Bài giảng Ngữ văn khối lớp 12 - Tiết học: Rừng xà nu

Tieát 63 – 65: Ñoïc – hieåu vaên baûnRöøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh (Trích) - Tiết 1Nội dung bài học I. Tìm hiểu chung II. Đọc – hiểu văn bảnIII. Tổng kếtTác giả2. Tác phẩm 1. Đọc – Chú thích – Tóm tắt 2. Thể loại - Bố cục 3. Phân tích Nhan đề 3.1. Hình tượng cây xà nu 3.2. Phân tích một số nhân vật a. Tnú b. Cụ Mết, Dít, Heng1. Nội dung2. Nghệ thuật3. Ghi nhớRöøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh I.Tìm hiểu chung: 1.Tác giả: a. Tiểu sử:- Tên thật:Nguyễn Văn Báu- Sinh năm: 1932- Quê: Thăng Bình – Quảng Nam- Năm 1950 gia nhập quân đội nhân dân Việt Nam...- Năm 1962, trở lại chiến trường miền Nam. Nguyên NgọcRöøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh b. Sự nghiệp: Truyện ngắn, truyện vừa, kí Tiểu thuyết - Giải thưởng Tác phẩm chính: - Rẻo cao. - Dũng cảm - Đường chúng ta đi - Trở lại Mèo Vạc... Đất Quảng. Đất nước đứng lênRöøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh Văn nghệ Nguyễn Đình Chiểu ( 1965) Văn nghệ Việt Nam ( 1954 – 1955) Văn học Quốc tế Lotus, Á Phi ( 19730Röøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh c. Phong cách Tác phẩm của nhà văn Nguyên Ngọc mang âm hưởng sử thi của núi rừng Tây Nguyên Phản ánh những vấn đề trọng đại của đất nước;đề tài chiến tranh, cách mạng; giọng văn hào sảng, trang trọng.- Xây dựng những nhân vật tiêu biểu cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân. Tác phẩm - sức sống bất diệt, khả năng trỗi dậy vô tận của con người và sự sống luôn được đề cao.Röøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh SÁCH THAM KHẢORöøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh 2. Tác phẩm a. Hoàn cảnh sáng tácHoàn cảnh chung Hoàn cảnh riêng - Sáng ngày 8.3.1965, sư đoàn thủy quân lục chiến đầu tiên của quân viễn chinh Mĩ đã đổ bộ vào Chu Lai, bắt đầu “ chiến tranh cục bộ”. - Nhà văn viết bài “ Hịch tướng sĩ” thời đánh Mĩ. Tác giả nhớ kỉ niệm về Nguyễn Thi, nhớ về cánh rừng xà nu và những người Tây Nguyên. “Rừng xà nu” chảy ra dưới đầu ngọn bút(1965).-> Cuộc chiến đấu khốc liêt, hào hùng b. Xuất xứ: In trong “ Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc” ( 1969)Phi ®oµn 34,t¹i Biªn Hßa, 19658.3.1965, ®µ n½ng 1965 MÜ ®æ bé vµo T©y NguyªnLÝnh dï 173 ë T©y Nguyªn, 1965Röøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh II. Đọc - hiểu văn bản: 1. Đọc - Chú thích –Tóm tắt Tóm tắtĐọc - Chú thích:Cụ Mết kể về cuộc đời Tnú và cuộc đồng khởi của dân làng Xô Man.- Bé Heng gặp anh ở con nước lớn và cùng anh về làng.. Cụ Mết và bà con dân làng reo lên mừng rỡ khi gặp Tnú.Cả lũ làng tới nhà cụ Mết gặp Tnú. Dít xem giấy có chữ kí chỉ huy cho Tnú về một đêm. Tnú đi tham gia lực lượng giải phóng quân, sau ba năm về thăm làng.Tnú kể chuyện đánh đồn. Sáng hôm sau, anh lại lên đường.Röøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh 2. Thể loại - Bố cục: 3phần: P1: Từ đầu tới chân trời: rừng xà nu bạt ngàn trong “ tầm đại bác”, che chở cho làng Xô man.P2: ...khăp rừng: Chuyện Tnú về thăm làng, cụ Mết kể về cuộc đời Tnú và đêm đồng khởiP3: còn lại, Cụ Mết và Dít tiễn Tnú trở lại đơn vị, những cánh rừng xà nu...II. Đọc - hiểu văn bản:* Thể loại * Bố cụcRöøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh 3. Phân tích: II. Đọc - hiểu văn bản: 3.1. Nhan