Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết học 31: Sóng

SểNGXUÂN QUỲNHTiết 31 	I. tìm hiểu chung:Xuõn Quỳnh (1942 - 1988) tờn đầy đủ là Nguyễn Thị Xuõn Quỳnh.Quờ ở thụn La Khờ-Văn Khờ-Hà Đụng-Hà Tõy (nay thuộc Hà Nội). 	Xuất thân từ 1 gia đình công chức, mồ côi mẹ từ nhỏ; từng làm diễn viên múa, biên tập viên báo văn nghệUỷ viờn Ban chấp hành hội Nhà vănViệt Nam khoỏ III.Xuõn Quỳnh mất đột ngột trong một vụ tai nạn giao thụng tại Hải Dương ngày 29/8/1988. Xuân Quỳnh là 1 trong số những nhà thơ tiêu biểu nhất của thế hệ các nhà thơ trẻ thời kì chống MĩNăm 2001 được tặng giải thưởng nhà nước về văn học nghệ thuật1. Tác giả:	- Cuộc đời đa đoan, nhiều thiệt thũi, lo õu, vất vả, trỏi tim 	đa cảm , luụn khao khỏt tỡnh yờu, gắn bú hết mỡnh với cuộc 	sống, luụn chăm chỳt nõng niu hạnh phỳc bỡnh dị, đời 	thường.	- Cỏi “ Tụi” giàu vẻ đẹp nữ tớnh, rất thành thật, giàu đức hi 	sinh, vị tha. Ở Xuõn Quỳnh khỏt vọng sống, khỏt vọng tỡnh 	yờu chõn thành, mónh liệt luụn gắn với cảm thức lo õu về sự 	phai tàn, đổ vỡ, những dự cảm bất trắc 2. Tác phẩm: Tỏc phẩm chớnh: Cỏc tập thơ:Tơ tằm-chồi biếc(in chung với Cẩm lai-1963),Hoa 	dọc chiến hào (1968),Giú lào cỏt trắng(1974),Lời ru trờn mặt 	đất(1978),Tự hỏt(1984) Thơ Xuõn Quỳnh thể hiện một trỏi tim phụ nữ hồn hậu,chõn 	thành,nhiều õu lo và luụn da diết trong khỏt vọng hạnh phỳc 	đời thường.3. Hoàn cảnh sáng tácEm hãy nêu hoàn cảnh sáng tác bài thơ ?	- Sỏng tỏc năm 1967 trong chuyến đi thực tế ở vựng 	biển Diờm Điền (Thỏi Bỡnh). 	- Là một bài thơ đặc sắc viết về tỡnh yờu, rất tiờu biểu 	cho phong cỏch thơ Xuõn Quỳnh.	- In trong tập Hoa dọc chiến hào (1968).II. ĐỌC - HIỂU văn bản:a, Hình tượng “ sóng”:	- Bao trựm, xuyờn suốt bài thơ là hỡnh tượng “súng”. “Súng” là 	hỡnh ảnh ẩn dụ của tõm trạng người con gỏi đang yờu, là sự hoỏ 	thõn, phõn thõn của cỏi tụi trữ tỡnh. Bài thơ được kết cấu trờn cơ 	sở nhận thức sự tương đồng, hoà hợp giữa hai hỡnh tượng trữ tỡnh: 	“súng” và “em”.  Thể hiện sự phong phỳ, phức tạp, nhiều khi mõu thuẫn nhưng thống nhất trong tõm hồn người con gỏi đang yờu. 1. Đọc văn bản:2. Hiểu văn bản:Dữ dội và dịu êmồn ào và lặng lẽSông không hiểu nổi mìnhSóng tìm ra tận bể	Hình tượng sóng được thể hiện trong 2 khổ thơ đầu có gì đặc biệt	- Mở đầu bài thơ là trạng thỏi của Súng nhưng thực chất đõy là 	trạng thỏi tõm lý đặc biệt của một tõm hồn khao khỏt yờu đương 	với nhiều trạng thỏi đối lập, khi dịu ờm, khoan thai, khi dồn dập, dữ dội: Dữ dội - dịu ờm, ồn ào - lặng lẽ. 	