Bài giảng Sinh học - Bài 24: Nguồn gốc chung và chiều hướng tiến hoá của sinh giới

Xin gửi tới các quý thầy cô lời chào trân trọng nhấtGiáo viên: Vũ Thị Ngọc ThúyTrường trung học phổ thông Thuận Thành 2Bài tậpBài 1. Tiến hóa nhỏ là quá trình biến đổi thành phần kiểu gen của quần thể, đưa đến sự hình thành:Loài mới Nòi mới. Bộ mới Cá thể mới.Bài 2. Quá trình tiến hoá nhỏ bao gồm:Sự phát sinh đột biến và sự phát tán đột biến qua giao phối .Sự phát tán đột biến qua giao phối và sự chọn lọc các đột biến có lợi .Sự chọn lọc các đột biến có lợi và sự cách li sinh sản giữa quần thể đã biến đổi với quần thể gốc.Tất cả các quá trình trên.Ph©n li tÝnh tr¹ng lµ g×? I/ Ph©n li tÝnh tr¹ng vµ sù h×nh thµnh c¸c nhãm ph©n lo¹i - Ph©n li tÝnh tr¹ng lµ: tõ mét d¹ng ban ®Çu h×nh thµnh nªn nhiÒu dạng kh¸c nhau và kh¸c xa tæ tiªn.1. Ph©n li tÝnh tr¹ng.D¹ng ban ®ÇuCLTN I/ Ph©n li tÝnh tr¹ng vµ sù h×nh thµnh c¸c nhãm ph©n lo¹i 1. Ph©n li tÝnh tr¹ng.- Néi dung: + TÝch lòy c¸c biÕn dÞ ®Æc s¾c nhÊt theo h­íng cã lîi.+ §µo th¶i nh÷ng biÕn dÞ trung gian kÐm thÝch nghi.- Nguyªn nh©n cña ph©n li tÝnh tr¹ng lµ g×?+ Do CLTN diễn ra theo nhiều hướng khác nhau trên cùng một nhóm đối tượng.- KÕt qu¶ cña ph©n li tÝnh tr¹ng lµ g×?+ T¹o nªn nhiÒu loµi míi kh¸c nhau.§B + GPBD BD BD BD BDD¹ng ban ®ÇuA I/ Ph©n li tÝnh tr¹ng vµ sù h×nh thµnh c¸c nhãm ph©n lo¹i 1. Ph©n li tÝnh tr¹ng.LoµiHiÖnT¹i- 19 loµi hiện tại cã quan hÖ víi nhau nh­ thÕ nµo vÒ nguån gèc?- Nh­ vËy toµn bé sinh giíi ngµy nay cã nguån gèc nh­ thÕ nµo?1 2 3 4 5 6 7 8Chi1 2 3 4HäLípBé IIBé IBé - VÝ dô 2. Sù h×nh thµnh c¸c nhãm ph©n lo¹i.+ C¨n cø vµo quan hÖ hä hµng gÇn xa gi÷a chóng cã thÓ xÕp 19 loµi ®ã vµo 8 chi, 4 hä, 2 bé, 1 líp.- H×nh thµnh loµi lµ c¬ së cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c nhãm ph©n lo¹i trªn loµi.-Toµn bé c¸c loµi sinh vËt ®a d¹ng phong phó ngµy nay cã chung nguån gèc.C¸c ®¬n vÞ ph©n lo¹i trªn loµi ®­îc h×nh thµnh ra sao?+ C¸c loµi trªn cã cïng nguån gèc tõ mét d¹ng tæ tiªn ban ®Çu. I/ Ph©n li tÝnh tr¹ng vµ sù h×nh thµnh c¸c nhãm ph©n lo¹i II/ §ång quy tÝnh tr¹ng C¸ mËp vµ c¸ heo thuéc 2 líp kh¸c xa nhau nh­ng chóng cã h×nh d¹ng t­¬ng ®èi gièng nhau. HiÖn t­îng nµy ng­êi ta gäi lµ ®ång quy tÝnh tr¹ng. VËy ®ång quy tÝnh tr¹ng lµ g×?Nguyên nhân và kết quả của hiện tượng đồng qui tính trạng?