Bài giảng Ngữ văn 12 - Tuần 13 - Tiết: Sóng

 Tuần : 13Tiết CT : 37 - 38Xuân Quỳnh nữ sĩSÓNG I. TIỂU DẪN 1. Tác giả (SGK) - Xuân Quỳnh (1942-1988) tên khai sinh là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh, quê ở Hà Tây. - Xuân Quỳnh vốn thích làm thơ từ khi còn là diễn viên múa và là một trong số những nhà thơ tiêu biểu nhất của thế hệ các nhà thơ trẻ thời kì chống Mĩ. - Tác phẩm tiêu biểu : ( SGK ) - Phong cách thơ : thể hiện một trái tim phụ nữ hồn hậu, chân thành, nhiều lo âu và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc đời thường.* “Em trở về đúng nghĩa trái tim em Là máu thịt đời thường ai chẳng có Vẫn ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữa Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi” (Tự hát) - Năm 2001, Xuân Quỳnh được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật. Bài tập 1Dựa vào phần Tiểu dẫn, nêu những nét chính về Xuân Quỳnh : Những nét chính về cuộc đời. Sự nghiệp sáng tác. Phong cách thơ. I. TIỂU DẪN2. Bài thơ “Sóng” a). Hoàn cảnh ra đời - Được sáng tác năm 1967, trong chuyến đi thực tế ở vùng biển Diêm Điền (Thái Bình) in trong tập thơ “Hoa dọc chiến hào”. - “Sóng” cùng với “ Thuyền và biển” được coi là “hai bài thơ tình vào loại hay nhất của Xuân Quỳnh nói riêng và thơ hiện đại Việt Nam nói chung” (Lưu Khánh Thơ).b). Bố cục- Khổ 1- 4 : trạng thái tâm lí đặc biệt của người phụ nữ đang yêu. - Khổ 5 : nỗi nhớ trong tình yêu. - Khổ 6,7 : sự thuỷ chung. - Khổ 8,9 : khát vọng tình yêu vĩnh hằng. Bài tập 2 :Bài thơ Sóng được ra đời trong hoàn cảnh nào ? Bài tập 3 :Bài thơ có thể chia làm mấy đoạn ? Nêu ý chính của từng đoạn.Bố cục đó thể hiện sự vận động tâm trạng của chủ thể trữ tình như thế nào ?II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN1. Nhan đề “Sóng” - “Sóng” là hình tượng đẹp của tự nhiên, gợi nhiều cảm xúc  các nhà thơ thường mượn sóng để giãi bày tâm trạng của mình.* - Sóng trong tác phẩm là hình ảnh ẩn dụ cho tâm trạng người phụ nữ đang yêu  sóng vừa là sự hoà nhập vừa là sự phân thân của nhân vật trữ tình “em”.* - Thể thơ 5 chữ, âm hưởng đều đặn, luân phiên  nhịp vỗ của sóng. “Anh xin làm sóng biếc Hôn mãi cát vàng emHôn thật khẽ, thật êmHôn êm đềm mãi mãi” (Biển – Xuân Diệu)“Ôi con sóng ngày xưaVà ngày sau vẫn thếNỗi khát vọng tình yêuBồi hồi trong ngực trẻ... Ôi con sóng nhớ bờNgày đêm không ngủ đượcLòng em nhớ đến anhCả trong mơ còn thức”Bài tập 1Giải thích ý nghĩa nhan đề “sóng”.II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 2. Các khổ thơ - nhận thức về bản thân qua sự khám phá về sónga). Bốn khổ thơ đầu - Trạng thái tâm lí đặc biệt khi yêu Khổ thơ 1 & 2 Tiểu đối :“Dữ dội >< vô hạn của không gian, thời gian : Cuộc đời tuy dài Năm tháng vẫn qua  biển kia dẫu rộng  mây vẫn bay - xa * Khát khao : “được tan ra  trăm con sóng nhỏ  giữa biển lớn tình yêu  ngàn năm còn vỗ”Khát khao tình yêu của mình hoà vào tình yêu của mọi người  khát vọng sự vĩnh hằng hoá, bất tử hoá. Đó là tình yêu cao thượng, giàu đức hi sinh và dâng hiến  đáng trân trọng.* Nhịp thơ trùng lắng  những dự cảm lo lắng trăn trở và khát vọng thiết tha mãnh liệt trong tình yêu.- Khổ 9 :Bài tập 6Phân tích những trăn trở và nhận thức, cũng như khát vọng của tác giả trong hai khổ thơ cuối.Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua,Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất,Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,Không cho dài thời trẻ của nhân gian “Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời” (Xuân Diệu)Đã hôn rồi hôn lạiCho đến mãi muôn đờiĐến tan cả đất trờiAnh mới thôi dào dạt (Xuân Diệu)Làm sao được tan raThành trăm con sóng nhỏGiữa biển lớn tình yêuĐể ngàn năm còn vỗ. (Xuân Quỳnh)Anh biết tình yêu không phải vô biênNhư tia nắng chúng mình không sống mãiNhư câu thơ chắc gì ai đọc lạiAi biết ngày mai sẽ có những gìĐời đổi thay, năm tháng cũng qua điGiữa thế giới mong manh đầy biến đổi. (Lưu Quang Vũ)Bàn tay em, gia tài bé nhỏEm trao anh cùng với cuộc đời em (Bàn tay em)III. CỦNG CỐ - TỔNG KẾT- ND : “Sóng” là tiếng nói trái tim của những con người đang yêu, biết yêu và biết giữ mãi tình yêu cao đẹp của mình.- NT :+ Cấu tứ : đan xen cộng hưởng của hai hình tượng “sóng” và “em”.+ Âm hưởng : nhạc điệu linh hoạt  giai điệu của sóng, sóng lòng, sóng tình yêuBài tậpQua bài Sóng, Xuân Quỳnh nữ sĩ muốn nói lên điều gì ?Cấu tứ và âm hưởng của bài thơ có gì đặc biệt ? Công việc ở nhà :- Học bài để nắm vững : + Vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật trữ tình, + Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ.- Soạn bài tiếp theo.LUYỆN TẬPQua bài Sóng (Xuân Quỳnh), anh /chị có suy nghĩ gì về tình yêu ?CHÀO TẠM BIỆT !