Bài giảng Sinh học - Bài 59: Sự điều hòa và phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết

Bài 59: Sự điều hòa và phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiếtI. Điều hòa hoạt động của các tuyến nội tiết:II.Sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiếtI.Tìm hiểu sự điều hòa hoạt động của các tuyến nội tiếtTuyến giáp tiết ra loại hoocmôn nào? dưới tác dụng của TSH do thùy trước tuyến yên tiết ra, tuyến giáp tiết hoocmôn tirôxinVùng dưới đồiTuyến yênDòng máuTSHTế bào đích++--TirôxinTirôxin kìm hãm tiết TSHTuyến giápQuan sát hình 59-1và tiến hành thảo luận nhóm để giải thích cơ chế điều hòa hoạt động của tuyến giápCơ chế điều hòa hoạt động của tuyến giápKhi hooc môn tiết ra nhiều, lượng hoocmôn này theo máu: Lên vùng dưới đồi:dưới tác dụng của loại hoocmôn tirôxin vùng dưới đồi tiết ra một chất ức chế tuyến yên tiết hoocmôn TSH Lên thẳng thùy trước tuyến yên, ức chế tuyến yên tiết TSH Khi không có TSH tới, tuyến giáp ngừng tiết tirôxin, lượng hoocmôn này trở lại trạng thái cân bằngDòng máuVùng dưới đồiTuyến yênACTH++--cootizônCootizôn kìm hãm tiếtACTHGóp phần điều hòa đườnghuyếtVỏ tuyến thượng thậnHãy quan sát hình 59-2 và tiến hành thảo luận nhóm để giải thích sự điều hòa hoạt động của vỏ tuyến trên thậnTuyến vỏ trên thận tiết ra loại hoocmôn nào?Dưới tác dụng của hoocmôn ACTH do thùy trước tuyến yên tiết ra, vỏ tuyến trên thận tiết ra hoocmôn cooctizôn điều hòa ion natri, kali trong máu, điều hòa đường huyếtSự điều hòa hoạt động của vỏ tuyến trên thậnKhi lượng hoocmôn cooctizôn trong máu nhiều, chất này theo máu: Chảy về vùng dưới đồi làm vùng này tiết ra chất kìm hãm thùy trước tuyến yên tiết ACTH Về thẳng thùy trước tuyến yên kìm hãm sựm tiết ACTH của tuyến yên Khi không có ACTH tới, phần vỏ tuyến thượng thận ngừng tiết cooctizôn, lượng hoocmôn này cân bằngKết luận chungKhi các tuyến nội tiết(gọi là tuyến đích) tiết ra nhiều hoocmôn, làm cho lượng hoocmôn này dư thừa, thì lượng hoocmôn thừa này sẽ tác động ngược lại tuyến yên và vùng dưới đồiKết quả: vùng dưới đồi ngừng tiết hoocmôn giải phóng tương ứng làm cho tuyến yên ngừng tiết hoocmôn tương ứng, hoặc vùng dứới đồi tiết hoocmôn ức chế tuyến yên tiết hoocmôn tương ứng tuyến yên nhận được hoocmôn thừa của tuyến đích sẽ ngừng hoạt động nên làm cho tuyến yên ngừng tiết hoocmôn tương ứng, làm cho lượng hoocmôn của tuyến đích trở lại cân bằngCơ chế điều hòa này đựoc thực hiện nhờ các thông tin ngượcII.Sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiếtLượng đường huyết trong máu được tương đối ổn định là do đâu?Lượng đường huyết trong máu được ổn định là nhờ:Sự phối hợp hoạt động của các tế bào α và β của đảo tụy trong tuyến tụySự phối hợp của 2 tuyến trên thận. Tuyến nµy tiết hoocmôn cooctizônđể góp phần vào sự chuyển hóa lipit và prôtêin làm tăng đường huyết khi lương đường trong máu giảmHãy quan sát hình 59-3 và tiến hành thảo luận nhóm lớn trong 5PGiải thích sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết5.............1........GlucôMáu giảmglucozơ4..........3.............glucozơAxit lacticvàAxit amin2........glicôgen6...........glucagônHãy điền tên các chất tương ứng với các số trên hình vẽĐáp áncootizônACTHGlucôMáu giảmglucozơGlixêringlicôgenglucozơAxit lacticvàAxit aminglucozơglicôgenglucozơglucagônSự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiếtKhi lượng đ­êng huyết giảm thì:Dưới tác dụng của hoocmôn ACTH do thùy trước tuyến yên tiết ra, làm cho vỏ tuyến thượng thận tiết ra hoocmôn cootizôn để chuyển hóa lipit(trong mỡ) và prôtêin(trong cơ) thành glucôzơ, làm tăng đường huyếtTuyến tụy tết ra hoocmôn glucagôn phân giải glicôgen ở gan và cơ thành glucôzơ, làm tăng đường huyếtKết luận chungSự điều hòa và phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết có tác dụng duy trì tính ổn định môi trường bên trong cơ thể đảm bảo cho các quá trình sinh lí diễn ra bình thường, là nhờ các thông tin ngược(trong cơ chế tự điều hòa)Kiểm tra đánh giáChọn câu trả lời đúng nhấtNhững tuyến nào tham gia vào quá trình điều hòa lượng đường huyết? a. tuyến yên, tuyến tụy nội tiết, tuyến trên thân b. tuyến yên, tuyến sinh dục, tuyến tụy ngoại tiết c. tuyến giáp, tuyến trên thận, tuyến yên d. tuyến sinh dục, tuyến giáp, tuyến tụy nội tiếtChuẩn bị ở nhà1. Bài cũ: + Học bài cũ + Làm hai câu hỏi trong sách giáo khoa trang 1862. Bài mới:Chuẩn bị kĩ bài mới:+ Tên, vị trí, chức năng các cơ quan sinh dục nam+ Cấu tạo và đặc điểm tinh trùngChúc các em học tập tốt