Bài giảng Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch chất điện li

Trường THPT Tân Hiệp Tổ : Hoá Học Giáo viên thực hiện : Lê Thị Hoà Chào mừng quí thầy ,cô đến dự giờ thăm lớp Chào các em học sinh thân mến !Kiểm tra bài cũ :Trộn 500ml dung dịch HNO3 0,04 M với 500ml dung dịch NaOH 0,02M tạo thành dung dịch A .Tính pH của dung dịch A Đáp án HNO3 H+ + NO3- 0,001mol 0,001mol NaOH Na+ + OH- 0,002mol 0,002mol H+ + OH- H2O bđ: 0,002 mol 0,001mol pư: 0,001 mol 0,001mol sau pư: 0 ,001mol 0 [H+ ] dư = 0,001M = 10-3 M pH = 3 H+OH -NO 3 -Na+Phản ứng trao đổi ion Điều kiện để phản ứng trao đổi ion xảy ra :1.Phản ứng tạo thành chất kết tủa Ví dụ : Trộn dung dịch AgNO3 với dung dịch NaClAgNO3 + NaCl AgCl  + NaNO3Ag++ NO3- + Na++ Cl- AgCl + Na++ NO3-*Phương trình ion thu gọn : Ag+ + Cl- AgCl  Nhận xét : Bản chất của phản ứng là sự kết hợp giữa ion Ag+ và Cl- tạo ra kết tủa AgCl . Muốn cĩ chất kết tủa AgCl thì cần trộn 2 dung dịch đĩ là : dung dịch 1 cĩ chứa ion Ag+ dung dịch 2 cĩ chứa ion Cl-A+B2. Phản ứng tạo thành chất điện li yếu : a. Phản ứng tạo thành H2OVí dụ : Xét phản ứng giữa dung dịch NaOH và dung dịch HCl NaOH + HCl NaCl + H2O Na+ + OH- + H+ + Cl- Na+ + Cl- + H2O Thu gọn: H+ + OH- H2O Nhận xét : Bản chất của phản ứng là sự kết hợp giữa ion H+ và OH- tạo thành chất điện li yếu là H2O b.Phản ứng tạo thành axit yếu :Ví dụ :Trộn dung dịch CH3COONa với dung dịch HCl CH3COONa + HCl CH3COOH + NaCl CH3COO-+ Na++H++ Cl- CH3COOH +Na++ Cl- Thu gọn : CH3COO- + H+ CH3COOH Nhận xét : Bản chất của phản ứng là sự kết hợp giữa ion CH3COO- và H+ tạo thành CH3COOH ( axit axetic ) là chất điện li yếu ( cĩ mùi giấm )SP khí3.Phản ứng tạo thành chất khí Ví dụ: Trộn dung dịch H2SO4 với dung dịch Na2CO3Na2CO3 +2 H2SO4 Na2SO4 + CO2 + H2O Thu gọn: CO32- + 2H+ CO2 + H2O Nhận xét : Bản chất của phản ứng là sự kết hợp giữa ion CO32- và H+ tạo thành H2CO3 ( axit yếu ) khơng bền phân hủy thành khí CO2 và H2O Vì vậy Muốn cĩ chất kết tủa , chất bay hơi , chất điện li yếu thì cần chọn dung dịch tham gia phản ứng cĩ mặt các ion tạo thành chúng Muốn cĩ chất kết tủa , chất bay hơi , chất điện li yếu thì cần chọn những dung dịch tham gia phản ứng như thế nào ? Các muối CO32- ít tan trong nước như MgCO3 , CaCO3 .nhưng tan được trong dung dịch axit mạnh Chú ý Các muối cacbonat khơng tan trong nước như BaCO3, , MgCO3, CaCO3  nhưng trong axit mạnh thì sao? IV.Kết luận : 1.Phản ứng xảy ra trong dung dịch các chất điện li thực chất là phản ứng giữa các ion . 2. Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li chỉ xảy ra khi các ion kết hợp được với nhau tạo thành ít nhất 1 trong các chất như : * Chất kết tủa * Chất dễ bay hơi * Chất điện li yếu Phản ứng xảy ra trong dung dịch chất điện li thực chất là gì?Điều kiện để phản ứng trao đổi iontrong dung dịch chất điện li xảy ra được là gì?II Phản ứng thủy phân của muối :1.Khái niệm sự thủy phân của muối :Một số muối khi tan trong nước làm cho PH biến đổi Muối đã tham gia phản ứng trao đổi ion với nước Phản ứng trao đổi ion giữa muối và nước là phản ứng thủy phân của muối 2.Phản ứng thủy phân của muối : Ví dụ 1: Hịa tan CH3COONa vào nước tạo ra dd cĩ PH > 7. Giải thích : CH3COONa tan trong nước tạo thành ion :CH3COONa CH3COO- + Na+Và : CH3COO- + HOH CH3COOH + OH-Mơi trường cĩ PH > 7a/Muối trung hịa tạo bởi bazơ mạnh và axit yếu :Nồng độ OH- tăng lên b/muối trung hịa tạo bởi axit mạnh và bazơ yếu:Ví dụ :Hịa tan Fe(NO3)3 vào nước , tạo ra dung dịch cĩ PH 7 ) ví dụ : Na2CO3 , K2S ,..b)Muối trung hịa tạo bởi anion của axit mạnh và cation của bazơ yếu khi tan trong nước thì cation của bazơ yếu bị thủy phân tạo mơi trường axit ( PH < 7 ) ví dụ : NH4Cl , FeSO4 , 3 / Kết luận : C / muối trung hịa tạo bởi cation của bazơ mạnh và anion của axit mạnh khi tan trong nước khơng bị thủy phân , mơi trường vẫn trung tính ( PH = 7 ) ví dụ : NaCl , K2SO4 .. d/ Muối trung hịa tạo bởi cation của bazơ yếu và anion của axit yếu khi tan trong nước thì cả 2 ion đều bị thủy phân , mơi trường phụ thuộc vảo độ thủy phân của 2 ion ví dụ : ( CH3COO)2Pb , (NH4)2CO3,  Củng cố Bài 1: Có thể tồn tại đồng thời trong dung dịch các ion sau đây hay không ? Giải thích ? a)Fe2+ và 2OH- b) S2- và 2H+ c)CO32- và 2H+ d) Ba2+ và 2OH- e) CH3COO- và H+ f) Na+ và Cl- Đáp án a)Không được, vì có Fe(OH)2 tạo thành b)Không được , vì có H2S tạo thành c)Không được , vì có CO2 và H2O tạo thành d)Được e)Không được , vì có CH3COOH là chất điện li yếu tạo thành f)Được Giỏi lắmĐúng rồi ! Hoan hô !Chân thành cảm ơn quí thầy , cô Mến chào tất cả các học sinh Chúc các em học tốt