“Sụng khụng hiểu ... tận bể”  quan niệm mới mẻ 	về tỡnh yờu: người con gỏi khao khỏt yờu đương nhưng khụng nhẫn 	nhục, cam chịu, từ bỏ nơi chật hẹp để đến với cỏi cao rộng, bao 	dung. Từ sóng tới tình yêu là tứ thơ quen thuộc xưa nay. Ca dao từng mượn hình ảnh sóng để hạ lời thề vàng đá:	Bao giờ cho sóng bỏ ghềnh	 Cù lao bỏ biển anh mới đành bỏ em.Hay Xuân Diệu trong bài thơ “Biển” cũng từng nói:	Cho anh làm sóng biếc	Hôn mãi cát vàng em	Hôn thật khẽ thật êm	Hôn êm đềm mãi mãi	b. Tỡnh yờu của “súng”:(7 khổ thơ tiếp)Trước muôn trùng sóng bểEm nghĩ về anh, emEm nghĩ về biển lớnTừ nơi nào sóng lên?	Sóng bắt đầu từ gió	Gió bắt đầu từ đâu?	Em cũng không biết nữa	Khi nào ta yêu nhauCon sóng dưới lòng sâuCon sóng trên mặt nướcÔI con sóng nhớ bờNgày đêm không ngủ đượcLòng em nhớ đến anhCả trong mơ còn thức	Tâm trạng của nhân vật trữ tình thể hiện như thế nào ở những khổ thơ tiếp theo?- Cõu hỏi tu từ “Trước ... yờu nhau”  tỡnh yờu là một hiện tượng tõm lớ tự nhiờn, đầy bớ ẩn, khú hiểu, khú giải thớch về khởi nguồn và thời điểm bắt đầu của nú. Cỏch cắt nghĩa tỡnh yờu rất Xuõn Quỳnh - nữ tớnh và trực cảm. (Xuõn Diệu băn khoăn: “Làm sao định nghĩa được tỡnh yờu?”). - Tỡnh yờu luụn đồng hành với nỗi nhớ  nỗi nhớ thường trực cả khi thức, khi ngủ, bao trựm cả ko gian và thời gian – khụng chỉ tồn tại trong ý thức mà cũn len lỏi vào trong tiềm thức. 	- Khỏt khao yờu đương của người con gỏi được bộc lộ mónh liệt nhưng cũng thật giản dị: súng khỏt khao tới bờ cũng như em luụn khỏt khao cú anh. Tỡnh yờu của người con gỏi vừa thiết tha mónh liệt, vừa trong sỏng, giản dị, thuỷ chung, duy nhất: “Dẫu ... phương” 	- Người phụ nữ hồn nhiờn, tha thiết yờu đời vẫn cũn ấp ủ biết bao hi vọng, vẫn phơi phới một niềm tin vào hạnh phỳc tương lai, vẫn tin vào cỏi đớch cuối cựng của một tỡnh yờu lớn như con sụng nhất định sẽ “tới bờ”, “dự muụn vời cỏch trở”.	- Bằng sự chiờm nghiệm của một trỏi tim nhạy cảm, nhà thơ cũng sớm nhận ra và thấm thớa về sự hữu hạn của đời người:	Cuộc đời tuy dài thế	Năm tháng vẫn đi qua	Như biển kia dẫu rộng	Mây vẫn bay về xa	- Khỏt vọng được sống hết mỡnh cho tình yêu, muốn hoỏ thõn vĩnh viễn thành tỡnh yờu muụn thuở: “Làm sao ... cũn vỗ”.	 Qua hỡnh tượng “súng”, trờn cơ sở khỏm phỏ sự tương đồng, hoà hợp giữa súng và em, bài thơ diễn tả tỡnh yờu của người phụ nữ thiết tha, nồng nàn, chung thuỷ, muốn vượt lờn thử thỏch của thời gian và sự hữu hạn của đời người. Từ đú thấy được tỡnh yờu là một tỡnh cảm cao đẹp, một hạnh phỳc lớn lao của con người.III.Củng cố:Ghi nhớ: SGK- Trang 157.IV: luyện tập:(Thảo luận nhóm)Nhóm 1: Theo em vì sao bài thơ “sóng” của Xuân Quỳnh đã sống được rất lâu trong lòng độc giả?Nhóm 2: Bài thơ “ Sóng” cho em những suy nghĩ gì về tình yêu?Nhóm 3:Cảm xúc của Xuân Quỳnh về tình yêu qua bài “Sóng” có điểm nào gần gũi với Xuân Diệu qua bài vội vàng?