Bài giảng Ngữ văn lớp 12 - Tiết thứ 28: Đất nước

ĐẤT NƯỚCNguyễn Khoa ĐiềmTiết 28A. TÌM HIEÅU CHUNG:I. TAÙC GIAÛ:ĐẤT NƯỚCNguyễn Khoa Điềm*Cuoäc ñôøi:	 - Naêm sinh	- Queâ quaùn	- Gia ñình 	- Baûn thaânII, TÁC PHẨM:Đất ngoại ô (1972),Mặt đường khát vọng (1974),Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (19860), Thơ Nguyễn Khoa Điềm (1990), Cõi lặng (2007)Thơ NKĐ hấp dẫn bởi bởi sự kết hợp giữa cảm xúc nồng nàn và sự suy tư sâu lắng* Sơ lược về trường ca “Mặt đường khát vọng” và xuất xứ đoạn trích “Đất Nước”-Sáng tác năm 1971, ở chiến khu Trị - Thiên ; được in lần đầu năm 1974Mục đích sáng tác : Thức tỉnh thanh niên trong vùng bị tạm chiếm để họ nhận thức đúng đắn về ĐN, về vai trò và những hy sinh to lớn của Nhân Dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ ĐN .Từ đó họ kiên quyết đứng về phía Nhân Dân chống đế quốc Mỹ xâm lược.Đoạn trích“ĐấtNước” trích trong chương V của trường ca “MĐKV”B. ĐỌC - HIỂU1, ĐỌC – XÁC ĐỊNH BỐ CỤC:Bố cục : 2 phần ( tương ứng với 2 đoạn trong SGK)Đoạn 1: Cảm nhận của NKĐ về ĐN từ nhiều phương diện khác nhauĐoạn 2: Cảm nhận của NKĐ về vai trò và những hy sinh to lớn của ND trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nướcĐẤT NƯỚCNguyễn Khoa Điềm2, TÌM HIỂUĐẤT NƯỚCNguyễn Khoa Điềm*Đất Nước được cảm nhận :-Theo chiều rộng không gian- địa lý-Theo chiều dài thời gian- lịch sử-Trong chiều sâu văn hóa – phong tục-Trong tâm hồn – tính cách con ngườiTư tưởng :ĐẤT NƯỚC CỦA NHÂN DÂNI. NHÖÕNG CAÛM NHAÄN VEÀ ÑN CUÛA NHAØ THÔ.1, Cảm nhận của NKĐ về sự sinh thành, tồn tại và phát triển ĐNNguyễn Khoa ĐiềmĐẤT NƯỚCÑaát Nöôùc baét ñaàu vôùi mieáng traàu baây giôø baø aênĐất nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặcTóc mẹ thì bới sau đầuCaùi keøo, caùi coät thaønh teânHaït gaïo phaûi moät naéng hai söông xay, giaõ, giaàn, saøng”ngày xửa, ngày xưa” mẹ thừơng hay kểmiếng trầu bây giờ bà ănĐất Nước có : Đất nước có từ xa xưa( trong những câu chuyện cổ tích, trong phong tục tập quán lâu đời) nhưng lại hiển hiện ngay trong cuộc sống hàng ngàyĐẤT NƯỚCNguyễn Khoa ĐiềmĐất Nước lớn lên :dân mình biết trồng tre mà đánh giặctóc mẹ bới sau đầucha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặnkèo, cột thành tênhạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàngTruyền thống yêu nước chống ngoại xâm; truyền thống lao động cần cù; những thuần phong, mỹ tục; tình cảm gia đình bền vững là những yếu tố giữ cho ĐN tồn tại và phát triểnNguyễn Khoa ĐiềmĐẤT NƯỚC	 	 	Từ ngữ , hình ảnh được chắt lọc từ văn học dân gian, mang đậm màu sắc văn hoá của dân tộc; từ « ĐN » được điệp nhiều lầnĐẤT NƯỚCNguyễn Khoa ĐiềmKhái niệm Đất Nước vừa cao cả thiêng liêng;vừa rất đỗi gần gũi, quen thuộc với mỗi người dân VN, qua cách cảm nhận mới mẻ của TG *Đất nước tồn tại và phát triển nhờ vào truyền thống yêu nước chống ngoại xâm; truyền thống lao động cần cù; những thuần phong mỹ tục; sự bền vững của mỗi gia đình; lối sống nặng nghĩa tình của nhân dân Việt NamĐẤT NƯỚCNguyễn Khoa Điềm2, Đất nước được cảm nhận từ phương diện địa lý, lịch sử và sự thống nhất giữa cá nhân với cộng đồngNguyễn Khoa ĐiềmĐẤT NƯỚCÑaát laø nôi anh ñeán tröôøngNöôùc laø nôi em taémÑaát Nöôùc laø nôi ta hoø heïnÑaát Nöôùc laø nôi em ñaùnh rôi chieác khaên trong noãi nhôù thaàmÑaát laø nôi “con chim phöôïng hoaøng bay veà hoøn nuùi baïc”Nöôùc laø nôi “con caù ngö oâng moùng nöôùc bieån khôi”ĐẤT NƯỚCNguyễn Khoa ĐiềmTheo phương diện địa lý:ĐN là nơi :-anh đến trường; em tắm -ta hò hẹn; đánh rơi khăn ..