Bài giảng Sinh học - Khái quát về năng lượng và chuyển hoá vật chất

TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG MỸ THOKính chào Quý thầy cô và các em học sinh thân mến12Ch­¬ng IIIChuyÓn ho¸ vËt chÊtVµ n¨ng l­îng trong tÕ bµoBµi13Kh¸I qu¸tVÒ n¨ng l­îng vµ chuyÓn ho¸ vËt chÊt3I. N¨ng l­îng vµ c¸c d¹ng n¨ng l­îng trong tÕ bµo.1. Kh¸i niÖm n¨ng l­îng. Năng lượng là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh công2. Tr¹ng th¸i n¨ng l­îng.Động năng là dạng năng lượng sẵn sàng sinh côngThế năng là dạng năng lượng dự trữ, có tiềm năng sinh công.4Liªn kÕt gi÷a c¸c nguyªn töC¾t ®øt liªn kÕt hãa häc+ -+ -+ -+ - + ++ -Dßng ®iÖnHo¸ n¨ngCơ n¨ng§iÖn n¨ngVí dụ 1Ví dụ 2Ví dụ 3(2.1)(2.2)(3.2)(3.1)(1.1)(1.2)5I. N¨ng l­îng vµ c¸c d¹ng n¨ng l­îng trong tÕ bµo.1. Kh¸i niÖm n¨ng l­îng. Năng lượng là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh công2. Tr¹ng th¸i n¨ng l­îng.Động năng là dạng năng lượng sẵn sàng sinh côngThế năng là dạng năng lượng dự trữ, có tiềm năng sinh công.3. C¸c d¹ng n¨ng l­îng trong tÕ bµo. - Năng lượng trong tế bào tồn tại dưới nhiều dạng như: hoá năng, nhiệt năng, điện năng...trong đó năng lượng chủ yếu trong tế bào là hoá năng. - Các dạng năng lượng có thể chuyển hóa tương hỗ và cuối cùng thành dạng nhiệt năng.6I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀOII. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT1. Khái niệm:ProteinEnzimaxit amin máuMàng ruộtTế bàoO2 +ATP + SP thảiProtein CHUYỂN HÓA VẬT CHẤTThế nào là chuyển hóa vật chất?(axit amin)Cung cấp cho mọi hoạt động sống của tế bào7I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀOII. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT1. Khái niệm:- Chuyển hoá vật chất: là tập hợp các phản ứng hoá sinh xảy ra bên trong tế bào nhằm duy trì các hoạt động sống của tế bào, gồm có đồng hoá và dị hoá.Bản chất của quá trình này là gì?Gồm 2 mặt: đồng hoá và dị hoá8I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀOII. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT1. Khái niệm:2. Đồng hoá và dị hoá:ProteinEnzimAxit aminmáuMàng ruộtO2 +ATP + SP thảiTế bàoprotein(axit amin) Đồng hoá là gì và dị hoá là gì? Đồng hoáDị hoá9DÞ ho¸§ång ho¸ChÊt h÷u c¬ ®¬n gi¶n - ChÊt h÷u c¬ phøc t¹p - Gi¶i phãng n¨ng l­îng- TÝch luü n¨ng l­îngTæng hîpPh©n gi¶iChÊt h÷u c¬ phøc t¹pChÊt h÷u c¬ ®¬n gi¶n10ChuyÓn ho¸ vËt chÊt lu«n kÌm theo