Bài giảng Ngữ văn khối 12 - Tiết thứ 40: Đàn Ghi - Ta của Lor - ca

 Thanh ThảoĐàn Ghi-ta của Lor-caI/ Tìm hiểu chung: 1/ Tác giả : - Tên thật : Hồ Thành Công , sinh 1946 tại Quảng Ngãi . - Tốt nghiệp khoa văn ĐH tổng hợp Hà Nội . - Trực tiếp tham gia chiến đấu ở miền Nam . - Từ sau 1975 hoạt động văn nghệ và báo chí . - Có sáng tác hay và độc đáo về chiến tranh và thời hậu chiến . Tác phẩm chính : Những người đi tới biển , khối vuông Ru-bích , cỏ vẫn mọc  Đặc điểm thơ : - Nhiều suy tư trăn trở về cuộc sống . - Luôn tìm tòi , khám phá , sáng tạo cách biểu đạt mới. - Đem mĩ cảm hiện đại cho thơ bằng thi ảnh và ngôn từ mới mẻ . - Đậm chất triết lí ,hướng tới vẻ đẹp nhân cách đặc biệt là những người sống có nhân cách : Cao Bá Quát , Ê-Xênhin Lorca 2/ Tác phẩm “ Đàn ghita của Lor-ca ”: a/ Xuất xứ: Trích trong tập “ khối vuông Ru-bích ” → Tiêu biểu cho tư duy thơ Thanh Thảo :giàu suy tư , mãnh liệt và phóng túng ,ít nhiều nhuốm màu sắc siêu thực và tượng trưng. b/ Bố cục : 3 phần ( SGK) Mô hình mở ,phá bỏ khuôn mẫu,giải phóng cảm xúc và tưởng tượng .Cấu trúcthơ C/ Nhan đề : - Đàn ghi ta : còn tên khác là Tây Ban cầm , phần hồn của TBN  Gắn bó song hành, thân thiết với Lor-ca như định mệnh , biểu trưng sự nghiệp của nhà thơ - Lor-ca : nhà thơ,nhạc sĩ, nghệ sĩ cách tân , chiến sĩ chống phát xít vĩ đại của TBNNhững tiếng đàn bọt nướcTây Ban Nha áo choàng đỏ gắtLi-la li-la li-laĐi lang thang về miền đơn độcVới vầng trăng chếnh choángTrên yên ngựa mỏi mònTây Ban Nha hát nghêu ngaoBỗng kinh hoàng áo choàng bê bết đỏLor- bị điệu về bãi bắnChàng đi như người mộng duTiếng ghi-ta nâuBầu trời cô gái ấyTiếng ghi-ta lá xanh biết mấyTiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tanTiếng ghi-ta ròng ròng máu chảyKhông ai chôn cất tiếng đànTiếng đàn như cỏ mọc hoangGiọt nước mắt vầng trăngLong lanh trong đáy giếngĐường chỉ tay đã đứtDòng sông rộng vô cùngLor-ca bơi sang ngangTrên chiếc ghi-ta màu bạcChàng ném lá bùa cô gái Di-gan vào xoáy nướcChàng ném trái tim mình vào lặng yên bất chợtLi-la li-la li-la Những tiếng đàn bọt nước Sức hấp dẫn kì lạ của tiếng đàn vẻ đẹp mong manh (dễ vỡ)II / Đọc hiểu tác phẩm:1/ Hình ảnh Lor-ca , nghệ sĩ cách tân tự do , đơn độc : ẩn dụ chuyển đổi cảm giác – tiếng đàn trong trẻo, quyến rũ nhưng mong manh><Chế độ độc tàiNền NT già nua Lor-ca NT cách tân Đấu tranh vì tự do , dân chủ và nền NT TBN Áo choàng đỏ gắtĐấu trườngĐấu sĩ Bò tót Đấu trường chính trị1/ Hình ảnh Lor-ca , nghệ sĩ cách tân tự do , đơn độc :1/ Hình ảnh Lor-ca , nghệ sĩ cách tân tự do , đơn độc :+ vầng trăng chếnh choáng+ yên ngựa mỏi mòn +đi lang thang+ đơn độcLor-ca tự do , đơn độc trong chiến đấu và trong cách tân nghệ thuậtÂm thanh li-la li-la li-laHợp âm của tiếng đàn ghi-taLoài hoa tử đinh hương mọc nhiều ở TBN Hình ảnh Lor-Ca hiện lên trên phông nền văn hoá dân tộc mình2/Cái chết oan khuất của Lor-ca: Áo choàng bê bết đỏ Cái chết thảm khốc của Lor-ca  Bi kịch của người nghệ sĩ cách tân trong thế kỉ bạo tàn .Đấu sĩ bị thương khi giao đấuTiếng ghi-ta Nâu , lá xanhBầu trời – cô gái ấy Bọt nước vỡ tanRòng ròng máu chảy màu sắcHình,khốiSố phận ngắn ngủiChuyển đổi cảm giác 2/Cái chết oan khuất của Lor-ca:Tiếng ghi-ta ròng ròng máu chảy Nhân cách hoáTạo sức ám ảnh mãnh liệt → Tiếng đàn chung số phận với Lor-caĐau đớn 2/Cái chết oan khuất của Lor-ca:Không ai chôn cất tiếng đànTiếng đàn như cỏ mọc hoangSo sánhNgoa dụ Bất diệt Sự bất tử của NT thơ Lor-ca Sự bất tử của tiếng đàn , NT,của Lor-ca:3/ Sự bất tử của tiếng đàn , NT của Lor-ca:Giọt nước mắt - vầng trăngLong lanh - trong đáy giếng Tiếc nuối cho hành trình cách tân NT còn dang dở của Lor-ca 4/ Những suy tư về sự giải thoát , giã từ của Lor-caLor-ca –bơi-sang ngangChiếc ghi-taĐường chỉ tay đã đứtDòng sôngMột cái chết đặc biệtBất tửNémLá bùaTrái timThanh thản bước vào cõi vĩnh hằng bằng những hình ảnh mộng mơ, giàu chất nghệ sĩ Những suy tư về sự giải thoát , giã từ của Lor-ca :Địêp từÝ nghĩa câu đề từ :“Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”( lời di chúc khi tiên cảm về cái chết)→ Ước muốn xóa bỏ ảnh hưởng của bản thân , dọn đường cho thế hệ sau vươn tới . Nhân cách lớn của người nghệ sĩ vĩ đại Tình yêu cây đànnghệ thuậtTổ QuốcÂm thanh “ li- la li-la li-la ” luyến láy sau cùng → Nốt lặng cuối mang ý nghĩa tri âm , kính trọng → Tiếng đàn mang tên loài hoa , lặng lẽ toả hương, hiện hữu giữa cuộc đời .4 / Chủ đề : - Niềm xót thương , ngưỡng vọng của Thanh Thảo - Những suy tư về cuộc giải thoát và giã từ của Lor-ca .III / Nghệ thuật : Hài hòa giữa thơ và nhạc - Hiện đại theo phong cách tượng trưng , siêu thực C/ Củng cố : Nghệ thuật tượng trưng, siêu thực trong thơ Thanh Thảo Cảm nhận về nhà thơ , nghệ sĩ , nhà cách tân vĩ đại Lor-ca .Sèng trªn ®êi cÇn cã mét tÊm lßng §Ó giã cuèn ®i ...