Bài giảng Sinh học - Nguyên phân

KIEÅM TRA BAØI CUÕ A. Trắc nghiệm lưạ chọn :1. Trong boä NST (2n) cuûa loaøi, caùc NST toàn taïi nhö theá naøo?a. Khoâng toàn taïi thaønh töøng caëp ñoàng daïngb. Khoâng toàn taïi töøng chieác ñôn leûd. Toàn taïi thaønh töøng caëp ñoàng daïng2. Boä NST naøo sau ñaây laø boä NST ñôn boäi ôû ngöôøi: 	a. 23b. 32c. 46d. 28Haõy choïn caùc töø, cuïm töø trong ngoaëc( tô voâ saéc, taâm ñoäng, croâmatit, nhieãm saéc theå, thöù nhaát, thöù hai, thoi phaân baøo) ñeå ñieàn vaøo choã troáng caùc caâu sau:Nhieãm saéc theå quan saùt roõ nhaát vaøo kì giöõa goàm ..dính nhau ôû .(eo.) chia noù thaønh 2 caùnh. Moät soá nhieãm saéc theå coøn coù theâm eo ..Taâm ñoäng laø ñieåm ñính ..vaøo .. Khi sôïi tô co ruùt seõ keùo ñi veà hai cöïc cuûa teá baøo. B. Trắc nghiệm điền khuyết :c. Toàn taïi töøng chieác ñôn leûtô voâ saécTaâm ñoängThöù haiNhieãm saéc theåThoi phaân baøocroâmatitThöù nhaátNGUYEÂN PHAÂN*Mục tiêu:1/ Kiến thức:-Hs trình bày được sự biến đổi hình thái NST( chủ yếu là sự đóng, duỗi xoắn) trong chu kỳ tế bào.-Trình bày được những diễn biến cơ bản của NST qua các kỳ nguyên phân.2/ Kỹ năng:-Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình.-Kỹ năng vận dụng ý nghĩa thực tiễn của nguyên phân: giâm, chiết cành, nuôi cấy mô .(?) Chu kyø teá baøo goàm nhöõng giai ñoaïn naøo? Kyø trung gian Quaù trình nguyeân phaân_ Reøn cho HS kyõ naêng theo doõi ñoaïn phim, kyõ naêng nghe vaø noùi_ GV söõ döïng kyõ naêng ñaët caâu hoûi, kyõ naêng khuyeán khíchThaûo luaän nhoùm caùc caâu hoûi sau:Neâu söï bieán ñoåi hình thaùi nhieãm saéc theå trong chu kyø teá baøo?Hoaøn thaønh baûng 9.1 SGK._ Reøn cho HS kyõ naêng theo doõi ñoaïn phim, hôïp taùc nhoùm, phaân tích, chia seû thoâng tin._ GV söõ döïng kyõ naêng ñöa ra höôùng daãn, ñaët caâu hoûiSöï bieán ñoåi hình thaùi nhieãm saéc theå trong chu kyø teá baøo:Töø kyø trung gian  kyø giöõa: nhieãm saéc theå ñoùng xoaén. Töø kyø sau  kyø trung gian tieáp theo nhieãm saéc theå duoãi xoaén.Sau ñoù laïi tieáp tuïc ñoùng vaø duoãi xoaén qua chu kyø teá baøo tieáp theo.Möùc ñoä ñoùng, duoãi xoaén cuûa NST qua caùc kyøHình thaùi NSTKyø trung gianKyø ñaàuKyø giöõaKyø sauKyø cuoái Möùc ñoä duoãi xoaénMöùc ñoä ñoùng xoaénNhieàu nhaátÍt Cöïc ñaïiÍt Nhieàu Nhieãm saéc theå coù theå bieán ñoåi hình thaùi: Daïng ñoùng xoaén Daïng duoãi xoaén ÔÛ kyø trung gian: NST coù daïng sôïi maûnh treân ñoù coù caùc haït nhieãm saéc (laø nhöõng choã sôïi nhieãm saéc xoaén laïi). Trong kyø naøy, NST töï nhaân ñoâi taïo thaønh NST keùp. Coù 2 NST con dính nhau ôû taâm ñoäng. Böôùc vaøo kyø ñaàu: caùc NST con baét ñaàu ñoùng xoaén, ñeán kyø giöõa söï ñoùng xoaén ñaït möùc cöïc ñaïi.(?) Taïi sao söï ñoùng vaø duoãi xoaén coù tính chaát chu kyø ? Quaù trình ñoùng vaø duoãi xoaén NST ñöôïc laëp ñi laëp laïi theo nhöõng giai ñoaïn vaø thôøi gian xaùc ñònh (tính chu kyø)_ GV söõ döïng kyõ naêng ñaët caâu hoûi_ Reøn cho HS kyõ naêng phaân tích, noùiI/ Bieán ñoåi hình thaùi nhieãm saéc theå trong chu kyø teá baøo:Hình thaùi cuûa NST bieán ñoåi ñöôïc bieåu hieän qua söï ñoùng vaø duoãi xoaén ñieån hình qua caùc kyø cuûa chu kyø teá baøo. Caáu truùc rieâng bieät cuûa moãi NST ñöôïc duy trì lieân tuïc qua caùc theá heä.NGUYEÂN PHAÂN (?) Hình thaùi NST ôû kyø trung gian? Daïng sôïi maûnh. (?) Cuoái kyø trung gian NST coù ñaëc ñieåm gì? Töï nhaân ñoâi.