- Do đã được CL theo cùng một hướng, tích lũy các đột biến tương tự- Kết quả là tạo ra những đặc điểm giống nhau ( những nét đại cương về hình dạng cơ thể hoặc hình thái của một số cơ quan)- §ång quy tÝnh tr¹ng lµ hiÖn t­îng mét sè loµi thuéc nh÷ng nhãm ph©n lo¹i kh¸c nhau, sèng trong m«i tr­êng gièng nhau, mang nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng nhau. Ph©n biÖt ph©n li tÝnh tr¹ng vµ ®ång quy tÝnh tr¹ng. Ph©n li tÝnh tr¹ng lµ: Tõ mét d¹ng ban ®Çu h×nh thµnh nhiÒu ®¬n vÞ ph©n lo¹i kh¸c nhau. I/ Ph©n li tÝnh tr¹ng vµ sù h×nh thµnh c¸c nhãm ph©n lo¹iII/ §ång quy tÝnh tr¹ng TiÕn ho¸ lớn diÔn ra theo con ®­êng nµo lµ chñ yÕu? TiÕn ho¸ lớn diÔn ra chñ yÕu theo con ®­êng ph©n li tÝnh tr¹ng, t¹o thµnh nh÷ng nhãm chung mét nguån gèc. §ång quy tÝnh tr¹ng lµ hiÖn t­îng mét sè loµi thuéc nh÷ng nhãm ph©n lo¹i kh¸c nhau, sèng trong m«i tr­êng gièng nhau, mang nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng nhau. I/ Ph©n li tÝnh tr¹ng vµ sù h×nh thµnh c¸c nhãm ph©n lo¹i II/ §ång quy tÝnh tr¹ng III/ ChiÒu h­íng tiÕn ho¸ cña sinh giíi.Ngµy cµng ®a d¹ng, phong phóTõ mét sè Ýt d¹ng nguyªn thñy, hiÖn nay ®· h×nh thµnh kho¶ng: 50 v¹n loµi thùc vËt, 	 1.5 triÖu loµi ®éng vËt. VËy chiÒu h­íng tiÕn hãa thø nhÊt lµ g×?? I/ Ph©n li tÝnh tr¹ng vµ sù h×nh thµnh c¸c nhãm ph©n lo¹i II/ §ång quy tÝnh tr¹ng III/ ChiÒu h­íng tiÕn ho¸ cña sinh giíi.1. Ngµy cµng ®a d¹ng, phong phó. I/ Ph©n li tÝnh tr¹ng vµ sù h×nh thµnh c¸c nhãm ph©n lo¹i II/ §ång quy tÝnh tr¹ng III/ ChiÒu h­íng tiÕn ho¸ cña sinh giíiNªu nh÷ng ®Æc ®iÓm chung cña bß s¸t?. §Æc ®iÓm chung cña bß s¸t: §Î trøng, tim 3 ng¨n, th©n nhiÖt thay ®æi theo m«i tr­êng.Nªu ®Æc ®iÓm chung cña líp thó? §Æc ®iÓm chung cña líp thó:§Î con, nu«i con b»ng s÷a mÑ, tim 4 ng¨n 2 vßng tuÇn hoµn, th©n nhiÖt æn ®Þnh.1. Ngµy cµng ®a d¹ng, phong phó. Qua ®ã em cã nhËn xÐt g× vÒ chiÒu h­íng tiÕn ho¸ thø 2 cña sinh giíi?Nhãm 1, 2Nhãm 3, 4 I/ Ph©n li tÝnh tr¹ng vµ sù h×nh thµnh c¸c nhãm ph©n lo¹i II/ §ång quy tÝnh tr¹ng III/ ChiÒu h­íng tiÕn ho¸ cña sinh giíi 1. Ngµy cµng ®a d¹ng, phong phó.2. Tæ chøc c¬ thÓ ngµy cµng cao.Tõ ch­a cã cÊu t¹o tÕ bµo ®Õn ®¬n bµo, ®a bµo. C¬ thÓ ®a bµo ngµy cµng cã sù chuyªn hãa vÒ chøc n¨ng, ph©n hãa vÒ cÊu t¹o.