đềRừng xà nu – mang ý nghĩa biểu trưng cho đất và người Tây Nguyên gồm nhiều dân tộc, trong đó có dân tộc Strá và cao nguyên rộng lớnEm hãy nêu cảm nhận của mình về nhan đề tác phẩmRừng xà nu mang nhiều tầng nghĩa bao gồm nghĩa tả thực, trừu tượng. Hai lớp nghĩa xuyên thấm vào nhau toát lên hình tượng sinh động của cây và không khí Tây NguyênRừng xà nu ẩn chứa ý vị khó quên của đất rừng Tây Nguyên, vẻ đẹp hùng tráng của cây và tinh thần bất khuất của con người Tây Nguyên.Röøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh 3.2. Hình tượng cây xà nu 3. Phân tích: II. Đọc - hiểu văn bản: a. Vị trí của hình tượngHình tượng cây xà nu Xuất hiện ở phần mở đầu tác phẩm Phần kết thúc và toàn bộ thiên truyện Hình tượng cây xà nu là hình tượng xuyên suốt, trung tâm góp phần thể hiện chủ đề, tính sử thi!Röøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh 3.2. Hình tượng cây xà nu 3. Phân tích: a. Vị trí của hình tượngb. Cây xà nu trong sự gắn bó với con người, cuộc sống người Xô man ( Ý nghĩa cụ thể) - Là loài cây họ thông- Đặc điểm của cây xà nu - Gỗ quý, nhựa thơm - Sức sống mãnh liệt và ham ánh sáng mặt trời.Hình tượng xà nu tràn ngập trong tác phẩm gợi cho người đọc về bức tranh thiên nhiên Tây Nguyên hùng vĩ, thơ mộng. Röøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh - Cây xà nu là một hình tượng nghệ thuật đẹp, giàu giá trị thẩm mỹ , góp phần làm nổi bật chủ đề và tạo không khí Tây Nguyên, chất Tây Nguyên độc đáoRöøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh Cây xà nu tham gia vào cuộc sống sinh hoạt hằng ngày của người Xô ManTrong cuộc chiến đấu chống kẻ thù, rừng bao bọc, che chở cho làng.Cây xà nu có mặt trong những sự kiện trọng đại của người dân làng Xô Manb. Cây xà nu trong sự gắn bó với con người, cuộc sống người Xô man ( ý nghĩa cụ thể)Cây xà nuRöøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh => Tác phẩm trùng điệp những xà nu. Xà nu là linh hồn, giao hòa với cuộc sống của người dân làng Xô Man. Không thể tách xà nu khỏi cuộc sống và con người Tây Nguyên. Röøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh c. Cây xà nu trở thành biểu tượng cho sức sống bất diệt và những phẩm chất cao đẹp của người Tây Nguyên ( ý nghĩa biểu tượng) “Làng ở trong tầm đại bác của đồn giặc”* Xà nu đau thương như con người Xô Man đau thươngLàng( sự sống – rừng xà nu) Tầm đại bác -cái chết,hoàn cảnh nghiệt ngã. - Rừng xà nu được đặt trong thế hiểm của hoàn cảnh, một cuộc quyết đấu căng thẳng mang tầm vóc lịch sử!“ Hầu hết đạn đại bác đề rơi vào ngọn đồi xà nu cạnh con nước lớn. Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào không bị thương. Có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình, đổ ào ào như một trận bão. Ở chỗ vết thương, nhựa ứa ra tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh nắng hè gay gắt, rồi dần dần bầm lại, đen và đặc quyện thành từng cục máu lớn”...Röøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh Rừng xà nu là đối tượng hủy diệt của kẻ thù“...Những cây non trúng đạn “ vết thương không lành được, cứ loét mãi ra, năm mười hôm thì cây chết “Cây xà nu bị tàn phávết thươngcục máu lớnSự mát mátloét mãi racây chếtĐau đớnLiên tưởng đến cái chết của con ngườiRöøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh Thương tích của cây xà nu liên tưởng đến con