Bài giảng Ngữ văn khối 12 - Tiết dạy: Việt bắc

 VIỆT BẮC TỐ HỮUVẻ đẹp của cảnh và người Việt BắcTa về mình có nhớ taTa về ta nhớ những hoa cùng ngườiRừng xanh hoa chuối đỏ tươiĐèo cao nắng ánh dao gài thắt lưngNgày xuân mơ nở trắng rừngNhớ người đan nón chuốt từng sợi giangVe kêu rừng phách đổ vàngNhớ cô em gái hái măng một mình Rừng thu trăng rọi hoà bìnhNhớ ai tiếng hát ân tình thuỷ chung.Giữa muôn ngàn nỗi nhớ, hiện lên một nỗi nhớ vừa đằm thắm, thiết tha, lại vừa bâng khuâng man mácMười câu thơ trên tự bản thân nó đã hoàn chỉnh. Một bức tranh tứ bình về vẻ đẹp thiên nhiên cùng những cái “nhớ” rất đặc sắc của Tố Hữu. Nhớ lắm nhữnh “hoa chuối đỏ tươi”, “những mơ nở trắng rừng” hay cả “ánh trăng hoà bình” cứ ngỡ nỗi nhớ ấy dừng lại ở vẻ đẹp thiên nhiên, nhưng con người chiên sĩ Tố Hữu không quên những con người đẹp hơn trong lao động, vất vả nhưng rất lạc quan yêu đời, đó là “người đan nón”, là “cô em gái hái măng” và “tiếng hát ân tình thuỷ chung”. Giờ ta mới thấy rõ hơn núi rừng Việt Bắc chỉ đẹp khi nó được điểm tô bằng niềm say mê lao động của những con người cần cù chăm chỉ. Đằng sau vẻ đẹp thiên nhiên làm say mê tâm hồn thi sĩ, chính vẻ đẹp cuộc sống lao động bình dị mới làm rung cảm, khơi gợi tình yêu nơi người chiến sĩ Tố Hữu.Và ta mới có những nỗi nhớ bất tử về thiên nhiên, con người Việt Bắc nói riêng, hay dân tộc Việt Nam trong những ngày tháng chiến đấu vất vả, quyết liệt. “Cảnh đẹp thơ mộng và trữ tình , con người lao động ân tình và thuỷ chung. Đó thật sự là một bức tranh thiên nhiên-con người đẹp hiếm có trong thơ mà Tố Hữu đã dựng nên bằng tình cảm sâu nặng đối với Việt Bắc” (sđd). Bên cạnh nỗi nhớ nhẹ nhàng, những kỉ niệm gắn bó, điều khiến Việt Bắc tồn tại mãi mãi trong tâm tưởng của tác giả là không khí hùng tráng của đoàn giải phóng quân, được cụ thể trong đoạn thơ:Khung cảnh hùng tráng của Việt BắcNhững người Việt Bắc của taĐêm đêm rầm rập như là đất rung Quân đi điệp điệp trùng trùngÁnh sao đầu súng bạn cùng mũ nanDân công đỏ đuốc từng đoàn Bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay.Nghìn đêm thăm thẳm sương dày Đèn pha bật sáng như ngày mai lên