Bài giảng Ngữ văn lớp 12 - Bài dạy: Hồn trương ba, da hàng thịt - Lưu Quang Vũ

Lớp 12K1 kính chào quý thầy côHỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊTLƯU QUANG VŨMỤC TIấU BÀI HỌCGiỳp học sinh: -Hiểu được bi kịch của con người khi bị đặt trong nghịch cảnh :Phải sống nhờ, sống vay mượn ,sống tạm bợ, trái với tự nhiên khiến tâm hồn nhân hậu, thanh cao bị nhiễm độc ,tha hóa bởi sự lấn át của thể xác thô lỗ, phàm tục.MỤC TIấU BÀI HỌCGiỳp học sinh: -Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn của những người lao động trong cuộc đấu tranh chống lại sự giả tạo và dung tục, bảo vệ quyền được sống đích thực cùng khát vọng hoàn thiện nhân cách.MỤC TIấU BÀI HỌCGiỳp học sinh:	- Thấy được kịch Lưu Quang Vũ đặc sắc trờn nhiều phương diện: sự hấp dẫn của kịch bản văn học và nghệ thuật sõn khấu; sự kết hợp giữa tớnh hiện đại với cỏc giỏ trị truyền thống; sự phờ phỏn mạnh mẽ, quyết liệt và chất trữ tỡnh đằm thắm bay bổng.Nội dung bài học :I-Giới thiệu :1-Tác giả. 2-Tác phẩm :Xuất xứ, tóm tắt vở kịchII-Đọc hiểu :1-Đọc đoạn trích 2-Tìm hiểu nội dung đoạn trích -Màn đối thoại giữa Trương Ba với xác anh hàng thịt,người thân. -Màn đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích .III-Tổng kết: -Nghệ thuật. -Nội dung.Hãy cho biết vài nét về tác giả Lưu Quang Vũ ?I. Giới thiệu :	1. Tỏc giả : Lưu Quang Vũ (1948- 1988)	- Một tài năng đa dạng: Làm thơ, sỏng tỏc văn xuụi, vẽ tranh, soạn kịch.	- Là một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của nền văn học nghệ thuật Việt Nam hiện đại (những năm 80), với nhiều tỏc phẩm gõy chấn động dư luận như: “Tụi và chỳng ta”, “Bệnh sĩ”,	- Được tặng giải thưởng Hồ Chớ Minh về Văn học nghệ thuật (năm 2000). 	 Tỏc giả : Lưu Quang Vũ (1948- 1988)	Lưu Quang VũTuyển tậpLưu Quang Vũ1. Tỏc giả : Lưu Quang Vũ (1948- 1988)	Gia đỡnh Lưu Quang Vũ	1- Tỏc giả : Lưu Quang Vũ (1948- 1988)	Mộ Lưu Quang VũCho biết hoàn cảnh sáng tác vở kịch Hồn Trương Ba ,da hàng thịt ?I. Giới thiệu :2.Tỏc phẩm kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”:a. Hoàn cảnh sỏng tỏc, xuất xứ :	- Sỏng tỏc năm 1981, đến năm 1984 mới ra mắt cụng chỳng.	- Từ cốt truyện dõn gian, tác giả xây dựng thành vở kịch hiện đại,đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ,sâu sắc...Hãy tóm tắt nội dung vở kịch,cho biết vị trí đoạn trích ?b. Túm tắt nội dung vở kịch: (SGK trang 143)c. Vị trớ đoạn trớch giảng:	- Nằm ở cảnh VII và màn kết của tỏc phẩm. II-Đọc - hiểu :1-Đọc đoạn trích: Phân vai HS thể hiện-Người dẫn truyện :-Hồn Trương Ba :-Xác hàng thịt :-Vợ Trương Ba :-Cái gái :-Chị con dâu :-Đế Thích :-Cu Tị :Cho biết tâm trạng Trương Ba trong đoạn độc thoại nội tâm ?II-Đọc - hiểu : 2-Tìm hiểu nội dung đoạn trích :a-Tâm trạng Trương Ba trong đoạn độc thoại nội tâm:-Không. không! Tôi không muốn sống thế này mãI !Tôi chán=>Câu cảm thán ngắn ,dồn dập thể hiện tâm trạng đau khổ tột cùng của Trương BaTìm những chi tiết cho thấy lí lẽ,thái độ của Trương Ba và xác anh hàng thịt trong cuộc đối thoại ?b.Màn đối thoại giữa hồn Trương Ba và xỏc hàng thịt :Hồn Trương Ba - “ Ta muốn rời xa mi tức khắc” - “ Mà chỉ là xỏc thịt õm u, đui mự” - “Khụng! Ta vẫn cú đời sống riờng ” → Khẳng định hồn cú đời sống riờng và muốn rời xỏc hàng thịt. Xỏc hàng thịt - “ ễng khụng tỏch ra khỏi tụi được đõu” - “ Tụi cú sức mạnh ghờ gớm ” - “Hai ta đó hoà với nhau là một rồi!” → Khẳng định sức mạnh của thể xỏc và kờu gọi