Bài giảng Ngữ văn 9: Ôn tập tập làm văn

CHÀO MỪNG CÔ GIÁOVÀ CÁC BẠNĐến với phần trình bày củaÔn Tập Tập Làm VănNgữ Văn 9 c¸c ThÓ lo¹i TËp lµm v¨n trong ch­¬ng tr×nh THCS: 1- V¨n tù sù. 2- V¨n miªu t¶. 3- V¨n biÓu c¶m. 4- v¨n nghÞ luËn. 5- v¨n thuyÕt minh. 6- V¨n b¶n ®iÒu hµnh (V¨n b¶n hµnh chÝnh c«ng vô).I. Nhắc lại kiến thứcMèi liªn hÖ gi÷a kiÓu v¨n b¶n chÝnh víi c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t kh¸c.TTKiểu văn bảnMục đích chính1Tự sựTrình bày sự việc2Miêu tảTái hiện sự vật, hiện tượng3Biểu cảmBày tỏ suy nghĩ, cảm xúc4Nghị luậnTrình bày một tư tưởng, quan điểm về một vấn đề trong cuộc sống.5Thuyết minhCung cấp tri thức khách quan về sự vật, hiện tượng trong đời sống.6Điều hành (hành chính, công vụ)Trình bày, kiến nghị, yêu cầu hoặc bày tỏ nguyện vọng giữa cá nhân-cá nhân, cá nhân-tập thể và ngược lại.II. Ôn tậpTrả lời các câu hỏiCâu 7: So s¸nh néi dung v¨n b¶n Tù sù – TËp lµm v¨n 9Nh÷ng néi dung v¨n b¶n tù sù – TËp lµm v¨n 9 c¬ b¶n:Líp 6: - Sù viÖc vµ nh©n vËt trong v¨n tù sù 	 - Ng«i kÓ vµ lêi kÓ trong. v¨n b¶n tù sù.Líp 8: - Miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n tù sù 	 - KÓ chuyÖn theo ng«i kÓ kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m.Líp 9: - Miªu t¶ trong v¨n tù sù.	 - Miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n tù sù.	 - NghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù. - §èi tho¹i,®éc tho¹i vµ ®éc tho¹t néi t©m trong v¨n b¶n tù sù 	 - Tù sù kÕt hîp víi nghÞ luËn vµ miªu t¶ néi t©m.	 - Ng­êi kÓ chuyÖn trong v¨n b¶n tù sù V¨n b¶n Tù sù - Ng÷ v¨n 9 võa lÆp l¹i, võa n©ng cao c¶ vÒ kiÕn thøc vµ kü n¨ng so víi c¸c líp d­íi.Bµi tËp tr¾c nghiÖm: H·y khoanh trßn ch÷ c¸i ®Çu mçi ®¸p ¸n ®óng1. C¸c yÕu tè then chèt t¹o thµnh v¨n b¶n tù sù:	A- Nh©n vËt.	C- LuËn ®iÓm.	B- Sù viÖc.	2. Trong v¨n b¶n tù sù, yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m cã vai trß g×?	A- Lµm cho sù viÖc ®­îc kÓ sinh ®éng vµ hiÖn lªn nh­ thËt.	B- Lµm cho sù viÖc ®­îc kÓ ®Çy ®ñ.	C- Gióp ng­êi viÕt thÓ hiÖn ®­îc th¸i ®é cña m×nh víi sù viÖc ®­îc kÓ.3. Ng­êi kÓ chuyÖn trong v¨n tù sù kÓ theo ng«i nµo?	A- ChØ kÓ theo ng«i thø nhÊt.	B- ChØ kÓ theo ng«i thø nhÊt vµ ng«i thø ba.	C- Cã thÓ kÕt hîp ng«i thø nhÊt vµ ng«i thø ba.	D- C¶ A, B, C ®Òu ®óng.4. NhËn ®Þnh nµo nãi ®óng nhÊt ®èi t­îng miªu t¶ néi t©m?	A- Nh÷ng ý nghÜ cña nh©n vËt.	B- Nh÷ng c¶m xóc cña nh©n vËt.	C- Nh÷ng diÔn biÕn t©m tr¹ng cña nh©n vËt.	D- C¶ A, B, C ®Òu ®óng.5. NghÞ luËn trong v¨n tù sù lµ:	A- DiÔn ®¹t b»ng h×nh thøc lËp luËn lµm cho c©u chuyÖn thªm phÇn triÕt lÝ.	B- §­a ra nhËn xÐt, ph¸n ®o¸n vÒ mét vÊn ®Ò,mét quan ®iÓm, t­ t­ëng nµo ®ã.	C- C¶ A vµ B ®Òu ®óng.	