Bài giảng Ngữ văn khối 12 - Tiết: Ai đã đặt tên cho dòng sông

Hoàng Phủ Ngọc Tường (Trích)Ai đã đặt tên cho dòng sông? Ai đã đặt tên cho dòng sông?(Trích)I. Tìm hiểu chungTác giả: - Sinh năm 1937, tại HuếLà một trí thức yêu nước, cuộc đời gắn bó sâu sắc với xứ Huế. Có vốn hiểu biết sâu rộng trên nhiều lĩnh vực.Chuyên về thể loại bút kí.Phong cách nghệ thuật: kết hợp chất trí tuệ và trữ tình, tư duy hướng nội, lối hành văn mê đắm, tài hoa.Chân dung Hoàng Phủ Ngọc TườngAi đã đặt tên cho dòng sông? ( Trích)I.Tìm hiểuchung1. Tác giả:2. Tác phẩm:I. Tìm hiểu chung1. Tác giả:2. Tác phẩm: Ai đã đặt tên cho dòng sông?- Thể loại: bút kí thiên về tuỳ bút (phóng túng, giàu chất trữ tình)Xuất xứ: viết tại Huế năm 1981và in trong tập sách cùng tên. 3. Đoạn trích: Vị trí: phần đầu của tác phẩm Bố cục: 2 phần Tìm hiểu chung1. Tác giả:2. Tác phẩm: Ai đã đặt tên cho dòng sông? 3. Đoạn trích: Phần 1: Thuỷ trình của sông HươngSông Hương ở thượng nguồnSông Hương ở ngoại vi thành phố HuếSông Hương trong lòng TP.HuếPhần 2:Sông Hương với lịch sử và thi caSông Hương với lịch sử dân tộcSông Hương với cuộc đời và thi ca1. Phần 1: Thuỷ trình của sông HươngTỡm hiểu chung Đọc - Hiểu văn bảnCồn HếnVĩ DạKim LongNguyệt Biều,Lương QuỏnĐiện Hũn ChộnNgó ba TuầnNỳi Kim PhụngDóy Trường SơnChựa Thiờn MụBao VinhCồn Giã Viên HUẾI. Tìm hiểu chungII. Đọc – Hiểu văn bản 1. Thuỷ trình của sông HươngSông Hương nơi thượng nguồn:“ ...Trước khi về đến vùng châu thổ êm đềm, nó đã là một bản trường ca của rừng già, rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, mãnh liệt qua những ghềnh thác, cuộn xoáy như những cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn, và cũng có lúc nó trở nên dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng” Thượng nguồn sụng HươngThượng nguồn sụng HươngHoa đỗ quyênI. Tìm hiểu chung II. Đọc – Hiểu văn bản 1. Thuỷ trình của sông Hương Sông Hương nơi thượng nguồn: Không gian: đại ngàn Trường Sơn hùng vĩII. Đọc – Hiểu văn bản1 Phần : Thuỷ trình của sông Hươnga. Sông Hương nơi thượng nguồn: Không gian: đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ.- Sông Hương – “ bản trường ca của rừng già”:+ Mãnh liệt, rầm rộ, cuộn xoáy...+ Dịu dàng, say đắm...-> sức sống mãnh liệt, hùng tráng, trữ tình1. Thuỷ trình của sông Hươnga. Sông Hương nơi thượng nguồn:- Sông Hương- “bản trường ca của rừng già”:- Sông Hương- “cô gái Di -gan phóng khoáng và man dại”: Vũ nữ Di - Gan1. Thuỷ trình của sông Hương a. Sông Hương nơi thượng nguồn:- Sông Hương- “bản trường ca của rừng già”: - Sông Hương- “cô gái Di gan phóng khoáng và man dại”:+ Vẻ đẹp: man dại, quyến rũ+ Tính cách: bản lĩnh gan dạ, tâm hồn tự do và trong sáng-> liên tưởng, nhân hoá, sông Hương mang vẻ đẹp hoang sơ, tình tứ và gợi cảm.II. Đọc – Hiểu văn bản	1. Thuỷ trình của sông Hương	a. Sông Hương nơi thượng nguồn:  Dưới ngòi bút tài hoa,tâm hồn tinh tế của người nghệ sĩ, sông Hương nơi thượng nguồn hiện lên với vẻ đẹp hùng vĩ, hoang dại, thơ mộng vàđầy bí ẩn I. Tìm hiểu chungII. Đọc – Hiểu văn