Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết: Một người Hà nội, Nguyễn Khải

MOÄT NGệễỉI HAỉ NOÄI NGUYEÃN KHAÛI I.Tiểu dẫn. 1.Tác giả:- Nguyễn Khải tên thật là: Nguyễn Mạnh Khải(1930-2008).- Sinh tại Hà Nội trong một gia đình viên chức nhưng lại sống ở nhiều nơi. Sau 1975 chuyển vào sinh sống và làm việc tại Thành phố Hồ Chí Minh.Nguyễn Khải bắt đầu viết văn từ 1950. Ông tự chia sáng tác của mình thành hai giai đoạn:+ Giai đoạn đầu,ông chủ yếu quan tâm đến các vấn đề mang tính thời sự chính trị,con người được đánh giá chủ yếu qua tiêu chí đạo đức và tiêu chí chính trị.Văn ông lúc này dồi dào nhiệt hứng chính luận.+ Giai đoạn sau, ông dành sự quan tâm nhiều hơn cho”cái đời thường”. Tiêu chí đánh giá con người được mở rộng thêm với các góc độ văn hoá,lịch sử và triết học.Hứng thú chính luận chuyển dần thành triết luận.- Năm 2000, ông được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.- Các tác phẩm chính:Mùa Lạc,Taàm Nhỡn Xa,Ra ẹaỷo......2.Tác phẩm: Một người Hà Nội- Tác phẩm được in lần đầu trong tập Một người Hà nội(NXB Hà nội 1990).In lần hai trong tập truyện Hà Nội trong mắt tôi(NXB Hà nội 1995).II.Đọc-hiểu văn bản.1. Tìm hiểu văn bản.*Nhan ẹeà: “MOÄT NGệễỉI HAỉ NOÄI”- Nhan đề của truyện thể hiện tư tưởng chủ đề của tác phẩm. Một người Hà Nội là sự trình bày cảm nhận cách nhìn quan niệm về người Hà Nội của nhà văn. Nó gợi cho người đọc bắt ngay vào định hướng tư tưởng của tác phẩm, hiểu được ý đồ nghệ thuật của nhà văn.2. Hình tượng nhân vật cô Hiền- Cô Hiền người con gái đất Hà Thành:+ Cô luôn gắn bó với Hà Nội.+ Nếp sống sinh hoạt của cô Hiền.+ Cô đảm đang, tháo vát, gánh vác mọi việc trong gia đình.+ Giữ gìn văn hoá Hà Thành - Cô Hiền người luôn nhanh nhạy thức thời:+ Chọn bạn trăm năm.+ Sinh con.+ Cách chọn nghề.+ Cho con đi bộ đội. - Nguyên tắc sống của cô Hiền. Cô luôn giáo dục con cái sống phải có lòng tự trọng > Tự trọng là tư cách, là thế đứng giá trị con người. => Cô Hiền là một người luôn có ý thức giữ gìn nền nếp gia phong, truyền thống của đất kinh kì và là một nhân cách sống biết tự trọng.* Người Hà Nội phải có phong thái cốt cách: Từ lối sống, cách nghĩ, cách nhìn nhận, cách ứng xử đều phải có chuẩn và cái quan trọng phải luôn giữ gìn văn hoá đất Kinh Kì.3 Nhận thức về người Hà Nội của nhân vật tôi.- Lúc đầu thì nghi ngại, tránh né, giữ khoảng cách --> dần dần thể hiện sự đồng ý, đồng tình --> Cuối cùng (khẳng định: “  đã già hẳn ngoài 70 rồi còn gì nhưng cô vẫn là người của hôm nay, thuần tuý Hà nội không pha trộn”).=> Nhìn nhân vật bằng con mắt phát hiện tâm trạng khám phá nắm bắt vẻ đẹp từ thế giới tinh thần ẩn chứa bờn trong 4 Nghệ thuật. - Nghệ thuật xây dựng nhân vật:khắc hoạ tính cách nhân vật qua lời kể và đối thoại. - Cách tổ chức cốt truyện,kết cấu:+Xây dựng cốt truyện theo hứng nới lỏng.+ Xây dựng kết cấu đối thoại. -Chi tiết nghệ thuật đặc sắc thể hiện tư tưởng của tác phẩm: +Hình ảnh cây si cổ thụ ở đền Ngọc Sơn.+Hình ảnh bát cổ thuỷ tiên.+Hình ảnh hạt bụi vàng.tổ1