Bài giảng Sinh học - Chu kỳ tế bào và quá trình

Chu kỳ tế bào và quá trìnhBài 18Người dạy :Đỗ Thị Thu HươngTổ :sinh hóaChươngIVPhân bàoCHU KÌ PHÂN BÀO Caùc giai ñoaïn cuûa chu kyø teá baøo.RVì dụ: + Chu kì của tế bào ở giai đoạn sớm của phôi chỉ 15 –> 20’ +Tế bào ruột một năm phân bào 2 lần.+ Tế bào thần kinh thì không phân bào.Câu hỏi thảo luậnQuan saùt hình veõ keát hôïp thoâng tin sgk em haõy traû lôøi caùc caâu hoûi sau:1.-Thế nào là chu kì tế bào? -Thời gian họat động và tốc độ phân chia của chu kỳ tế bào ở các tế bào,các loài khác nhau có giống nhau không? VD?2.- Đặc điểm họat động của chu kỳ tế bào? -Đặc điểm mỗi giai đọan trong chu kỳ tế bào? ( Hãy điền đầy đủ thông tin vào phiếu HT số 1 sau đây) :Kỳ trung gianNguyên phânThời gian ??Đặc điểm??I- Chu kỳ tế bào1. Khái niệm về chu kì tế bào Là khoảng thời gian giữa hai lần phân bào, thời gian và tốc độ phân chia của chu kì tế bào tuỳ thuộc từng loại tế bào và từng loài.2.Đặc điểm của chu kỳ tế bào:Đặc điểm họat động của chu kỳ tế bào: Chịu sự kiểm soát và điều khiển 1 cách chặt chẽ bằng hệ thống điều hòa rất tinh vi giúp cơ thể sinh trưởng, phát triển bình thường-Đặc điểm của các giai đọan trong chu kỳ TBKỳ trung gianNguyênphânThời gianDài (chiếm gần hết thời gian của chu kỳ)NgắnĐặc điểmGồm 3 pha:+Pha G1 :tổng hợp các chất cho tế bào sinh trưởng và chuẩn bị tiền chất cho sự nhân đôi ở pha S+Pha S : Nhân đôi AND và NST, trung tử tách đôi và hình thành sao phân bào+Pha G2 :Tổng hợp các chất còn lại của TB chuẩn bị cho phân bàoGồm 2 giai đọan:-Phân chia nhân gồm 4 kỳ-Phân chia tế bào chấtII - Quá trình nguyên phân.- Nguyên phân là gì?-Quan sát mô hình quá trình nguyên phân và kết hợp nội dung sách giáo khoa,trả lời vào phiếu học tập số 2 sau đây? ? ? ? ?SL, hình thái NST ? ? ?? HĐ thoi vô sắc , NST   ? ?? ? HĐ màng nhân và nhân connguyên phân ? ? ? ?HĐ của trung thểQuá trình kỳ cuốikỳ saukỳ giữakỳđầu* Phân chia nhân? Pha G2(HT,SL NST) gian ? Pha S (HT,SL NST)Kỳ trung? Pha G1(HT, SL NST) ?*Phân chia TBCPhiếu học tập số 2S¬ ®å chi tiÕt qu¸ trình phân chia nhân và phân chia tế bào chấtKỳ đầu Kỳ giữa Kỳ sau Kỳ cuối II - Quá trình nguyên phân.*P/C TBCỞ kỳ cuối 2 TBC của TBTV xh vách ngăn đôi,TBĐV thắt eo ở giữa đã chia đôi TB mẹ làm 2 tế bào con Pha G1(HĐvà HT NST)NST ở dạng đơn và sợi mảnh (2n), có 1 trung tửKỳ trungPha S (HĐ và HT NST) NST ở dạng kép(2n), trung tử tách làm 2 gian Pha G2(HĐvà HT NST) NST kép( 2n) ,hình thành sao phân bào tạo trung thể  *P/C nhânkỳ đầukỳ giữakỳ saukỳ cuối 1Quá trình Trung thểTiến về 2 cực củaTB nguyên phânM.Nhân,N.conBiến mất  Xuất hiện Thoi vô sắc  XHiện, gắn vào NSTNstxếp1hàng ở mpxđ nstkeptáchđôivề2cựcBiến mất NST( hình thái và số lượng)Bắtđầuxoắn,NSTkép,2nXoắn cực đại,NSTkép ,2n NSTđơn 4n tháoxoắnNSTđơn 2n + Kì đầu ( Prophase)- Hai trung tử tách nhau ra và tiến về hai cực của tế bào. Nhân hút nước phồng lên màng nhân và nhân con biến mất.Thoi vô sắc hình thành nối giữa hai trung thể. - NST bắt đầu xoắn lại co ngắn và hiệnrõ,mỗi NSTdính với sợi tơ vô sắc ở tâm động.