Bài giảng Sinh học Lớp 9 - Bài 50: Hệ sinh thái

KIỂM TRA BÀI CŨ
Quần xã sinh vật là gì ? Cho ví dụ ?
CT
CT
CT
Quần thể A
Hệ sinh 
tháiCá thể
Quần thể
sinh vật
Quần xã 
sinh vật
+ Khu vực
 sống 
CT
CT
CT
CT
CT
CT
quÇn x· sinh 
vËt
khu vùc sèng
Quần thể B
Quần thể C
Bài 50. HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ 
sinh thái ?
II. Chuỗi thức ăn 
và lưới thức ăn.
Hệ sinh thái rừng Hệ sinh thái biển
Hệ sinh thái hoang mạc Hệ sinh thái ôn đới
Bài 50. HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ 
sinh thái ?
Em hãy cho biết hệ sinh thái là gì?
- Hệ sinh thái bao gồm
 quần xã sinh vật và 
môi trường sống của 
quần xã (sinh cảnh), 
các sinh vật luôn tác 
động qua lại lẫn nhau 
tạo nên một hệ sinh 
thái hoàn chỉnh và 
tương đối ổn định.
Cho ví dụ ?
Ví dụ: hệ sinh thái 
rừng nhiệt đới. Hệ sinh thái biển
HÖ sinh th¸i Rõng ngËp 
mÆn ven biÓnHÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp
ệ sinh t ái rừng nhiệt đới 
Bài 50. HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ 
sinh thái ?
Quan sát hình và thảo luận nhóm 
3 phút:
Hệ sinh thái rừng nhiệt đới
Bài 50. HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ 
sinh thái ?
1. Những thành phần vô sinh 
và hữu sinh có thể có trong hệ 
sinh thái rừng ?
2. Lá và cành cây mục là thức 
ăn của những sinh vật nào ?
3. Cây rừng có ý nghĩa như 
thế nào đối với đời sống sinh 
vật rừng?
4. Động vật rừng có ảnh 
hưởng như thế nào tới thực 
vật? 
Bài 50. HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ 
sinh thái ?
1. Những thành phần vô sinh 
và hữu sinh có thể có trong 
hệ sinh thái rừng ?
- Thành phần vô sinh: đất, 
nước, nhiệt độ
- Thành phần hữu sinh: động 
vật, thực vật
2. Lá và cành cây mục là thức 
ăn của những sinh vật nào ?
Lá và cành cây mục là thức ăn 
của: vi sinh vật đất, mối
3. Cây rừng có ý ng ĩa như thế 
nào đối với đờ số sinh vật 
rừng?
TL: Cây rừng cung cấp thức 
ăn, nơi ở của sinh vật rừng. 
4. Động vật rừng có ảnh hưởng 
như thế nào tới thực vật? 
TL: Động vật ăn thực , thụ 
phấn, cung cấp phân bón cho 
thực vât.
Bài 50. HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ 
sinh thái ?
Hệ sinh thái hoàn chỉnh gồm 
những thành phần chủ yếu nào?
-Các thành phần của hệ sinh thái:
 + Nhân tố vô sinh: đất, đá, nước, 
thảm mục
 + Nhân tố hữu sinh:
 * sinh vật sản xuất: thực vật.
 * sinh vật tiêu thụ: động vật ăn 
thực vật, động vật ăn động vật.
 * sinh vật phân giải: vi khuẩn, 
nấm
Bài 50. HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ 
sinh thái ?
- Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và môi trường 
sống của quần xã (sinh cảnh), các sinh vật luôn tác động 
qua lại lẫn nhau tạo nên một hệ sinh thái hoàn chỉnh và 
tương đối ổn định.
 Ví dụ: hệ sinh thái rừng nhiệt đới.
- Các thành phần của hệ sinh thái:
 + Nhân tố vô sinh: đất, đá, nước, thảm mục
 + Nhân tố hữu sinh:
 * sinh vật sản xuất: thực vật.
