Bài giảng Ngữ văn 7 - Phan Tấn Quan - Bài 7: Bánh trôi nước (Hồ Xuân Hương)

* TRƯỜNG THCS BÌNH MỸ CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ LỚP 7A6 GIÁO VIÊN : PHAN TẤN QUAN BÀI 7 BÁNH TRÔI NƯỚC * * * *   I/ Giới thiệu : 1/ Tác giả : Hồ Xuân Hương (1772 - 1822 ) quê ở Nghệ An. Với những sáng tạo độc đáo, bà được mệnh danh là Bà chúa thơ Nôm. 3/ Thể thơ : Thơ thất ngôn tứ tuyệt. * * * * * * Thân em vừa trắng, lại vừa tròn, Bảy nổi ba chìm với nước non. Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn, Mà em vẫn giữ tấm lòng son. * II. Đọc - hiểu văn bản : Bài thơ có mấy nghĩa ? 1/ Bài thơ có hai nghĩa : - Nghĩa thứ nhất : miêu tả bánh trôi nước khi đang luộc chín. - Nghĩa thứ hai : phản ánh vẻ đẹp, phẩm chất và thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ. * a/ Với nghĩa thứ nhất, bánh trôi nước đã được miêu tả như sau : bánh làm bằng bột nếp màu trắng có hình tròn, nhân bằng đường phèn. Khi luộc trong nước sôi bánh chín thì nổi lên, chưa chín thì chìm xuống. b/ Với nghĩa thứ hai, phẩm chất và thân phận của người phụ nữ được thể hiện như sau : - Hình thức : xinh đẹp - Thân phận : chìm nổi bấp bênh - Phẩm chất : cao quí, dù gặp cảnh ngộ nào vẫn giữ tấm lòng chung thủy, sắt son. * Nêu ý nghĩa văn bản. 2/ Ý nghĩa văn bản : Bánh trôi nước là bài thơ thể hiện cảm hứng nhân đạo của văn học viết Việt Nam thời phong kiến : ca ngợi vẻ đẹp, phẩm chất của người phụ nữ , đồng thời thể hiện lòng thương cảm sâu sắc cho thân phận chìm nổi của họ. III/ Tổng kết : GN/ 95 IV/ Luyện tập : Theo SGK * CỦNG CỐ NGHỆ THUẬT Tính đa nghĩa (ẩn dụ), thành ngữ, cặp quan hệ từ… Ngôn ngữ bình dị NỘI DUNG Trân trọng đối với vẻ đẹp, phẩm chất của người phụ nữ Cảm thương sâu sắc cho thân phận người phụ nữ BÁNH TRÔI NƯỚC * Bài thơ: Bánh trôi nước Vẻ đẹp, thân phận và phẩm chất của người phụ nữ Miêu tả bánh trôi nước Màu trắng, viên tròn Rắn nát do người nặn khi luộc, chín thì nổi chưa chín thì chìm Giữ nhân bánh màu đỏ ẩn dụ Vẻ đẹp hoàn thiện: “Vừa… lại vừa…” Thân phận “Bảy nổi, ba chìm” Phẩm chất trong trắng, son sắt, thủy chung, tình nghĩa * * Thái độ của tác giả Ca ngợi vẻ đẹp, phẩm chất của người phụ nữ Cảm thương cho thân phận của người phụ nữ xưa Giá trị nhân đạo * DẶN DÒ - Học thuộc lòng bài thơ. - Tìm đọc thêm vài bài thơ khác của Hồ Xuân Hương. - Phân tích hiệu quả nghệ thuật của các biểu hiện Việt hóa trong bài thơ : dùng từ, thành ngữ, mô típ. - Soạn bài : Sau phút chia li Xem, trả lời các câu hỏi SGK/ 81 84 *