*Mục tiêu họat động 2:-HS xác định được các diễn biến cơ bản của NST qua các kỳ.-Rèn HS kỹ năng phân tích đọan phim, kỹ năng hợp tác nhóm, chia sẻ thông tin,kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn trong trồng trọt : giâm, chiết cành, ghép cây.-GV sử dụng kỹ năng hướng dẫn, đặt câu hỏi, khuyến khích.Baøi 9: NGUYEÂN PHAÂNI/ Bieán ñoåi hình thaùi nhieãm saéc theå trong chu kyø teá baøo:Hình thaùi cuûa NST bieán ñoåi ñöôïc bieåu hieän qua söï ñoùng vaø duoãi xoaén ñieån hình qua caùc kyø cuûa chu kyø teá baøo. Caáu truùc rieâng bieät cuûa moãi NST ñöôïc duy trì lieân tuïc qua caùc theá heäII/ Nhöõng bieán ñoåi cô baûn cuûa NST trong quaù trình nguyeân phaân: 1. Kyø trung gian NST daøi maûnh, duoãi xoaén. NST nhaân ñoâi thaønh NST keùp. Trung töû töï nhaân ñoâi thaønh 2 trung töûCaâu hoûi thaûo luaän Xem ñoaïn phim döôùi ñaây keát hôïp vôùi thoâng tin SGK, haõy ñieàn noäi dung thích hôïp vaøo phieáu hoïc taäp._ Reøn cho HS kyõ naêng theo doõi nhaän bieát phim, kyõ naêng hôïp taùc nhoùm, phaân tích vaø chia seû thoâng tinNHÖÕNG DIEÃN BIEÁN CÔ BAÛN CUÛA NST ÔÛ CAÙC KYØ CUAÛ NGUYEÂN PHAÂNCAÙC KYØ NHÖÕNG DIEÃN BIEÁN CÔ BAÛN CUAÛ NSTKYØ ÑAÀUKYØ GIÖÕAKYØ CUOÁIKYØ SAU NST baét ñaàu ñoùng xoaén vaø co ngaén Caùc NST keùp dính vaøo caùc sôïi tô cuaû thoi phaân baøo ôû taâm doäng Caùc NST keùp ñoùng xoaén cöïc ñaïi , coù daïng ñaëc tröng - Caùc NST keùp xeáp thaønh 1 haøng ôû maët phaúng xích ñaïo cuaû thoi voâ saéc - Töøng NST keùp cheû doïc ôû taâm ñoäng thaønh 2 NST ñôn phaân ly veà 2 cöïc cuaû teá baøo- Caùc NST ñôn duoãi xoaén toái ña taoï thaønh daïng sôïi maûnh trong caùc teá baøo con (?) Thoi phaân baøo hình thaønh vaø bieán maát vaøo luùc naøo? Vai troø cuûa thoi phaân baøo?Thoi phaân baøo xuaát hieän ôû kyø ñaàu, bieán maát ôû kyø cuoái. Söï co ruùt caùc sôïi tô cuûa thoi phaân baøo laøm cho NST phaân li ñöôïc veà 2 cöïc cuûa teá baøo.(?) Maøng nhaân vaø nhaân con bieán maát luùc naøo vaø xuaát hieän ôû kyø naøo cuûa nguyeân phaân ? Bieán maát ôû kyø ñaàu, xuaát hieän laïi ôû kyø cuoái(?) Teá baøo trong baûng 9.2 coù boä NST (2n=4), sau nguyeân phaân seõ taïo ra maáy teá baøo con? Moãi teá baøo con coù boä NST laø bao nhieâu? Taïo ra 2 teá baøo con, moãi teá baøo con coù boä NST (2n = 4) (?) Do ñaâu maø soá löôïng NST cuûa teá baøo con gioáng meï? Do NST nhaân ñoâi 1 laàn ( kyø trung gian ) vaø chia ñoâi 1 laàn ( kyø cuoái ). (?) Trong nguyeân phaân, soá löôïng teá baøo taêng maø boä NST khoâng ñoåi. Ñieàu ñoù coù yù nghóa gì? Boä NST cuûa loaøi ñöôïc oån ñònhBaøi 9: NGUYEÂN PHAÂNI/ Bieán ñoåi hình thaùi nhieãm saéc theå trong chu kyø teá baøo:Hình thaùi cuûa NST bieán ñoåi ñöôïc bieåu hieän qua söï ñoùng vaø duoãi xoaén ñieån hình qua caùc kyø cuûa chu kyø teá baøo. Caáu truùc rieâng bieät cuûa moãi NST ñöôïc duy trì lieân tuïc