sự nhõn nhượng, thoả hiệp.Lý lẽ:b.Màn đối thoại giữa hồn Trương Ba và xỏc hàng thịt :Hồn Trương BaGiận dữ, khinh bỉ nhưng cũng tuyệt vọng, bất lực.Khỏt vọng sống thanh cao, nhõn hậu, trong sạch. Xỏc hàng thịtCười nhạo, mỉa mai, đắc thắng.Sống dung tục, tầm thường, vật chất. Thỏi độ: Mõu thuẫnCõu hỏi thảo luận:thời gian 5 phútQua cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xỏc hàng thịt, tỏc giả muốn gửi gắm hàm ý gỡ?b.Màn đối thoại giữa hồn Trương Ba và xỏc hàng thịt :* í nghĩa: 	- Bi kịch khụng được sống là chớnh mỡnh. 	- Cảnh bỏo: Sống cựng với cỏi dung tục sẽ bị cỏi dung tục ngự trị, tàn phỏ những gỡ trong sạch, đẹp đẽ.* í nghĩa - Ca ngợi cuộc đấu tranh chống lại cỏi xấu, cỏi ỏc của con người. - Đặt ra vấn đề: Con người phải sống hài hoà giữa tõm hồn và thể xỏc.Cho biết thái độ những người thân đối với Trương Ba trong cuộc đối thoại ?c.Trương Ba với người thõn :	Buồn bó, đau khổ, đũi bỏ đi. 	Phản ứng quyết liệt, dữ dội, khụng nhận ụng nội. “Lóo đồ tể, cỳt đi!...”. 	Thụng cảm, xút thương, đau đớn “mỗi ngày thầy một đổi khỏc dần, đến nỗi cú lỳc chớnh con cũng khụng nhận ra thầy nữa”.- Vợ:-Chỏu nội:- Con dõu:Thái độ của Trương Ba trước những lời lẽ của người thân ?c.Trương Ba với người thõn :	- Thỏi độ của Trương Ba: Đau khổ: ễm đầu, mặt lặng ngắt như tảng đỏ “Khụng cần đến cỏi đời sống do mày mang lại! Khụng cần!”.	 → Phản khỏng quyết liệt đối với cỏi dung tục tầm thường.	Cho biết ý nghĩa cuộc đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích ?d. Trương Ba với Đế Thớch :Trương Ba	- “Tụi muốn được là tụi toàn vẹn”.	“chỉ nghĩ đơn giản là cho tôI sống nhưng sống thế nào thì ông chẳng cần biết” Ca ngợi quan niệm sống tớch cưc: sống đỳng là mỡnh, sống phải hài hoà, toàn vẹn cả tõm hồn và thể xỏc. Đế Thớch 	- “ Thế ụng ngỡ tất cả mọi người đều được là mỡnh toàn vẹn cả ư? 	“tụi sẽ làm cho hồn ụng nhập vào xỏc cu Tị”	 Quan niệm hời hợt về ý nghĩa sự sống, chỉ ra hiện tượng tiờu cực của xó hội đương thời. d. Trương Ba với Đế Thớch :* í nghĩa:	- Cuộc sống là đỏng quý nhưng khụng phải sống thế nào cũng được.	- Con người phải luụn đấu tranh để hoàn thiện nhõn cỏch.Các em suy nghĩ gì về màn kết của vở kịch ?4. Màn kết : 	- Trương Ba trả lại xỏc cho anh hàng thịt, chấp nhận cỏi chết để giữ linh hồn trong sạch.	- Cỏi Gỏi lấy những hạt na vựi xuống đất “cho nú mọc thành cõy mớiNhững cõy sẽ nối nhau mà lớn khụn. Mói mói”.	  Niềm tin vào tương lai, niềm tin vào sự chiến thắng của cỏi Thiện, cỏi Đẹp và của sự sống đớch thực. Nhận xét gì về giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm ?III. Tổng kết:	1.Nghệ thuật: - Sự hấp dẫn của kịch bản văn học và nghệ thuật sõn khấu .Giỏ trị truyền thống và tớnh hiện đại đan xen.Giọng điệu phờ phỏn mạnh mẽ nhưng trữ tỡnh đằm thắm .III. Tổng kết:2. Nội dung: Đoạn trớch thể hiện :Bi kịch của con người khi khụng được sống là chớnh mỡnh.Vẻ đẹp tõm hồn của người lao động trong việc chống lại sự giả tạo và dung tục, bảo vệ quyền được sống đớch thực và khỏt vọng hoàn thiện nhõn cỏch.Gửi hồn vào hương cây Nguyễn Vũ Tiềm Đã là hồn Trương Ba Sao còn da hàng thịt ?đứng khuất sau cánh gàNgậm cười ra nước mắt.Bạn tôi tay nắm chặtMuốn giật cái màn tròSao phải cứ vòng voMượn giả để nói thật ? Đời có chút phần hồn Vàng ròng này khó giữCả hai phía màn nhungMình làm mình không dễTrăm rủi chẳng một mayLiệu rồi khi nhắm mắt ?Thôi, gửi da vào đấtGửi hồn vào “ hương cây”CẢM ƠN QUí THẦY Cễ