người Xô Man trong chiến tranh. Sự sống đã chiến thắng bom đạn hủy diệt. “ Trong rừng ít có loại cây sinh sôi nảy nở khỏe như vậy. Cạnh một cây xà nu mới ngã gục, đã có bốn, năm cây con mọc lên, ngọn xanh rờn, hình nhọn mũi tên lao thẳng lên bầu trời...nó phóng lên rất nhanh, lóng lánh...”Röøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh - Cây xà nu có sức sống bất diệt như con ngườiRöøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh Rừng xà nuLàng Xô ManCây xà nu lớnCụ MếtCây xà nu trưởng thànhThú, Mai, DítCây xà nu conHengRừng xà nu tượng trưng cho sức sống bất diệt của các thế hệ người dân XôMan- Ba lứa xà nu tương ứng ba thế hệ người Xô Man làm nên sức mạnh nội lực của dân tộc, đất nước.“ Cũng có ít loại cây ham ánh sáng mặt trời đến thế. Nó phóng lên rất nhanh để tiếp lấy ánh nắng, thứ ánh nắng trong rừng rọi từ trên cao xuống từng luồng lớn tẳng tắp, lóng lánh vô số hạt bụi vàng từ nhựa cây bay ra thơm mỡ màng...” Röøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh Cây xà nu biểu tượng cho người Xô Man yêu tự doHam ánh sáng mặt trời, nhựa thơm mỡ màng Thế giới xà nu tràn trề nhựa sống. Bức tranh sơn mài rực rỡ về thiên nhiên Người Tây Nguyên yêu tự do, tâm hồn tỏa sáng rực rỡRöøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh Những nét đặc sắc về nghệ thuậtthơm mỡ màngNhân hóaưỡn tấm ngưc, bị thương, cường tráng..So sánh ngọn xanh ...như người Xô man yêu tự do Ẩn dụ chuyển đổi cảm giácCây xà nukết cấu vòng trònSự lặp lại của hai câu vănSức sống mãnh liệtTính sử thiRừng xà nu mang tầm vóc, khí phách của một dững sĩ trong máu lửaRöøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh Rừng xà nu là hình ảnh trung tâm, xuyên suốt toàn bộ tác phẩm; giàu ý nghĩaCây xà nu – sức chịu đựng và quật khởi; cuộc chiến đấu sinh – tử,sức trỗi dậy mãnh liệt của dân tộc!Kết cấu độc đáo, sử dụng nhiều biện pháp tu từ, chất sử thi, văn phong hào sảng! Tóm lạiRöøng xaø nu Nguyeãn Trung Thaønh Khái quát hình tượng cây xà nuVị trí của hình tượng Cây xà nu gắn bó với cuộc sống (cụ thể) Cây xà nu biểu tượng sức sống bất diệt, phẩm chất cao đẹp của người Xô ManGắn với cuộc sống sinh hoạtTrong chiến đấuTrong các sự kiện trọng đạiXà nu đau thương như người Xô ManSức sống bất diệtLòng yêu tự do Xuất hiện ở phần mở đầu, kết thúc và toàn bộ tác phẩmA. Sinh năm 1932, quê ở huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam.. B.Năm 1950 vào bộ đội, sau đó làm phóng viên báo Quân đội nhân dân liên khu V. C. Là một trong những đại diện tiêu biểu của thơ ca chống Pháp. D. Năm 1962 ông tình nguyện trở lại chiến trường miền Nam, hoạt động ở Quảng Nam, Tây Nguyên.Thông tin nào sau đây không chính xác khi giới thiệu về tiểu sử của Nguyễn Trung Thành?CỦNG CỐ BÀI HỌCA. Ý nghĩa cụ thể: Rừng xà nu với vẻ đẹp hùng vĩ, thơ mộng, tràn đầy sức sống.B. Nghĩa ẩn dụ: Hình tượng cây xà nu là ẩn dụ nghệ thuật cho dân làng Xô Man và người dân Tây Nguyên. C. Rừng xà nu hiện lên trong sự song hành, ứng chiếu giữa thiên nhiên với con người từ sự đau thương, sức sống, hồi sinh. D. Ý nghĩa khái quát: Hình tượng rừng xà nu hùng vĩ và cao thượng, man dại và trong sạch, vừa rắn rỏi vừa thanh nhã, đem lại cho truyện ngắn vẻ đẹp đặc biệt về sức sống bất biệt của con người và mảnh đất Tây Nguyên.Rừng xà nu được miêu tả trong tác phẩm có ý nghĩa gì?CỦNG CỐ BÀI HỌC