-núi bạc, biển khơi-dân mình đoàn tụĐN là không gian gắn liền với đời sống sinh hoạt của con người; là núi sông, rừng biển ; là không gian của tình yêu đôi lứa,của tình nghĩa đồng bào.ÑN gắn với doøng doõi con roàng chaùu tieânÑN gaén vôùi truyeàn thoáng döïng vaø giöõ nöôùcTheo phöông dieän lòch söûTöï haøo veà nguoàn goác cao quyù, veà truyeàn thoáng döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc cuûa cha oâng.ĐẤT NƯỚCNguyễn Khoa Điềm- Moãi caù nhaân laø moät teá baøo cuûa ÑN.- ÑN seõ lôùn maïnh trong tình yeâu löùa ñoâi vaø tình ñoaøn keát daân toäc. ÑN laø söï thoáng nhaát giöõa haïnh phuùc caù nhaân vôùi haïnh phuùc lôùn cuûa daân toäc.ĐẤT NƯỚCNguyễn Khoa ĐiềmNghệ thuật tách từ , sử dụng những chất liệu trong văn học dân gian (ca dao,thần thoại, truyền thuyết), kết hợp với những hình ảnh quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày, NKĐ đã tạo nên một khái niệm ĐN vừa khái quát,vừa cụ thể; vừa thiêng liêng ,cao cả; vừa gần gũi , quen thuộc với mỗi con người.ĐẤT NƯỚCNguyễn Khoa Điềm 3, Lời nhắn nhủ với thế hệ trẻ- “yeâu nhau”, - “gaùnh vaùc”, - “daën doø”, - "gaén boù", "san seû", "hoùa thaân” Moãi theá heä phaûi coù traùch nhieäm ñeå Đaát Nöôùc maõi tröôøng toàn. ĐẤT NƯỚC Dùng nhiều động từ; giọng thơ mang âm hưởng của những lời tâm sự chân tìnhII.CẢM NHẬN CỦA NKĐ VỀ VAI TRÒ VÀ NHỮNG HY SINH TO LỚN CỦA NHÂN DÂN TRONG SỰ NGHIỆP XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ ĐN1, Cảm nhận của tác giả về vai trò của Nhân Dân trong việc tạo nên những danh lam ,thắng cảnh trên Đất NướcĐAÁT NÖÔÙCNguyễn Khoa ĐiềmNuùi Voïng Phu – Hoøn Troáng MaùiÑaát Toå	 Ñaûo con GaøSoâng ôû ñoàng baèng soâng Cöûu LongSoâng OÂng Ñoác, coàn OÂng TrangBaø ÑenBaø Ñieåm	 	 Nhöõng hình aûnh lieät keâ, ñieäp töø “goùp”, kieåu quy naïp haøng loaït hieän töôïng  Nhaân Daân laø ñoái töôïng quan troïng nhaát taïo ra daùng hình ÑN. ĐẤT NƯỚCNhöõng caûnh quan thieân nhieân gaén lieàn vôùi ñôøi soáng, taâm hoàn vaø lòch söû daân toäc. Nguyễn Khoa Điềm	 	 Những hiện tượng tự nhiên chỉ có thể trở thành danh lam, thắng cảnh khi chúng gắn bó với cuộc sống con người và được cảm nhận qua tâm hồn, trí tưởng tượng phong phú của con người VN.Nhân Dân là những người đã tạo nên danh lam, thắng cảnhĐẤT NƯỚCNguyễn Khoa Điềm2, Cảm nhận của NKĐ về vai trò của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ ĐNCon ngöôøi bình dò, voâ danhXaây döïng vaø baûo veä ñaát 	nöôùc	Giöõ vaø truyeàn giaù trò vaät chaát, tinh thaàn.Baûn chaát cuûa nhaân daân hoäi tuï trong ca daoThuyû chung trong tình yeâu	Quyù troïng tình nghóa 	Quyeát lieät trong caêm thuø vaø chieán ñaáuIII. TOÅNG KEÁT: Noäi dung: ÑN laø cuûa nhaân daân.Ngheä thuaät: Duøng nhieàu chaát lieäu vaên hoïc daân gian cuøng vôùi caùch dieãn ñaït vaø tö duy hieän ñaïi, nhaø thô ñaõ taïo ra maøu saéc thaåm myõ vöøa quen thuoäc laïi vöøa môùi meû veà hình aûnh ÑN.