Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết thứ 40, 41: Đàn ghi ta của Lor - Ca

Tieát 40 - 41: Ñoïc – hieåu vaên baûn...Ñaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh ThaûoKiến thức trọng tâm I. Tìm hiểu chung II. Đọc – hiểu văn bảnIII. Tổng kếtTác giả2. Tác phẩm 1. Đọc – Chú thích - Cảm nhận chung 2. Bố cục 3. Phân tích 3.1. Nhan đề và lời đề từ 3.2. 6 câu thơ đầu 3.3. 12 câu thơ tiếp theo 3.4. 4 câu thơ tiếp 3.4. 9 câu thơ còn lại1. Nội dung2. Nghệ thuật3. Ghi nhớÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh ThaûoI.Tìm hiểu chung: 1.Tác giả: a. Tiểu sử:Tên thật: Hồ Thành Công Sinh năm: 1946Quê: Mộ Đức – Quảng Ngãi.Thuộc thế hệ các nhà thơ trẻ chống Mĩ.- Sau 1975, ông dành nhiều tâm huyết cho việc đổi mới thơ. Thanh Thảo Ñaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûob. Sự nghiệp: Trường ca Thơ - Giải thưởng: Nhà nước về VHNT năm 2001.Phong phú, đa dạng Tác phẩm chính:Những người đi tới biển (1977)Những ngọn sóng mặt trời( 1981)...Dấu chân qua trảng cỏ (1980)Khối vuông ru - bích (1985)Từ một đến một trăm (1988)...Ñaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûoc. Phong cách nghệ thuật:Thơ Thanh Thảo đậm chất suy tư, giàu triết luận. Là nhà thơ có nhiều nỗ lực cách tân nghệ thuật táo bạo, mới mẻ.Ñaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh ThaûoÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh ThaûoSÁCH THAM KHẢO a. Xuất xứ bài thơ:2. Tác phẩm: - Rút trong tập thơ “ Khối vuông ru – bích” (1985) Cấu trúc RubikCấu trúc thơMô hình mở, phá bỏ khuôn mẫu, giải phóng cảm xúc và tư tưởngÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûo b. Thể loại: Thể thơ tự do mang phong cách siêu thực, tượng trưng.Ñaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh ThaûoTrường phái tượng trưng Trường phái siêu thực b. Tìm hiểu hình tượng Lor – ca trong bài thơThời đại Lor-ca sống Phê-đê-ri-cô Ga-xi-a Lorca (1898 - 1936)Châu Âu đang diễn ra những chuyển động dữ dội về chính trị.- Nền cộng hòa được thiết lập ở TBN, nhưng sau đó bị lật đổ bởi chính quyền độc tài phát xít Phrăng cô.Ñaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûo b. Tìm hiểu hình tượng Lor – ca trong bài thơThời đại Lor-ca sống Phê-đê-ri-cô Ga-xi-a Lorca (1898 - 1936)Châu Âu đang diễn ra những chuyển động dữ dội về chính trị.- Nền cộng hóa được thiết lập ở TBN, những sau đó bị lật đổ bới chính quyền độc tài phát xít Phrăng côMột thiên tài: người nghệ sĩ TBNMột nhân cách cao đẹp: người chiến sĩ chống phát xít Một số phận oan khuất.Ñaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh ThaûoII. Đọc - hiểu văn bản: 1. Đọc - Chú thích - Cảm nhận chung: Cảm nhận chung:Đọc - Chú thích:- Không viết hoa chữ cái đầu dòng, không có dấu chấm câu.- Thơ liền mạch, xâu chuỗi các hình ảnh, mạch ngầm văn bản...Ñaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûo- Thơ tự sự + trữ tình kết hợp với yếu tố âm nhạc. 2. Bố cục: 4 phần: P1: 6 câu đầu: Lor – ca người tự do, nghệ sĩ...P2:12 dòng tiếp:Lor – ca trong cái chết bi tráng và sự dang dở khát vọng cách tân.P3: 4 dòng: Niềm xót thương Lor- ca, cách tân NT không ai tiếp tục.P4: Sự giải thoát và giã từ của Lor – ca.II. Đọc - hiểu văn bản:Ñaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûo 3. Phân tích: II. Đọc - hiểu văn bản: 3.1. Nhan đề và lời đề từÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh ThaûoÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh ThaûoNhan đềĐàn ghi taMột nhạc cụ truyền thống của đất nước Tây Ban Nha, còn gọi là Tây Ban cầmÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh ThaûoLời đề từkhi nào tôi chếthãy vùi xác tôi cùng với cây đàndưới lớp cátkhi nào tôi chết hãy vùi xác tôigiữa rặng cây camvà đám bạc hà khi nào tôi chếthãy vùi xác tôi, tôi xin các người đónơi một chiếc chong chóng giókhi nào tôi chết Ghi nhớ 3. Phân tích: II. Đọc - hiểu văn bản: 3.1. Nhan đề và lời đề từĐề từ “ Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn” Di chúc của Lor – ca, tiên cảm về cái chết của mình; tình yêu say đắm với NT và TBN Khơi nguồn, dẫn dắt dòng cảm xúc mãnh liệt về cái chết của Lor - caÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûo 3. Phân tích: II. Đọc - hiểu văn bản: 3.2. Đoạn 1: Sáu dòng thơ đầu: Hình ảnh Lor-ca trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật TBN đầu thế kỷ XX những tiếng đàn bọt nước Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt li la – li la – li la + Ba dòng đầu: Ñaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûo 3. Phân tích: II. Đọc - hiểu văn bản: 3.2. Đoạn 1: Sáu dòng thơ đầu: - những tiếng đàn bọt nước Lor – catiếng đànbọt nước Vẻ đẹp tâm hồn người nghệ sĩ và bi kịch của Lor - caÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh ThaûoÂm thanhHình ảnhTây Ban Nha áo choàng đỏ gắt Môn đấu bò tót sôi động và mạo hiểm của những matador dũng cảm.Ñaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh ThaûoTây Ban Nha áo choàng đỏ gắtĐấu trường: Võ sĩ – bò tótCuộc đấuKhát vọng tự doKhát vọng cách tân nghệ thuậtNền chính trị độc tàiNền nghệ thuật già cỗiÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûoli – la – li la – li la Tên loài hoa: tử đinh hương gợi buồn, chia ly, sắc tím thủy chung son sắt. Âm thanh da diết của tiếng đàn.Ñaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûolang thangmiền đơn độcvầng trăng yên ngựamỏi mònÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh ThaûoMột kị sĩ lang thang, đơn độcMột nghệ sĩ dân gian, lãng du- Hành trình đơn độc của người nghệ sĩ tranh đấu cho khát vọng tự do và cách tân nghệ thuật.Ba dòng tiếp3.3. Đoạn 2 (12 câu tiếp) Lor – ca trong cái chết bi tráng và nỗi xót xa về sự dang dở của khát vọng cách tânÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh ThaûoTây ban Nhahát nghêu ngaobỗng kinh hoàngáo choàng bê bết đỏ Lor – ca bị điệu về bãi bắnchàng đi như người mộng duÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh ThaûoĐiệu nhảy FlamencôTây Ban Nhahát nghêu ngao...- Hình ảnh thực- Không gian kinh hoàng- Ấn tượng chết chóc- Khoảnh khắc Lor – ca bị phát xít giết hại.bỗng kinh hoàngáo choàng bê bết đỏ Lor – ca bị điệu về bãi bắnchàng đi như người mộng dutiếng ghi-tabầu trời cô gái ấytiếng ghi-ta lá biết mấytiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tantiếng ghi-ta ròng ròngmáu chảy- Vẻ đẹp của tiếng ghi ta bi trángÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûonâuxanhtiếng ghi tanâuMàu quen thuộc của vỏ đàn ghi ta, màu của đất, của quê hươngNỗi niềm hướng tới quê hươnglá xanhMàu của sự sống tươi đẹpNiềm tha thiết với cuộc sốngtròn bọt nước vỡ tanròng ròng máu chảyHình khối, dòngĐau đớnÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûoghi - ta nâughi - ta lá xanhghi - ta trònTượng trưngbầu trời, cô gáibọt nước vỡ tanNhân hóaròng ròng máu chảyẨn dụ chuyển đổi cảm giácTrường phái tượng trưng siêu thựcÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh ThaûoHoán dụTiếng đànÁo choàng bê bết đỏCuộc đời Lor-caCái chếtÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûo12 dòng thơ khắc hoạ chân dung người nghệ sĩ Lor-ca trong khoảnh khắc bi thương nhất: + cháy bỏng trong lí tưởng nghệ thuật;+ đắm say, thuỷ chung trong tình yêu Tấm lòng Thanh Thảo: đau xót, tiếc thương, trân trọng, ngưỡng mộ mãnh liệt một tài năng, một nhân cách nghệ sĩ lớn – Lor-ca trong giờ khắc bi thương nhất.+ bi tráng trong cái chếtkhông ai chôn cất tiếng đàntiếng đàn như cỏ mọc hoanggiọt nước mắt vầng trănglong lanh trong đáy giếng3.4. Đoạn 3 ( 4 dòng tiếp) Niềm xót thương Lor – ca và những cách tân nghệ thuật không ai tiếp tục cỏ mọc hoangTiếng đàn Sức sống mãnh liệt của Lor - ca Ñaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûovầng trăngvầng trăngvầng trăngvầng trănggiọt nước mắt vầng trănggiọt nước mắtvà vầng trăngvớinhưcủalà giọt nước mắtgiọt nước mắtgiọt nước mắt Hai câu thơ:- Hình ảnh biểu tượng, nghệ thuật sắp đặt.- Một chuỗi trùng phức tạo sự giao th oa ánh sáng.  Tác giả bộc lộ: nỗi đau, sự cảm thông, thương xót đối với người nghệ sĩ, chiến sĩ Lor – ca.giọt nước mắtÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûo Nỗi buồn về sự ra đi của Lor - caÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûo giọt nước mắt vầng trăng long lanh trong đáy giếng - Cả vũ trụ đất trời khóc thương Lor – ca một nhân cách vĩ đại.Tóm lại:Bốn khổ đầu đến từ cảm hứng “ nếu tôi chết...” Thanh Thảo viết về Lor – ca: người nghệ sĩ – chiến sĩ... Thanh Thảo đã viết về cái chết của Lor – ca mà vẫn ròng ròng sự sống – Lor – ca không thua kẻ thù, không thua định mệnh..cây đàn của Lor – ca mãi âm vang li la vào sự sống bất diệt của nhân loại.Thanh Thảo học tập bút pháp của Lor – ca, ý tưởng mới không theo truyền thống, nghĩa là mang bút pháp tượng trưng, siêu thực.Ñaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh ThaûoÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûo3.5. Đoạn 4: 9 dòng thơ cuối:Sự giải thoát của Lor - ca đường chỉ tay đã đứt dòng sông rộng vô cùng Hữu hạn Vô hạn Định mệnh cuộc đời Lor – ca bơi sang ngang trên chiếc ghi ta màu bạc Trên một chiếc ghi ta, Lor – ca bơi qua dòng sông cuộc đời đi vào cõi bất tử. ném lá bùa trái tim coi thường cái chết, bình thản ra đi trái tim lặng yên bất chợt Sự ra đi nhẹ nhàng như một thoáng lặng của con tim Thanh Thảo đồng cảm, trân trọng, bất tử hóa Lor - caÑaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh ThaûoIII. Tổng kết:Lor-ca1. Nội dung: - Một nghệ sĩ cô đơn đấu tranh cho tự do và cho sự nghiệp cách tân nghệ thuật - Một cái chết bi phẫn bởi thế lực tàn ác - Một tâm hồn bất diệt cùng sự bất tử của nghệ thuật chân chính.Ñaøn ghi ta cuûa Lor - caThanh Thaûo2. Nghệ thuật - Thể thơ tự do- Xây dựng hình ảnh tượng trưng- Đưa chất nhạc vào thơ 3. Ghi nhớ A.Một ngòi bút đậm chất sử thi và lãng mạn. B. Một phong cách thơ hiện đại. C. Một cách viết kết hợp hài hòa giữa thơ và nhạc trong cấu tứ; hình ảnh ngôn ngữ thơ mới mẻ. D.Một ngòi bút phóng khoáng, phá cách.Trong những lời đánh giá sau đây, lời nào nói đúng nhất về nhà thơ Thanh Thảo?CỦNG CỐ BÀI HỌCFederico Garcia Lorca