Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết: Người lái đò sông đà, Nguyễn Tuân

 LỚP 12A2 KÍNH CHÀO CÁC THẦY CÔ GIÁO ĐẾN DỰ GIỜ THĂM LỚPNGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ  Nguyễn TuânCẤU TRÚC BÀI HỌCI.TÌM HIỂU CHUNG1. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác.2. Mục đích sáng tác3. Thể loại II. ĐỌC – HIỂU ĐOẠN TRÍCH1. Hình tượng sông Đàa. Sông Đà hung bạob. Sông Đà trữ tình, thơ mộngDừng tiết 12. Hình tượng người lái đò sông Đà3. Nghệ thuật C. TỔNG KẾT CHUNGNhận định nào không đúng về tác gia Nguyễn Tuân?Câu 1:A. Là một nhà văn lớn, một nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp.B. Phong cách nghệ thuật độc đáo thâu tóm trong chữ “ngông”, sâu sắc, tài hoa, uyên bácC. Sở trường về thể loại tùy bút.D. Sáng tác thành công về đề tài người nông dân nghèo và trí thức nghèo.Câu 2:A. Sinh năm 1910-1987, xuất thân trong một nhà nho khi Hán học đã tàn, quê ở Hà nội.B. Là trí thức giàu lòng yêu nước và tinh thần dân tộc.Ý thức cá nhân phát triển cao.C. Là con người rất mực tài hoa, am hiểu nhiều môn nghệ thuật .D. Là nhà văn biết quí trọng thật sự nghề nghiệp của mình.E. Là cây bút có sức sáng tạo dồi dào, không chỉ là nhà tiểu thuyết nổi tiếng mà còn được mệnh danh là “ông vua phóng sự đất Bắc” CHÂN DUNG NHÀ VĂN NGUYỄN TUÂN1910-1987Ký hoạ chân dung nhà văn Nguyễn Tuân của các hoạ sĩ Văn Cao, Thành Chương, Sĩ Ngọc, Quách Đại Hải, Tạ Tỵ, Phạm Minh Hải. Câu hỏi phần tìm hiểu chungCâu 1: Nêu xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác tùy bút Người lái đò sông Đà?Câu 2: Mục đích sáng tác tùy bút?Câu 3: Em hiểu thế nào về thể loại tùy bút?Câu 4: Nội dung của tập tùy bút sông Đà? Mục đích sáng tác“ Đi tìm cái thứ vàng của màu sắc sông núi Tây Bắc, và nhất là cái thứ vàng mười mang sẵn trong trong tâm trí của tất cả những con người ngày nay đang nhiệt tình gắn bó với công cuộc xây dựng cho Tây Bắc thêm sáng sủa, tươi vui và vững bền.” ( Lời của Nguyễn Tuân)Câu hỏi phần đọc hiểuCâu 1: Suy nghĩ gì về lời đề từ:“ Đẹp vậy thay tiếng hát trên dòng sông” (Nhà thơ Ba lan) “ Chúng thủy giai đông tẩu- Đà giang độc bắc lưu”( Thơ Nguyễn Quang Bích)Câu 2: Trong thiên tùy bút, tác giả đã phát hiện ra những đặc điểm chủ yếu nào của sông Đà? Tác giả dùng biện pháp nghệ thuật nào để làm nổi bật các đặc điểm ấy?Câu 3: Phân tích sông Đà hùng vĩ, hung bạo?Câu 4: Phân tích sông Đà trữ tình thơ mộng?Lời đề từ“ Đẹp vậy thay tiếng hát trên dòng sông” (Nhà thơ Ba lan) Cảm thán về cái đẹp nên thơ thi vị của dòng sông và con người Tây Bắc. “ Chúng thủy giai đông tẩu - Đà giang độc bắc lưu” ( Thơ Nguyễn Quang Bích)Nét riêng của sông Đà: Thế chảy độc đáo nghịch ngược, khác lạ nhà văn tìm thấy sự đồng cảm với cái “ngông” của thiên nhiênSông Đà đoạn chảy qua Lai Châu về Quỳnh NhaiThượng nguồn sông ĐàĐoạn văn miêu tả vách đá bờ sông ĐàVách đá dựng thành vách, mặt sông chỗ ấy lúc đúng ngọ mới có mặt trờiCó vách đá thành chẹt lòng sông Đà như một cái yết hầucó quãng con nai con hổ có lần vọt từ bờ bên này sang bờ bên kiaNgồi trong khoang đò quãng ấy đang mùa hè mà cũng thấy lạnhMột vách đá trên sông ĐàGhềnh