống thi ảnh lạ đem đến mĩ cảm hiện đạiDùng lối thơ tượng trrưng của trường phái nghệ thuật siêu thực => Trân trọng tưởng nhớ Lor-ca