qua caùc theá heä.II/ Nhöõng bieán ñoåi cô baûn cuûa NST trong quaù trình nguyeân phaân: 1. Kyø trung gian NST daøi maûnh, duoãi xoaén. NST nhaân ñoâi thaønh NST keùp. Trung töû töï nhaân ñoâi thaønh 2 trung töû 2. Quaù trình nguyeân phaân : Hoïc baûng 9.2 Keát quaû: töø 1 teá baøo meï (2n) cho ra 2 teá baøo con coù boä NST gioáng nhau vaø gioáng nhö teá baøo meï (2n).III YÙ nghóa cuûa nguyeân phaân:Nguyeân phaân duy trì söï oån ñònh boä NST ñaëc tröng cuûa loaøi qua caùc theá heä teá baøo.GHEÙP CAÂYGIAÂM CAØNHCHIEÁT CAØNHIII YÙ nghóa cuûa nguyeân phaân: Nguyeân phaân duy trì söï oån ñònh boä NST ñaëc tröng cuûa loaøi qua caùc theá heä teá baøo. Nguyeân phaân laø hình thöùc sinh saûn cuûa teá baøo vaø söï lôùn leân cuûa cô theå.I/ Bieán ñoåi hình thaùi nhieãm saéc theå trong chu kyø teá baøo: Hình thaùi cuûa NST bieán ñoåi ñöôïc bieåu hieän qua söï ñoùng vaø duoãi xoaén ñieån hình qua caùc kyø cuûa chu kyø teá baøo. Caáu truùc rieâng bieät cuûa moãi NST ñöôïc duy trì lieân tuïc qua caùc theá heä.II/ Nhöõng dieãn bieán cô baûn cuûa NST trong quaù trình nguyeân phaân: Hoïc baûng 9.2Keát quaû: töø 1 teá baøo meï (2n) cho ra 2 teá baøo con coù boä NST gioáng nhau vaø gioáng nhö teá baøo meï (2n)III/ YÙ nghóa cuûa nguyeân phaân: Nguyeân phaân laø hình thöùc sinh saûn cuûa teá baøo vaø söï lôùn leân cuûa cô theå. Nguyeân phaân duy trì söï oån ñònh boä NST ñaëc tröng cuûa loaøi qua caùc theá heä teá baøo.NGUYEÂN PHAÂNTROØ CHÔI OÂ CHÖÕ10987654321NAIGNURTGKYØKYØGIÖÕAKYØCIOÁUHOÏEÀDCIRTUYNPNGUYEÂNHAÂNNURTGÖÛTYLPHAÂNÖÏTHAÂNNÑOÂIHAÂNNAØBEÁMAØGNTOSoá 1: Trong nguyeân phaân , kyø naøy coøn ñöôïc goïi laø giai ñoïan chuaån bòSoá 2 :NST xeáp treân maët phaúng xích ñaïo thoi voâ saéc ôû kyø naøySoá 3 :Teân goïi cuûa giai ñoïan cuoái cuøng trong nguyeân phaânSoá 4 :Ngaønh hoïc nghieân cöùu veà caùc hieän töôïng di truyeàn cuûa sinh vaät.Soá 5 :Hình thöùc phaân baøo xaûy ra ôû caùc teá baøo sinh döôõng .Soá 6 :Teân goïi cuûa trung theå con sau khi ñöôïc taùch ra do nhaân ñoâi cuûa trung theå. Soá 7: Hoïat ñoäng cuûa caùc NST ôû kyø sau cuûa phaân baøoSố 8 :Hoïat ñoäng cuûa caùc NST ôû giai ñoïan chuaån bò cuûa phaân baøo .Soá 9 :Ñaây laø thaønh phaàn cuûa teá baøo bieán maát vaøo kyø trung gian vaø xuaát hieän trôû laïi ôû kyø cuoái.Soá 10 :Laø thaønh phaàn cuûa teá baøo seõ tieán haønh taïo vaùch ngaên phaân chia teá baøo meï thaønh 2 teá baøo con vaøo kyø cuoáiBạn haõy ñoaùn xem teân cuûa oâ chöõ naøy laø gì ?NGUYEÂNPHAÂNCUÛNG COÁCAÙC KYØ DIEÃN BIEÁN CÔ BAÛN CUÛA NST ÔÛ CAÙC Kyø 1. Kyø ñaàu a. NST keùp ñoùng xoaén cöïc ñaïi, xeáp thaønh moät haøng ngang treân maët phaúng xích ñaïo cuûa thoi phaân baøo.2. Kyø giöõa b. NST keùp baét ñaàu ñoùng xoaén vaø ñính vaøo caùc tô cuûa thoi phaân baøo ôû taâm ñoäng.3. Kyø sau c. Caùc NST ñôn duoãi xoaén thaønh daïng sôïi maûnh.4. Kyø cuoái d. 2 croâmatit trong moãi NST keùp taùch ôû taâm ñoäng thaønh 2 NST ñôn ñi veà hai cöïc teá baøo. Em haõy xeáp caùc caëp yù töông öùng veà söï bieán ñoåi hình thaùi nhieãm saéc theå dieãn ra qua caùc kyø nguyeân phaân.Traû lôøi:	1:..2:..3:..4:..	badc