- Nh÷ng d¹ng sau cïng cã tæ chøc c¬ thÓ phøc t¹p vµ hoµn chØnh nhÊt Vi rót.Vi rót cã cÊu t¹o rÊt ®¬n gi¶n t¹i sao vÉn lµ mét trong nh÷ng d¹ng sèng ®ang tån t¹i ?V× chóng thÝch nghi ®­îc víi m«i tr­êng sèng. Pr«tªin Axit nuclªic I/ Ph©n li tÝnh tr¹ng vµ sù h×nh thµnh c¸c nhãm ph©n lo¹i II/ §ång quy tÝnh tr¹ng III/ ChiÒu h­íng tiÕn ho¸ cña sinh giíi 1. Ngµy cµng ®a d¹ng, phong phó.2. Tæ chøc c¬ thÓ ngµy cµng cao. I/ Ph©n li tÝnh tr¹ng vµ sù h×nh thµnh c¸c nhãm ph©n lo¹i II/ §ång quy tÝnh tr¹ng III/ ChiÒu h­íng tiÕn ho¸ cña sinh giíi 1. Ngµy cµng ®a d¹ng, phong phó.2. Tæ chøc c¬ thÓ ngµy cµng cao. 3. ThÝch nghi ngµy cµng hîp lý.Trong lÞch sö tiÕn hãa cã 25 v¹n loµi thùc vËt, 7.5 triệu loµi ®éng vËt ®· bÞ tiªu diÖt do kh«ng thÝch nghi víi hoµn c¶nh sèng míi. Sinh vËt ra ®êi sau thÝch nghi h¬n ®· thay thÕ nh÷ng d¹ng ra ®êi tr­íc kÐm thÝch nghi. I/ Ph©n li tÝnh tr¹ng vµ sù h×nh thµnh c¸c nhãm ph©n lo¹i II/ §ång quy tÝnh tr¹ng III/ ChiÒu h­íng tiÕn ho¸ cña sinh giíi 1. Ngµy cµng ®a d¹ng, phong phó.2. Tæ chøc c¬ thÓ ngµy cµng cao. 3. ThÝch nghi ngµy cµng hîp lý.ThÝch nghi lµ h­íng c¬ b¶n nhÊt.	V× vËy trong nh÷ng ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh, cã nh÷ng sinh vËt duy tr× tæ chøc nguyªn thuû (vÝ dô: c¸ l­ìng tiªm), hoÆc ®¬n gi¶n ho¸ (vÝ dô: sinh vËt kÝ sinh) mµ vÉn tån t¹i ph¸t triÓn.Trong 3 h­íng tiÕn ho¸ trªn th×h­íng nµo lµ c¬ b¶n nhÊt?KÕt luËn:Sinh vËt ®· tiÕn ho¸ theo ba h­íng lµ: Ngµy cµng ®a d¹ng vµ phong phó. Tæ chøc c¬ thÓ ngµy cµng cao. ThÝch nghi ngµy cµng hîp lý. I/ Ph©n li tÝnh tr¹ng vµ sù h×nh thµnh c¸c nhãm ph©n lo¹i II/ §ång quy tÝnh tr¹ng III/ ChiÒu h­íng tiÕn ho¸ cña sinh giíi 1. Ngµy cµng ®a d¹ng, phong phó.2. Tæ chøc c¬ thÓ ngµy cµng cao. 3. ThÝch nghi ngµy cµng hîp lý.T¹i sao sinh vËt l¹i tiÕn ho¸ theo h­íng ngµy cµng ®a d¹ng phong phó?V×:- §ét biÕn vµ giao phèi th­êng xuyªn diÔn ra nªn ®· t¹o ra v« sè biÕn dÞ tæ hîp. - Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn sèng kh¸c nhau, CLTN ®· chän theo nh÷ng h­íng kh¸c nhau dÉn ®Õn sinh vËt ®· ®a d¹ng phong phó. T¹i sao tæ chøc c¬ thÓ cña sinh vËt ngµy cµng