bản 1.Thuỷ trình của sông Hương a. Sông Hương nơi thượng nguồn:b. Sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế: Không gian vùng châu thổ Châu Hoá: đa dạng, phong phúSông Hương chảy qua cánh đồng Châu HoáSông Hương chảy qua Ngã ba Tuần b. Sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế - Không gian vùng châu thổ Châu Hoá: đa dạng, phong phú"...nhưng ngay từ đầu khi vừa ra khỏi vùng núi, sông Hương đã chuyển dòng một cách liên tục, vòng giữa khúc quanh đột ngột, uốn mình theo những đường cong thật mềm, như một cuộc tìm kiếm có ý thức...”1. Thuỷ trình của sông Hươnga. Sông Hương nơi thượng nguồn: b. Sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế:Không gian vùng châu thổ Châu Hoá: Sông Hương- người con gái đẹp vừa tỉnh giấc:+ Sức sống mạnh mẽ: . chuyển dòng liên tục . chuyển hướng+ Vẻ đẹp . gợi cảm với những đường cong thật mềm . mơ màng ôm lấy chân đồi Thiên Mụ... . mềm như tấm lụa... . trầm mặc, phẳng lặng, như triết lí, như cổ thi...Sông Hương mơ màng ôm lấy chân đồi Thiên Mụ Sông Hương ôm lấy chân đồi Thiên MụDòng sông mềm như tấm lụa Vẻ trầm mặc của sông Hươngb. Sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế- Sông Hương- người con gái đẹp vừa tỉnh giấc:+ Sức sống mạnh mẽ: chuyển dòng liên tục+ Vẻ đẹp: . gợi cảm với những đường cong thật mềm . mơ màng ôm lấy chân đồi Thiên Mụ... . mềm mại như tấm lụa... . trầm mặc, phẳng lặng như triết lí, như cổ thi...+ Sắc nước lộng lẫy, biến ảo: . xanh thẳm . sớm xanh, trưa vàng, chiều tím Sớm xanh Trưa vàng Chiều tím II. Đọc – hiểu văn bản1. Thuỷ trình của sông Hươngb. Sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế: Sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế hiện lên với dángđiệu yêu kiều và rất tạo hình, mỗi bước đi của dòng sông gắn liền với những địa danh khác nhau của xứ Huế-> hành trình về xuôi của sông Hương với nhiều bất ngờ, thú vị. Vốn hiểu biết phong phú, tình yêu tha thiết với sông Hương của tác gia.II. Đọc – hiểu văn bản1. Thuỷ trình của sông Hươnga. Sông Hương nơi thượng nguồn: b. Sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế: Lối hành văn uyển chuyển, ngôn ngữ đa dạng giàu hình ảnh, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã diễn tả sinh động, hấp dẫn từng bước đi của sông Hương-> biến thuỷ trình ấy thành hành trình tìm về với người tình nhân lí tưởng của người con gái đẹp dịu dàng, tình tứ, đầy cá tính-> cái tôi tài hoa, uyên bác của tác giả.Củng cố – Luyện tậpNhận xét nào sau đấy phù hợp với câu văn: “Giữa lòng Trường Sơn, sông Hương đã sống nửa cuộc đời mình như một cô gái Di gan phóng khoáng và man dại”? a. Sông Hương đã bị quên lãng giữa đại ngàn Trường Sơn. b. Khi ở thượng nguồn sông Hương như một cô gái xa lạ. c. Nghệ thuật so sánh, nhân hoá làm nổi bật vẻ đẹp hoang dã của sông Hương nơi thượng nguồn. d. Nghệ thuật so sánh cho thấy sông Hương mang vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình. Đáp án: C Hướng dẫn về nhà Nắm được giá trị nội dung, nghệ thuật của đoạn trích. Soạn bài tiết sau