D- C¶ A vµ C ®Òu sai.Trong một kiểu văn bản có đủ các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận mà vẫn gọi đấy là văn bản tự sự .Vì các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận chỉ là những yếu tố bổ trợ nhằm làm nổi bật phương thức chính là phương thức tự sự. Khi gọi tên một văn bản, người ta căn cứ vào phương thức biểu đạt chính của văn bản đó. Trong thực tế khó có một văn bản nào đó chỉ vận dụng một phương thức biểu đạt duy nhất. Câu8: Tại sao trong một văn bản có đủ các yêu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận mà vẫn được coi là văn bản tự sự?VD: Đoạn trích Ngô Gia văn phái, Hoàng Lê nhất thống chí: Vua Quang Trung lại truyền lấy sáu chục tấm ván, cứ ghép liền ba tấm làm một bức, bên ngoài lấy rơm dấp nước phủ kín, tất cả là hai mươi bức. Đoạn kén hạnh lính khoẻ mạnh, cứ mười người khênh một bức, lưng dắt dao ngắn, hai mươi người khác đều cầm binh lính theo sau, dàn thành trận chữ “nhất”, vua Quang Trung cưỡi voi đi đốc thúc, mờ sáng ngày mùng 5 tiến sát đồn Ngọc Hồi. Quân Thanh nổ súng bắn ra, chẳg trúng người nào cả. Nhân có gió bắc, quân bèn dùng ống phun khói lửa ra, khói toả mù trời, cách gang tấc không thấy gì, hòng làm cho quân Nam rối loạn. Không ngờ trong chốc lát trời bỗng trở gió nam, thành ra quân Thanh lại tự làm hại mình.- PTBĐ chính của đoạn văn là gì ?PTBĐ chính: Tự sự- Xác định yếu tố miêu tả trong đoạn văn.Nếu bỏ yếu tố miêu tả thì đoạn văn trên có thể viết như sau:Vua Quang Trung cho ghép ván lại, cứ mười người khênh một bức, rồi tiến sát đồn Ngọc Hồi. Quân Thanh bắn ra, chẳng trúng người nào, sau đó phun khói lửa.Đoạn văn trên thiếu sinh động, vì chỉ đơn giản là kể lại các sự việc, tức là chỉ mới trả lời câu hỏi sự việc gì, chứ chưa trả lời được câu hỏi sự việc ấy đã diễn ra như thế nào.=> Miêu tả trong khi kể nhằm làm cho sự việc đang kể hiện lên bằng những chi tiết hành động, con người và sự việc diễn ra như thế nào, khiến câu chuyện trở nên sinh động hơn, như đang hiện ra trước mắt người đọc.Câu 9STTKiểu văn bản chínhCác yếu tố kết hợp với văn bản chínhTự sựMiêutảNghịluậnBiểucảmThuyếtminhĐiều hành1Tự sự 2Miêu tả 3Nghị luận 4Biểu cảm 5Thuyết minh 6Điều hànhXXXXXXXXXXXXXXXTù sùVD: Mèi quan hÖ gi÷a kiÕn thøc vÒ kiÓu v¨n b¶n tù sù - TËp lµm v¨n víi phÇn thÓ lo¹i v¨n b¶n phÇn §äc hiÓuMiªu t¶Miªu t¶ néi t©m : “KiÒu ë lÇu Ng­ng BÝch” NghÞ luËn§èi tho¹i, ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i néi t©m 	NghÞ luËn vµ miªu t¶ néi t©mNg­êi kÓ chuyÖnMiªu t¶ : “C¶nh ngµy xu©n”NghÞ luËn: “KiÒu b¸o ©n b¸o o¸n”, “L·o H¹c”§èi tho¹i, ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i néi t©m: 	“KiÒu ë lÇu Ng­ng BÝch”, “Lµng”NghÞ luËn vµ miªu t¶ néi t©m: “L·o H¹c”. Ng­êi kÓ chuyÖn: “LÆng lÏ SaPa”Câu 10: Một số tác phẩm tự sự được học trong sách giáo khoa Ngữ văn từ lớp 6 đến lớp 9 không phải bao giờ cũng phân biệt rõ bố cục ba phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. Tại sao bài tập làm văn tự sự của học sinh vẫn phải đủ ba phần đã nêu?Khi viết Tập làm văn kể chuyện, học sinh vẫn phải có đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài bởi vì khi còn ngồi trên ghế nhà trường, học sinh đang trong giai đoạn luyện tập, phải rèn luyện