Bài giảng Sinh học - Bài 5: Kĩ thuật di truyền

CHƯƠNG IV: ỨNG DỤNG DI TRUYỀN 	 HỌC VÀO CHỌN GIỐNGBài5: KĨ THUẬT DI TRUYỀNBộ NSTđơn bội(n=9)2n=184n=366n=548n=7210n=90Đột biến NST là những biến đổi trong cấu trúc hoặc số lượng NSTTiết 5: ĐỘT BIẾN NHIỄM SẮC THỂĐột biến số lượng NSTĐột biến cấu trúc NSTA. Đột biến cấu trúc NST:I.Khái niệm:Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi đột ngột trong cấu trúc của NST, do các tác nhân gây đột biến,làm cho NST bị đứt gãy ,hoặc ảnh hưởng tới quá trình tự nhân đôi của NSTII. Các dạng đột biến cấu trúc NST:Các dạng đột biến cấu trúc NST:CAEBDFHGCAEBDFHGCAEBDFHGCAEBDFHGCAEBDFHGCAEBDFHGCAEBDFHGEFAHCBGCBECABFHGCAFBDEHDCAEDBFHGEOMNDFHGCAQPRBQOMNPROMNQPRCAEBDFHGOMNQPRAECBDFHGA .Đột biến cấu trúc NST:Dạng đột biếnKhái niệmCơ chế phát sinhHậu quảÝ nghĩa1.Mất đoạn2.Lặp đoạn:3. Đảo đoạn4.Chuyển đoạn:PHIẾU HỌC TẬPQuan sát các hình ảnh được trình chiếu, kết hợp với nghiên cứu SGK để hoàn thành bảng sau:Mất đoạnCAEBDFHGECABFHGMất đoạnII. Các dạng đột biến cấu trúc NST:1.Mất đoạn:Hội chứng “mèo kêu”:(mất đoạn NST số 5)CƠ CHẾ ĐỘT BIẾN Mất đoạnDạng đột biếnKhái niệmCơ chế phát sinhHậu quảÝ nghĩa 1. Mất đoạn Trên một cánh của NST hình thành một vòng thắt, sau đó vòng này bị đứt ra khỏi NST và mất đi. Mất đoạn thường gây chết hoặc giảm sức sống. Loại bỏ những gen không mong muốn ra khỏi bộ NSTNST bị mất một đoạn so với bình thường.Ví du:ở người ,NST 21 bị mất đoạn sẽ gây ung thư máuCAEBDFHGEFAHCBGCBLặp đoạnII.Các dạng đột biến cấu trúc NST:2.Lặp đoạn:Dạng đột biếnKhái niệmCơ chế phát sinhHậu quảÝ nghĩa thực tiễn2. Lặp đoạn Một đoạn NST bị đứt và được nối xen vào NST tương đồng. Một đoạn NST được lặp lại một hoặc nhiều lần so với bình thường. Làm Giảm , hoặc làm tăng cường độ biểu hiện của tính trạng. Bảo vệ cơ thể khỏi sự mất gen và các hiệu quả gây chết do mất đoạn.Đảo đoạnCAEBDFHGCAFBDEHDCAEBDFHGCAEDBFHGĐảo đoạn gồm tâm độngĐảo đoạnngoài tâm độngIII.Các dạng đột biến cấu trúc NST:3.Đảo đoạn:Cơ chế đảo đoạn:Dạng đột biếnKhái niệmCơ chế phát sinhHậu quảÝ nghĩa 3. Đảo đoạn Một đoạn NST bị đứt ra, sau đó quay 1800 và gắn lại vào NST đó. Một đoạn NST bị đảo 1800 so với bình thường.Đoạn NST có thể mang tâm động hoặc không- Chỉ thay đổi vị trí các gen, do đó ít ảnh hưởng đến sức sống. Góp phần tăng cường sự sai khác của các NST tương ứng trong các nòi của cùng một loài.Chuyển đoạnCAEBDFHGEOMNDFHGCAQPRBQOMNPRtương hỗChuyển đoạnCAEBDFHGCAEBDFHGOMNQPRQOMNPRChuyển đoạnkhông tương hỗII.Các dạng đột biến cấu trúc NST:4.Chuyển đoạn:Cơ chế chuyển đoạnCAEBDFHGAECBDFHGChuyển đoạntrên cùng một NSTChuyển đoạn trên cùng một NST:Dạng đột biếnKhái niệmCơ chế phát sinhHậu quảÝ nghĩa 4. Chuyển đoạn- Một đoạn NST bị đứt ra và gắn vào một vị trí khác trên NST đó.- 2 NST khác cặp cùng đứt một đoạn rồi trao đổi đoạn bị đứt với nhau.- Một đoạn NST bị đứt và gắn vào một NST khác.Chuyển đoạn lớn thường gây chết hoặc giảm sức sống.Chuyển đoạn nhỏ thường ít gây ảnh hưởng đến sức sống.Chuyển những nhóm gen mong muốn từ NST của loài này sang NST của loài khác Một đoạn NST bị chuyển từ vị trí này đến một vị trí khác trên một NST khác hay chính trên NST đó.Câu 1: Cơ chế gây ra đột biến cấu trúc NST làĐứt gãy NST hay đứt gãy rồi tái kết hợp bất thường.Rối loạn trong sự phân ly của NSTTiếp hợp và trao đổi chéo bất thường.a +c đúng.a + b + c đều đúng.ABCDECâu 2: Những loại đột biến cấu trúc nào sau đây làm thay đổi thành phần và cấu trúc của NSTLặp đoạn và mất đoạn.Đảo đoạn.Chuyển đoạn. a + c đúng.a + b + c đúng.ABCDECâu 3: Mất đoạn NST số 21 ở người gây raHội chứng Down.Hội chứng “mèo kêu”.Thiếu máu hồng cầu hình liềm.Ung thư máu.Không ảnh hưởng gì.ABCDECâu 4: Ở người, hội chứng “mèo kêu” là do mất đoạn tại NST số 15 5 81821ABCDECâu 5: Hình vẽ sau đây mô tả dạng đột biến cấu trúc NSTMất đoạn.Lặp đoạn.Chuyển đoạna + bTất cả đều sai.ABCDE12345Âuïng12345SaiKhông hoán vị genHoán vị genCác dạng đột biến cấu trúc NST:Hiện tượng hoán vị gen:CAEBDFHGCAEBDFHGCAEBDFHGCAEBDFHGCAEBDFHGCAEBDFHGCAEBDFHGEFAHCBGCBECABFHGCAFBDEHDCAEDBFHGEOMNDFHGCAQPRBQOMNPROMNQPRCAEBDFHGOMNQPRAECBDFHG