Bài giảng Ngữ văn khối 10 - Tiết học: Chuyện chức phán sự đền tản viên

chuyÖn chøc ph¸n sù ®Òn t¶n viªn- TrÝch TruyÒn k× m¹n lôc - NguyÔn D÷(T¶n Viªn tõ ph¸n sù lôc)I. T×m hiÓu tiÓu dÉn1. T¸c gi¶Tr×nh bµy v¾n t¾t vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp cña NguyÔn D÷- NguyÔn D÷ sèng vµo kho¶ng thÕ kØ XVI.- Quê ông ở Thanh Miện - Hải Dương- Xuất thân trong gia đình khoa bảng (cha ông đỗ Tiến sĩ đời Lê Thánh Tông).- Nguyễn Dữ từng đi thi và ra làm quan, nhưng không lâu sau thì lui về ở ẩn. Ông để lại cho đời kiệt tác Truyền kì mạn lục.I. T×m hiÓu tiÓu dÉn2. Tác phẩmThế nào là thể văn truyền kì?- Truyền kì: + Là văn xuôi tự sự trung đại+ Phản ánh hiện thực bằng cách đan xen các yếu tố thực và các yếu tố kì ảo, hoang đường. Qua đó, người đọc thấy được những vấn đề của cuộc sống cũng như thái độ của nhà văn trước hiện thực đóEm biết những gì về tác phẩm Truyền kì mạn lục?- Tác phẩm Truyền kì mạn lục:+ Tập truyện được viết băng chữ Hán, ra dời vào thế kỉ XVI.+ Bao gồm 20 truyện, được viết bằng văn phong trau chuốt, đứng đầu trong thể loại truyền kì.+ Những truyện tiêu biểu nhất: Hà Ô Lôi, Chuyện người con gái Nam Xương1. Đọc và tóm tắt tác phẩmII. Đọc - hiểu văn bảnMở truyệnGiới thiệu nhân vật chính Ngô Tử Văn.Thân truyệnTử văn đốt đền tà.T.V gặp Bách hộ họ Thôi và thổ thần.T.V bị bắt và cuộc đối chất ở Minh ti trước Diêm Vương.T.V thắng lợi trở về, nhận lời tiến cử làm phán sự.Kết truyệnNgười quen gặp T.V và lời bình của tg.Bảng khảo sát nhân vậtTTTên nhân vậtNghề nghiệpThầnNgười1Ngô Tử VănNho sĩX2Viên tướng họ thôiTướng Trung QuốcX3Thổ côngNgự sử đại phu của Lí BíX4Diêm vươngVua địa ngụcX5Nhân vật không tênCanh cổngX2.Nhân vật Ngô Tử Văn- Lai lịch: Tên là Soạn, ở làng Yên Dũng đất Lạng Giang- Tính cách: khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà không thể chịu được, vùng Bắc vẫn khen là người cương trực.- Hành động đốt đền: là vì tức giận, không chịu được cảnh yêu tà tác quái hại dân. Kết quả:+ Tử Văn bị sốt nóng, sốt lạnh+ Hồn ma Bách hộ họ Thôi đến doạ nạt.+ Tử văn gặp thổ thần, nghe bày tỏ và được bày cách.+ Tử Văn bị tra xẽt, chàng kêu oan và trình bày sự việc.+ Tử Văn được tha về, một tháng sau được tiến cử chức phán sự.=> Tử Văn thắng, tên tướng giặc thua.Hãy đọc SGK và phân tích lai lịch, tính cách, và hành động đốt đền của Ngô Tử Văn- Ý nghĩa:+ Tử Văn là người đại diện cho cái thiện chiến đấu với cái ác, Tử văn thắng hoàn toàn phù hợp với quan niệm và tâm lí của nhân dân.+ Đây là cuộc đấu tranh tự giác: trước khi đốt đền “tắm rửa sạch sẽ”, sau khi đốt đền.. “vung tay không cần gì cả”.=> Ngô Tử Văn là một kẻ sĩ chân chính đã hành sử vì lợi ích của người dân, có tinh thần dân tộc (chống lại ác thần hung bạo, bảo vệ người có công với đất nước).Ý nghĩa hành động đốt đền và sự chiến thắng của Ngô Tử Văn.Em có nhận xét chung gì về nhân vật Ngô Tử Văn?3. Ngụ ý phê phán- Phê phán tên tướng giặc tàn ác.- Phơi bày hiện thực xã hội,lên án những thói xấu:+ Thói sách nhiễu dân lành: “làm điều tác quái”+ Nạn tham nhũng hối lộ: tham của đút, làm ngơ cho giặc cướp đền, “rễ ác mọc lan”+ Nạn cậy quyền thế ức hiếp người khác: bắt chết Tử Văn, doạ nạt+ Nạn tắc trách, cẩu thả trong công việc: Diêm Vương mắng các phán quan: “ lũ các ngươi chia toà sở dối trá càn bậy như thế”.- Lời bình cuối truyện: Đề cao bản lĩnh của kẻ sĩ – đó cũng là chủ đề và đặc điểm tính cách cương trực và quyết đoán của Ngô Tử Văn (Mang ý nghĩa tích trong tư tưởng nhà nho Nguyễn Dữ).5. Nghệ thuật kể chuyện và vai trò của yếu tố kì ảo.- Cách mở đầu tác phẩm độc đáo, đậm mô tuýp dân gian. Cốt truyện được kết cấu như một kết cấu đày kịch tính: mở đầu -> xung đột -> phát triển -> Kết thúc.- Tính cách nhân vật được khắc hoạ nổi bật.- Tình tiết chọn lọc công phu, chi tiết đan cài tự nhiên.4. Chủ đề của truyện:- Đề cao tinh thần trượng nghĩa, dám đấu tranh vạch mặt cái xấu và dũng cảm trừ hại cho dân.- Thể hiện niềm tin ở lẽ phải, công lí, thiện thắng ác.III. Luyện tập1.Bài tập trắc nghiệm=> Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn. Yếu tố kì ảo dày đặc, xen lẫn chuyện người, chuyện thần, chuyện ma, thế giới thực ảo, trần thế, địa ngục, chết đi, sống lại làm co câu chuyện càng thêm hấp dẫn. Kì ảo chỉ là phương thức đặc biệt để chuyên trở nội dung và cảm hứng hiện thực “ lấy cái kì để nói cái thực”.2.Bài tập luyện nóiHãy kể lại Chuyện Chức Phán Sự Đền Tản ViênĐốt đềnBị sốtChếtSống lạiChết- Trừ hại cho dân- Yêu quái họ Thôi đến doạ nạt.- Tử văn gặp thổ thần, nghe bày tỏ và được bày cách đối phó.- Tử Văn chết, kêu oan, họ Thôi bị giáng tội, Hồn Tử Văn được đưa về.-Làm lại đền thờ Thổ công.-Thổ công xin cho Tử Văn chức Phán Sự đền Tản Viên.-Tử Văn thành thần.