chuyÓn ho¸ n¨ng l­îng11Quan s¸t h×nh vÏ: Cho biÕt quan hÖ gi÷a ®ång hãa vµ dÞ hãa víi qu¸ tr×nh tæng hîp vµ ph©n gi¶i ATP?ATPADP + PiN¨ng l­îng tõ qu¸ tr×nh dÞ hãaN¨ng l­îng dïng cho qu¸ tr×nh ®ång hãa vµ c¸c ho¹t ®éng sèng kh¸c cña tÕ bµo.EE12 Khi quan s¸t h×nh ¶nh sau em nghÜ ®Õn ®iÒu g×?131415III. ATP - ®ång tiÒn n¨ng l­îng cña tÕ bµo.1. CÊu t¹o cña ph©n tö ATP (a®en«zin triph«tphat):Ba nhãm phètphat §­êng rib«z¬Baz¬ nit¬AdeninLiªn kÕt cao n¨ngQuan s¸t h×nh m« t¶ cÊu t¹o cña ATP ?(a)(b)(c)16---DÔ bÞ ph¸ vì172. Sù chuyÓn ®æi n¨ng l­îng cña ATP trong tÕ bµo.Quan s¸t ®o¹n phim cho biÕt Sù chuyÓn ®æi n¨ng l­îng cña ATP trong tÕ bµo? 18EATPADPPiA®ªnozin ®iphètphatATP  ADP+ E (n¨ng l­îng)+Pi19EATPADPPiA®ªnozin ®iphètphatA®ªnozin triphètphatADP + Pi+ E (n¨ng l­îng) ATP20ATP lu«n ®­îc t¹o ra vµ ATP sö dông ngay cho c¸c ho¹t ®éng sèng cña tÕ bµo. T¹i sao nãi ATP lµ ®ång tiÒn n¨ng l­îng ?213. Chøc n¨ng cña ATPQuan s¸t h×nh vÏ cho biÕt:ATP ®­îc sö dông nh­ thÕ nµo trong tÕ bµo ?22ATPTæng hîp c¸c chÊt hãa häcVËn chuyÓn c¸c chÊt qua mµngSinh c«ng c¬ häcPADPNgoµi mµngTrong mµng(a)(b)(c)23Quan s¸t h×nh vÏ:Gi¶i thÝch hiÖn t­îng §om ®ãm ph¸t s¸ng ?24C©u 1: Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt: N¨ng l­îng lµ g×? a. Lµ kh¶ n¨ng sinh c«ng. b. Lµ s¶n phÈm c¸c lo¹i chÊt ®èt(dÇu löa, than ®¸, cñi...) c. N¨ng l­îng lµ sù tÝch lòy ¸nh s¸ng mÆt trêi d­íi d¹ng hãa n¨ng. d. C¶ a, b vµ c ®Òu ®óng.25C©u 2. Trong tÕ bµo, d¹ng n¨ng l­îng nµo ®ãng vai trß chñ yÕu? a. NhiÖt n¨ng.b. §iÖn n¨ng.c. Hãa n¨ng.d. Quang n¨ng.26C©u 3. ATP lµ mét ph©n tö quan träng trong qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt v×:a. Cã c¸c liªn kÕt ph«tphat cao n¨ng.b. C¸c liªn kÕt ph«tphat cao n¨ng cña nã rÊt dÔ h×nh thµnh nh­ng kh«ng dÔ ph¸ vì.c. Nã dÔ dµng thu ®­îc tõ m«i tr­êng ngoµi cña c¬ thÓ.d. Nã v« cïng bÒn v÷ng.27C©u 4. Hîp chÊt nµo sau ®©y ®­îc coi lµ ®ång tiÒn n¨ng l­îng?a. ATP.a. ADP.c. ADP vµ ATP.d. AMP.28C©u 5. Trong tÕ bµo, ho¹t ®éng nµo sau ®©y cÇn n¨ng l­îng do ATP cung cÊp?a. VËn chuyÓn chñ ®éng c¸c chÊt qua mµng tÕ bµo.a. Sù co c¬.c. Sinh tæng hîp c¸c chÊt míi cho tÕ bµo.d. C¶ a, b, c.29Bµi vÒ nhµ Tr¶ lêi c©u hái cuèi bµi.- VÝ dô vÒ vai trß cña enzim trong qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ vËt chÊt? 30Bµi häc ®Õn ®©y lµ kÕt thóc.31I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO1. Khái niệm năng lượng:32