+ Kì giữa ( Metaphase)- NST co xoắn cực đại và có hình dạng đặc trưng.- NST tập trung thành 1 hàng ngang trên mặt phẳng xích đạo của thoi vô sắc.+ Kì sau (Anaphase)- Mỗi NST kép tách đôi ở tâm động và di chuyển về 2 cực của tế bào.- NST tồn tại ở dạng sợi đơn, vẫn còn ở trạng thái đóng xoắnTại mỗi cực NST tập trung tháo xoắn trở lại dạng sợi mảnh(Sợi NS) Thoi vô sắc biến mất, màng nhân và nhân con xuất hiện trở lại.+ Kì cuối (Telophase)- giai đọan 12. Phân chia tế bào chất- Ở kỳ cuối: giai đọan2- Động vật: Màng tế bào co thắt lại tạo ra 2 tế bào con.- Thực vật: Hình thành vách ngăn xellulôzơ tạo ra 2 tế bào conNguyên phân có ý nghĩa như thế nào đối với cơ thể sinh vật và trong thực tiễn SX?Câu hỏi thảo luận2n2n2n2n2n2n2n2n2n2n2n2n2n2n2nII- Ý nghĩa của nguyên phân.Quá trình nguyên phân có ý nghĩa gì? Giúp cơ thể sinh vật thực hiện các chức năng sinh sản,sinh trưởng và tái sinh các mô và các bộ phận bị tổn thương - Là cơ sở cho PP giâm, chiết, ghép cành, nuôi cấy mô tế bào tạo ra giống cây trồng tốt.Củng cố*Đọc kết luận SGK*Bài tập trắc nghiệm12345 Sự sinh trưởng của tế bào diễn ra chủ yếuở pha hay kỳ nào? d. Pha Sc. Pha G1a. Kỳ đầu b. Kỳ giữa 050403020100 Sự nhân đôi của AND Và NST diễn ra ở pha hay kỳ nào ? d. Kỳ giữac. Pha S a. Pha G 1 b. Kỳ đầu050403020100 Câu nào sau đây là sai? d. Nguyên phân là hình thức phân bào phổ biến ở sinh vật nhân sơc. Pha S Chu kỳ tế bào và nguyên phân được kiểm sóat và điều khiển 1 cách chặt chẽ nhằm đảm bảo sự sinh trưởng và phá triển bình thường của cơ thể a. Chu kỳ tế bào được điều khiển rát chặt chẽb. Các bộ phận khác nhau của cùng 1 cơ thể ,thời gian và tốc độ phân chia cùa các tế bào là rất khác nhau050403020100Từ một tế bào mẹ ( 2n ) ban đầu sau 3 lần NF tạo ra được mấy tế bào con? Các tế bào con đó có đặc điểm gì?Nếu gọi c là số tế bào tham gia NF; k là số lần NF (đk: c,k là số nguyên dương). Hãy biểu diễn bằng công thức mối quan hệ giữa số tế bào con được tạo ra với các đại lượng trên?Số TB con=2n2n2n2n2n2n2n2n2n2n2n2n2n2n2nSố TB con:Sè tÕ bµo con t¹o thµnh sau nguyªn ph©n= ? (C: sè tÕ bµo mÑ ban ®Çu, k: sè lÇn nguyªn ph©n; C, k ph¶i nguyªn d­¬ng).Tæng sè c¸c NST trong c¸c tÕ bµo con=?M«i tr­êng néi bµo cung cÊp nguyªn liÖu di truyÒn( NST) cho qu¸ trình nguyªn ph©n t­¬ng ®­¬ng víi sè NST= ?-Sè t©m ®éng ë mçi tế bào: ? (kỳ sau :?)Sè sîi Cr«matit ë mçi tế bào: ?Số thoi vô sắc k lần phân bào: ?Bài tập về nhà:Xin chân thành cám ơn