theo những yêu cầu của nhà trường.Câu 11: Mối quan hệ giữa kiểu văn bản tự sự của phần Tập làm văn và đọc-hiểu các văn bản tác phẩm văn học.Những kiến thức và kĩ năng về kiểu văn bản tự sự của phần Tập làm văn đã soi sáng thêm rất nhiều cho việc đọc-hiểu các văn bản tác phẩm văn học tương ứng tròng sách giáo khoa Ngữ văn.VD: Trong đoạn trích truyện ngắn Làng của Kim Lân:“ Có người hỏi: Sao bảo làng chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy! “ Đoạn đối thoại trên tái hiện được cuộc trao đổi giữa hai người phụ nữ tản cư đang nói chuyện với nhau, tạo cho câu chuyện có khôgn khí như một cuộc sống thật, vừa thể hiện thái độ căm giận của những người tả cư đối với dân làng chơ Dầu. Ngoài ra, nó còn tạo tình huống để đi sâu vào nội tâm nhân vật ông Hai.Đoạn đối thoại trên tái hiện điều gì ?Vậy, trong văn bản tự sự, đối thoại có chức năng gì ? Trong văn bản tự sự, đối thoại không chỉ có chức năng tái hiện sự giao tiếp bằng lời nói của nhân vật làm cho câu chuyện thêm sinh động mà còn có tác dụng khắc hoạ tính cách và phẩm chất của nhân vật khá rõ nét.“ Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ tràn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, ngần ấy tuổi đầu”Đây là lời độc thoại nội tâm, lời ông Hai hỏi chính mình, những câu này không phát ra thành tiếng mà chỉ diễn ra trong suy nghĩ và tình cảm của ông Hai. Chúng thể hiện tâm trạng dằn vặt, đau xót, tủi cực của ông khi nghe tin làng chơ Dầu theo giặc.Độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự có tác dụng gì?Độc thoại nội tâm là phương thức quan trọng để phan tích tâm lí nhân vật, bộc lộ tư tưởng, tình cảm, tính cách nhân vật và thể hiện được những diễn biến tâm lí hết sức phức tạp trong thế giới nội tâm của nhân vật. Từ đó làm cho câu chuyện thêm sinh động hơn.=> Như vậy, các yếu tố độc thoại, độc thoại nội tâm, các kiến thức về tập làm văn đã giúp người học hiểu sâu hơn các văn bản tự sự.Câu 12: Mèi quan hÖ gi÷a kiÕn thøc vµ kü n¨ng phÇn v¨n b¶n §äc hiÓu vµ phÇn TiÕng ViÖt víi bµi v¨n tù sùV¨n b¶n tù sù(§äc-hiÓu v¨n b¶n)TiÕng ViÖtLµm v¨n tù sù tèt h¬nCung cÊp:C¸c ®Ò tµi.C¸ch kÓ chuyÖn ®a d¹ng, sinh ®éng.C¸ch dïng c¸c ng«i kÓ.Ng­êi kÓ chuyÖnC¸ch dÉn d¾t, x©y dùng vµ miªu t¶ nh©n vËt, sù viÖcSö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt: ®èi lËp, so s¸nh, nh©n ho¸C¸ch dïng tõ, ®Æt c©u ...N ¨­ v ba n ts ­ ¸ n h t r ¨ n g T ø c n ­ í c v ì b êQua ng«n ng÷ ®éc tho¹i néi t©m vµ nh÷ng c¶m xóc, suy t­ëng, t¸c gi¶ ®· thøc tØnh vÒ lÏ sèng ©n t×nh, thuû chung?Søc sèng tiÒm tµng cña nh©n vËt ®­îc thÓ hiÖn qua ng«n ng÷ ®èi tho¹i vµ hµnh ®éng? ® é c t h o ¹ i n é i t © mBiÖn ph¸p nghÖ thuËt nµy ®· thÓ hiÖn sinh ®éng t©m tr¹ng d»n vÆt, ®au ®ín cña nh©n vËt «ng Hai? s ù p h ¸ t t r i Ó n c ñ a t õ v ù n gBµi häc nµy gióp häc sinh cã ý thøc tù trau dåi, lµm phong phó thªm vèn tõ cña m×nh.V ¨ n b ¶ n t ù s ùCẢM ƠN CÔ GIÁOĐã lắng nghe phần trình bàyCỦA TỔ 2XIN CẢM ƠN