Bài giảng Sinh học - Tiết 13: Tế bào nhân sơ

Ch­¬ng II. CÊu tróc cña tÕ bµo.TiÕt 13: TÕ bµo nh©n s¬I. Kh¸i qu¸t vÒ tÕ bµo.- H·y nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ tÕ bµo?Ch­¬ng II. CÊu tróc cña tÕ bµo.TiÕt 13: TÕ bµo nh©n s¬I. Kh¸i qu¸t vÒ tÕ bµo.LÞch sö nghiªn cøu tÕ bµo- Robert Hooke (1635 - 1703) người Anh, lần đầu tiên mô tả tÕ bµo năm 1665 và Hooke dùng thuật ngữ tế bào (cellula có nghĩa là phòng, buồng nhỏ)- LÞch sö nghiªn cøu tÕ bµo g¾n liÒn víi lÞch sö nghiªn cøu kÝnh hiÓn vi.- Vµi n¨m sau Antoni Van Leeuwenhoek (1632 - 1723) người Hà Lan ®· quan s¸t ®­îc c¸c tÕ bµo sèng lÇn ®Çu tiªn.2. ThuyÕt cÊu t¹o tÕ bµo- Nhà thực vật học Matthias Jakob Schleiden (1838) và nhà động vật học Theodor Schwann (1839) đã hệ thống hóa c¸c quan điểm kh¸c nhau thành thuyết tế bào: Tất cả các sinh vật do một hay nhiều tế bào tạo thành, nói một cách khác, Tế bào là đơn vị cấu tạo sống cơ bản của tất cả sinh vật- TÕ bµo do tÕ bµo cã tr­íc sinh ra.3. H×nh d¹ng, kÝch th­íc vµ cÊu tróc tÕ bµoH×nh d¹ng tÕ bµo rÊt ®a d¹ng, cã thÓ lµ h×nh trøng, h×nh trßn, h×nh ®a gi¸c,KÝch th­íc cña tÕ bµo còng v« cïng ®a d¹ng, tõ kÝch th­íc hiÓn vi ®Õn kÝch th­íc rÊt lín.TÊt c¶ c¸c sinh vËt ®Òu cã cÊu t¹o tÕ bµo gåm 3 phÇn:+ Mµng tÕ bµo (mµng sinh chÊt): B¶o vÖ, vËn ®éng, tr¹o ®æi chÊt,+ TÕ bµo chÊt: Lµ dung dÞch keo láng bªn trong chøa c¸c bµo quan, c¸c chÊt h÷u c¬ vµ v« c¬; lµ m«i tr­êng cho c¸c ho¹t ®éng sinh lÝ, sinh ho¸ cña tÕ bµo.+ Nh©n hoÆc vïng nh©n: Lµ trung t©m ®iÒu khiÓn mäi ho¹t ®éng sèng cña tÕ bµo vµ lµ n¬i l­u tr÷ th«ng tin di truyÒn.II. CÊu t¹o tÕ bµo nh©n s¬1. Thµnh tÕ bµo, mµng sinh chÊt, l«ng vµ roi- H·y quan s¸t vµ cho biÕt ®Æc ®iÓm cña tÕ bµo nh©n s¬?* Nªu cÊu t¹o cña v¸ch tÕ bµo vi khuÈn Gram d­¬ng vµ Gram ©m?Chó thÝch:Outer membrane: Mµng ngoµiPeriplasmic space: Chu chÊtPlasma membrane: Mµng sinh chÊt* Thµnh tÕ bµo cã chøa pepti®«glican gióp cho tÕ bµo vi khuÈn cã h×nh d¹ng æn ®Þnh.Chó thÝch:Outer membrane: Mµng ngoµiPeriplasmic space: Chu chÊtPlasma membrane: Mµng sinh chÊt- Dùa vµo cÊu t¹o cña thµnh tÕ bµo ng­êi ta chia ra thµnh vi khuÈn Gram ©m (cã mµng ngoµi, pepti®«glican, chu chÊt vµ mµng sinh chÊt) vµ vi khuÈn Gram d­¬ng (chØ cã pepti®«glican vµ mµng sinh chÊt)* Mµng sinh chÊt: §­îc cÊu t¹o tõ líp photpholipit kÐp vµ pr«tªin.- Mét sè vi khuÈn bªn ngoµi cßn cã líp vá nhÇy nh»m t¨ng søc tù vÖ vµ gióp chóng dÔ dµng b¸m vµo tÕ bµo vËt chñ.- H·y quan s¸t vµ cho biÕt, bªn ngoµi thµnh tÕ bµo vi khuÈn cã ®Æc ®iÓm g×?* Bªn ngoµi tÕ bµo vi khuÈn cã hÖ thèng l«ng vµ roi. L«ng gióp cho chóng c¶m thô vµ b¸m vµo tÕ bµo vËt chñ cßn roi gióp cho chóng vËn ®éng.2. TÕ bµo chÊtGåm 2 thµnh phÇn:Bµo t­¬ng: lµ d¹ng chÊt keo b¸n láng, chøa nhiÒu chÊt v« c¬ vµ chