Bài giảng Ngữ văn 12 - Văn học Việt Nam: Hồn Trương Ba da hàng thịt

 Hồn Trương Ba da hàng thịtLưu Quang Vũ Văn học Việt Nam LƯU QUANG VŨGIA ĐèNH LƯU QUANG VŨ ĐÁM TANG LƯU QUANG VŨ- XUÂN QUỲNHI. Tỡm hiểu chung : 1. Tỏc giả Lưu Quang Vũ.(1948- 1988 -Sinh tại Phỳ Thọ trong một gia đỡnh trớ thức cha là nhà viết kịch Lưu Quang Thuận .ễng sớm bộc lộ tài năng và thiờn hướng nghệ thuật từ nhỏ - Tỏc phẩm tiờu biểu : Sống mói tuổi 20, Khoảnh khắc và vụ tận ,Tụi và chỳng ta- Lưu Quang Vũ được tăng giả thưởng Hồ Chớ Minh về văn học nghệ thuật năm 20002) Tỏc phẩm và đoạn trớch : + Vở kịch được viết năm 1981 đến năm 1984 mới ra mắt cụng chỳng . Từ cốt chuyện dõn gian Lưu Quang Vũ xõy dựng thành vở kịch núi hiện đại , đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ, cú ý nghĩa tư tưởng và triết lớ nhõn sinh sõu sắc + Đọan Trích từ cảnh VII và đoạn kết của vở kịch.Thuộc phần cao trào và mở nút. + Nghệ thuật tạo xung đột: tăng cấp, nhiều chiều, chứa đựng những thông điệp sâu sắc.-. Tóm tắt nội dung :Trương Ba bắt đầu thay đổi tâm tínhkhiến mọi người trong gia đình, bạn bè, xa lánh chán ghét, bản thân vô cùng đau khổ quyết định giải thoát chấp nhận cái chết. Đế Thích kết thân vớiTrương Ba-một cao cờ ở hạ giới. Trương Ba đột ngột qua đờiTrên thiên đình Nam Tàolàm việc cẩu thả gạch nhầm tên người chết là Trương BaBị thể xác xui khiến, Trương Ba định xuôi theo ở lại với vợ hàng thịtLý trưởng sách nhiễu . Trương Ba phải ở nhà hàng thịt đến đêm mới được về nhàXác hàng thịt đòi về nhà Trương Ba. Mọi người đành phải chấpnhậnNam Tào sửa sai bằng cách cho hồn Trương Ba nhập vào xác hàng thịt để sống lạiThắt nútPhát triểnmở nútCao tràogồm 7 cảnhTiến trỡnh của kịch ?12342. Vở kịchMàn đối thoại giữa hồnTrương Ba với Đế ThíchMàn kếtKết cấu 4 phầnb) Kết cấu:Màn đối thoại giữa hồnTrương Ba và xác hàng thịtMàn đối thoại giữa hồnTrương Ba và người thânII. Đọc hiểu văn bản *Sơ lược cảnh trước đoạn tríchNhân hậu, trong sạch, ngay thẳngUống rượu, ham bán thịt,không mặn màvới chơi cờThô lỗ,phũ phàngThú vui tao nhã, trí tuệ chơi cờ với nước đi khoáng hoạtTrú nhờ thể xác dung tục củahàng thịtTrương Ba Trương Ba ý thức được điều đó nhưng không thể giải quyết1.1. Màn đối thoại giữa hồnTrương Ba với xỏc hàng thịt HỒN TRƯƠNG BAXỏc hàng thịt-Tõm trạng uất ức, thất vọng ụm đầu , đứng vụt dậy, nhỡn chõn tay, thõn thể , bịt tai lai-Xưng hụ: mày ta xem thường , khinh bỉGiọng điệu giận dữ, thấm thớa, tuyệt vọng Vị thế bị động , khỏng cự yếu ớt  chấp nhận trở lại xỏc hàng thịt Lắc đầu tỏ vẻ thương hại Xưng hụ : ễng , tụi ngang hàng, thỏch thức – Giong điệu biến đổi : khi ngạo nghễ, thỏch thức khi thỡ thầm ranh mảnh, khi an ủiVị thế chủ động, đặt nhiều cõu hỏi  thắng thế Hồn Trương Ba (Ẩn dụ về linh hồn con người ) Xỏc hàng thịt (Ẩn dụ về thể xỏc con người) Phẫn nộ vỡ phải sống chung với Xỏc thụ lỗ, tầm thường Phủ nhận sự lệ thuộc của Hồn vào Xỏc. Khẳng định sức mạnh ghờ gớm của Xỏc đối với Hồn. Khuyờn Hồn chung sống hoà thuận với Xỏc1. Màn đối thoại giữa hồnTrương Ba và xác hàng thịtSự thay đổi trong tương quan giữa hai nhõn vậtXác hàng thịtHồn Trương Ba+ Khẳng định mình cũng đáng được quý trọng Bày tỏ những bất công đang phải gánh chịuChỉ ra những điểm yếu của Hồn+ Bị động, cuốn vào sự dẫn dắt của Xác+ Buộc phải thoả hiệp, quay lại cuộc sống đáng hổ thẹn* í nghĩa:+ Con người luụn phải đấu tranh với chớnh mỡnh trờn nhiều phương diện (vật chất và tinh thần, nội dung và hỡnh thức, bản năng và lớ tưởng, cao cả và tầm thường)+ Đú là cuộc đấu tranh vụ cựng phức tạp, khú khăn.1. Màn đối thoại giữa hồnTrương Ba và Đế Thớch Đế Thớch Trương Ba Khuyờn Trương Ba chấp nhận cảnh sống tạm bợ bởi thế giới vốn khụng toàn vẹn Cú ý định cho hồn Trương Ba nhập vào xỏc cu Tị, bạn thõn của đứa chỏu gỏi Trương Ba Khụng chấp nhận cảnh sống bờn trong một đàng bờn ngoài một nẻo mà muốn được “ là tụi tron vẹn”Kiờn quyết từ chối khụng chấp nhận cuộc sống giả tạo trỏi tự nhiờn, khổ hơn là cỏi chết Đế Thớch quan niệm về sự sống đơn giản: khụng chết cũn Trương Ba thỡ quan niệm sống khụng phải chỉ là tồn tại mà sống phải cú ý nghĩa - Cần nhận thức đỳng đắn tương quan giữa Hồn và Xỏc: Thể xỏc và linh hồn là 2 thực thể , thể xỏc cú tớnh độc lập của nú . Cú khả năng tỏc động vào linh hồn , linh hồn phải đấu tranh trước những đũi hỏi chớnh đỏng của thể xỏc để hoàn thiện nhõn cỏch Cần phải cú quan niệm đỳng đỏn về cỏch sống : Sống chõn thật, sống vỡ mọi người, vỡ hạnh phỳc và sự tốt đẹp của con người í nghĩaCuộc sống tuần hoàn theo qui luật của muụn đời , đú chớnh là thụng điệp về sự chiến thắng của cỏi thiện và cỏi đẹp Lời thoại đa nghĩa, cú chiều sõu triết lớ Xõy dựng thành cụng những ẩn dụ nghệ thuật lớn Xung đột hợp lớ và căng thẳngNghệ thuật