Hát Loóng dài hàng cây nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm như lúc nào cũng đòi nợ xuýt bất cứ người lái đò sông Đà nào tóm được qua đấy. Ghềnh đá trên sông ĐàMiêu tả nước và những cái hút nước: Trên sông bỗng có những cái hút nước giống như cái giếng bê tông thả xuống sông chuẩn bị làm móng cầu. Nước thở và kêu như cống cái bị sặc xoáy tít, quay lừ lừy như ô tô sang số ấn ganước ặc ặclên như vừa rót dầu sôi vào giếng xây bằng toàn nước sông xanh vekhối pha lê đúc dày..cốc pha lê nước khổng lồ.Sóng bọt trắng xóa cả một chân trời đáNhững cái hút nước trên sông ĐàHình ảnh thác dưới+ Tiếng nước réo gần mãi lại réo to mãi lên. Tiếng nước thác nghe như là oán trách gì, như là van xin, như là khiêu khích, giọng gằn mà chế nhạo. Nó rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa, phá tuông rừng lửa, rừng lửa cùng gầm thétbùng bùng + Bọt trắng xóa cả một chân trời đá + Dòng thác hùm beo đang hồng hộc tếThác nước sông ĐàMiêu tả sông Đà thơ mộng, trữ tìnhHình dáng: Sông Đà ngoằn ngoèo như sợi dây thừng như áng tóc mun ngàn vạn sải tuôn dài như áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạoMàu nước: - Mùa xuân dòng xanh ngọc bích - Mùa thu lừ lừ chín đỏ như da mặt người bầm đi vì rượu bữa..bực bội Cảnh ven sông: - Cảnh lặng tờ, tịnh không một bóng ngườithèm được giật mình nghe tiếng còi xúp –lê Những nương ngôlá ngô non, cỏ gianh đồi núi ra nõn búp đàn hươu.. Chuồn chuồn, bươm bướmSông Đà từ trên máy bay nhìn xuốngSông Đà gợi cảm: Mỗi người gợi một cách + Với Nguyễn Tuân như một cố nhân+ Gợi tứ thơ Tản Đà - một tình nhân chưa quen biết+ Gợi màu nắng tháng ba Đường thi+ Dòng sông lững lờ như nhớ thương như đang lắng nghe những giọng nói êm êm của người xuôi, những con đò đuôi én thắt mình dây cổ điểnVaø ñaëc bieät gôïi caûm laø caûnh nhöõng quaõng soâng eâm aû.+ Bôø soâng hoang daïi nhö moät bôø tieàn söû.+ Bôø soâng hoàn nhieân nhö một nỗi niềm cổ tích coå tích tuổi xöa+ Caûnh ñaøn höôu cuùi ñaàu ngoán buùp coû gianh ñaãm söông ñeâm+ Tieáng caù ñaäp nöôùc soâng ñuoåi ñaøn höôu vuït bieán.+ Ñaøn caù dầm xanh quaãy voït treân maët soâng buïng traéng nhö baïc rôi thoi SÔNG ĐÀ THƠ MỘNG, TRỮ TÌNHCảnh bên bờ sông ĐàDọc theo triền sông ĐàSÔNG ĐÀ HIỀN HÒA Tiểu kết:Ấn tượng về con sông Đà vừa hùng vĩ, dữ dội, hung bạo, vừa trữ tình thơ mộng là nguồn cảm hứng vô tận cho nghệ thuật. Nguyễn Tuân miêu tả con sông bằng tất cả tình yêu và niềm tự hào về thiên nhiên đất nước.Nguyễn Tuân đã thổi hồn cho sông Đà để vật vô tri hiện lên với những tính cách đối lập mà thống nhất. Ngòi bút tài hoa, uyên bác, trong cách nhìn nhận và khám phá miêu tả thiên nhiên, biến hóa linh hoạt. Chặn dòng sông Đà xây đập thủy điện Hòa BìnhNh×n tõ trªn nhµ m¸y thuû ®iÖnĐập thủy điện Hòa BìnhCỦNG CỐ, HƯỚNG DẪN VỀ NHÀPhát biểu cảm nghĩ cúa em về một đoạn văn em yêu thích trong thiên tùy bút. Chuẩn bị tiếp các câu hỏi ở SGK về hình tượng người lái đò.Phân tích kĩ cuộc chiến với con sông hung bạo. Phong cách nghệ thuật Nguyễn Tuân qua tùy bút? CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ GIÁO VÀ SỰ THAM GIA TÍCH CỰC CỦA CÁC EM!