cao?V×: - §ét biÕn tù nhiªn th­êng xuyªn diÔn ra nªn tõ mét alen ban ®Çu cã thÓ t¹o thµnh nhiÒn alen míi. - Nh÷ng biÕn ®æi nhá dÇn dÇn tËp trung thµnh nh÷ng biÕn ®æi lín, t¹o ra cÊu tróc c¬ thÓ ngµy cµng hoµn thiÖn, ngµy cµng phøc t¹p . - Qua giao phèi vµ chän läc tù nhiªn nh÷ng d¹ng cã tổ chøc hoàn thiện thường thÝch nghi với điều kiện sống phøc tạp. TÝch lòy dÇn và ngày càng hoàn thiện. Do đã tổ chøc míi đ­îc h×nh thành thay thế nh÷ng tæ chøc cò và hoàn thiÖn h¬n.T¹i sao thÝch nghi l¹i ngµy cµng hîp lý?V×: - §iÒu kiÖn sèng lu«n thay ®æi t¸c ®éng vµo sinh vËt lµm xuÊt hiÖn nhiÒu biÕn dÞ míi.- CLTN ®· ph¸t huy t¸c dông gi÷ l¹i nh÷ng sinh vật mang biÕn dÞ míi thÝch nghi, sinh s¶n con ch¸u ngµy mét ®«ng, ®µo th¶i nh÷ng biÕn dÞ bÊt lîi, con ch¸u hiÕm dÇn.- Sù h×nh thµnh mçi ®Æc ®iÓm thÝch nghi lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö chÞu sù chi phèi cña 3 nh©n tè: ®ét biÕn, giao phèi, CLTN.Câu 1. Quá trình tiến hoá đã diễn ra chủ yếu theo con đường:A. Phân li tính trạng.B. Đồng quy tính trạng.C. Địa lí - Sinh thái.D. Lai xa và đa bội hoá.Câu 2. Ngày nay vẫn tồn tại các nhóm sinh vật có tổ chức thấp bên cạnh các nhóm có tổ chức cao vì:A. Hướng tiến hoá cơ bản nhất của sinh giới ngày càng đa dạng và phong phú về kiểu gen.B. Hướng tiến hoá cơ bản nhất của sinh giới là ngày càng đa dạng và phong phú về kiểu hình.C. Hướng tiến hoá cơ bản nhất của sinh giới là tổ chức ngày càng cao.D. Hướng tiến hoá cơ bản nhất của sinh giới là thích nghi ngày càng hợp lí.Câu hỏi trắc nghiệmCâu 3. Nguyên nhân của hiện tượng đồng quy tính trạng là:A. Các loài thuộc những nhóm phân loại khác nhau nhưng sống trong điều kiện giống nhau đã được chọn lọc theo cùng một hướng, tích luỹ những đột biến tương tự.B. Các loài thuộc những nhóm phân loại khác nhau có kiểu gen giống nhau.C. Các loài thuộc cùng nhóm phân loại nên chúng có kiểu hình giống nhau.D. Các loài thuộc nhóm phân loại khác nhau nhưng cùng có chung một tổ tiên.C©u 4: Trong viÖc gi¶i thÝch nguån gèc chung cña c¸c loµi, qu¸ tr×nh nµo d­íi ®©y ®ãng vai trß chñ yÕu?A. Qu¸ tr×nh ®ét biÕn.	B. Qu¸ tr×nh CLTN.C. Qu¸ tr×nh ph©n ly tÝnh tr¹ng.	D. C¶ A, B vµ C.DÆn dß: 	Häc bµi 24 vµ lµm bµi tËp ch­¬ng III trang 110 SGK SH12