 * sinh vật tiêu thụ: động vật ăn thực vật, động vật ăn 
động vật.
 * sinh vật phân giải: vi khuẩn, nấm
Bài 50. HỆ SINH THÁI
5. Nếu như rừng bị 
cháy mất hầu hết 
các cây gỗ lớn, nhỏ 
và cỏ thì điều đó sẽ 
xảy ra đối với loài 
động vật ? Tại sao 
?
TL: Rừng cháy: 
mất nguồn thức 
ăn, nơi ở, nước, 
khí hậu thay đổi
Bài 50. HỆ SINH THÁI
Bài 50. HỆ SINH THÁI
Vậy, cháy rừng là do 
những nguyên nhân 
nào?
TL: Do hoạt đông của 
con người, thời tiết
Chúng ta cần làm gì 
để bảo vệ rừng?
TL: Không đốt rừng 
làm nương rẫy, trồng 
rừng
Bài 50. HỆ SINH THÁI
Bài 50. HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ sinh thái ?
II. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn.
1. Thế nào là một chuỗi thức ăn ?
Xaùc sinh vaät
vi sinh vaät
Ñaïi baøng
Hoå 
Raén 
Caày 
Boï ngöïa
Saâu aên laù
Höôu 
Caây goã
Caây coû
Ñòa y
Giun ñaát
Naám 
? Thöùc aên cuûa chuoät laø gì? Ñoäng vaät 
naøo aên thòt chuoät? 
?ChuoätCaây coû Raén
?
? ?
ChuoätCaây coû Caày
Haõy ñieàn noäi dung phuø hôïp vaøo choã troáng 
trong chuoãi thöùc aên sau:
?Bọ ngựaSâu ăn lá cây Rắn
?
?
Sâu ăn lá câyCây cỏ Bọ ngựa
?
?
Cầy
Chuột Đại bàng
?
1. Trong chuỗi thức ăn, mỗi loài sinh vật là một 
mắt xích. Em có nhận xét gì về mối quan hệ 
giữa một mắt xích với mắt xích đứng trước và 
mắt xích đứng sau trong chuỗi thức ăn?
 Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật 
tiêu thụ mắt xích phía trước vừa là sinh vật bị 
mắt xích phía sau tiêu thụ.
2. Hãy điền tiếp các từ phù hợp vào những chổ 
trống trong câu sau:
 Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan 
hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn 
vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích , vừa là 
sinh vật bị mắt xích..tiêu thụ.
Thế nào là một chuỗi thức ăn?
Phía sau
Phía trước
Bài 50. HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ sinh thái ?
II. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn.
 1. Thế nào là một chuỗi thức ăn ?
Chuỗi thức ăn là một dãy bao gồm nhiều loài sinh vật 
có mối quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài là một 
mắt xích, vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích đứng trước, 
vừa là sinh vật bị mắt xích ở phía sau tiêu thụ.
Ví dụ: 
Cây cỏ(SVSX) Thỏ(SVTTB1) Cáo( SVTTB2) 
Bài 50. HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ sinh thái ?
II. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn.
 1. Thế nào là một chuỗi thức ăn ?
2. Thế nào là lưới thức ăn?
Xaùc sinh vaät
vi sinh vaät
Ñaïi baøng
Hoå 
Raén Caày 
Boï ngöïa
Saâu aên laù
Höôu 
Caây goã
Caây coû
Ñòa y
Giun ñaát
Naám 
 Saâu aên laù tham gia vaøo nhöõng chuoãi thöùc 
aên naøo?
Quan sát hình 50.2
Caây 
goã
Saâu aên laù 
caây
Boï 
ngöïa
Caây 
goã
Caà
y
Caây 
coû
Caây 
coû
Caây 
coû
Boï 
ngöïa
Chuo
ät
Caà
y
Saâu aên laù 
caây
Saâu aên laù 
caây
Saâu aên laù 
caây
Saâu aên laù 
caây
Saâu aên laù 
caây
Caây 
goã Chuoät
Caùc chuoãi thöùc aên coù saâu aên laù 
caây tham gia:
H3
Có thể ghép các chuỗi thức ăn trên lại thông qua 
mắt xích sâu ăn lá cây:
Cây gỗ
Cây cỏ
Sâu ăn lá 
cây
chuột
 bọ ngựa
rắn
Vi sinh vật
cầy
hổ
Đại bànglưới thức ăn
Bài 50. HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ sinh thái ?
II. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn.
 1. Thế nào là một chuỗi thức ăn ?
2. Thế nào là lưới thức ăn?
 - Lưới thức ăn bao gồm các chuỗi thức ăn có nhiều mắt 
xích chung.
Lưới thức ăn 
là gì?
Xaùc sinh vaät
vi sinh vaät
Ñaïi baøng
Hoå 
Raén 
Caày 
Boï ngöïa
Saâu aên laù
Höôu 
Caây goã
Caây coû
Ñòa y
Giun ñaát
Naám 
Sinh vaät saûn 
xuaát: caây goã, 
caây coû
Sinh vaät tieâu thuï caáp 1: Saâu aên laù caây, chuoät, höôu
Sinh vaät tieâu thuï caáp 2: Boï ngöïa, caày, raén,chuột
Sinh vaät tieâu thuï caáp 3: Raén, ñaïi baøng, hoå
Sinh vaät phaân giaûi: Vi sinh vaät, naám, ñòa y, giun ñaát
Bài 50. HỆ SINH THÁI
I. Thế nào là một hệ sinh thái ?
II. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn.
 1. Thế nào là một chuỗi thức ăn ?
2. Thế nào là lưới thức ăn?
 - Lưới thức ăn bao gồm các chuỗi thức ăn có nhiều mắt 
xích chung.
 - Một lưới thức ăn hoàn chỉnh bao gồm 3 thành phần 
chủ yếu:
 + Sinh vật sản xuất.
 + Sinh vật tiêu thụ.
 + Sinh vật phân giải
Một lưới thức ăn hoàn 
chỉnh gồm mấy thành 
phần chủ yếu? Đó là 
những thành phần nào?
 Caâu 1: Trong thöïc tieãn saûn xuaát ngöôøi 
noâng daân ñaõ laøm gì ñeå taän thu nguoàn 
thöùc aên cuûa vaät nuoâi
Choïn yù traû lôøi ñuùng nhaát trong caùc 
caâu sau:
a. Thaû nhieàu caù trong ao nuoâi
b. Thöïc hieän moâ hình VAC keát hôïp 
vöôøn- ao – chuoàng
c. Döï tröõ rôm raï cho traâu boø aên trong 
muøa khoâ
d. Caû caâu a,b,c ñeàu ñuùng
 Caâu 2: Vieäc laøm naøo sau ñaây laøm toån 
haïi ñeán heä sinh thaùi?
a. Söû duïng thuoác tröø saâu quaù möùc.
b. Troàng caây gaây röøng.
c. Söû duïng mìn, löôùi coù maét nhoû ñeå 
ñaùnh baét caù
d. Caû caâu a,c ñeàu ñuùng
a. Hãy lập 3 chuỗi thức ăn khác nhau gồm 4 mắt xích.
b. Từ các chuỗi thức ăn vừa lập hãy ghép thành một 
lưới thức ăn 
Bài tập (PBT): (nhóm)
Cho các sinh vật: muỗi, ếch, rắn, đại bàng, chuột, 
mèo, lúa, thạch sùng, vi sinh vật.
Bài tập (PBT): 
a. Lập 3 chuỗi thức ăn khác nhau gồm 4 mắt xích.
muỗi ếch rắn đại bàng
lúa chuột mèo vi sinh vật
thạch sùngmuỗi rắn đại bàng
 - Học bài.
 - Trả lời câu hỏi SGK.
 - Đọc mục “em có biết”.
-Chuẩn bị bài từ bài 31 đến bài 50 tiết 
sau ôn tập giữa HKII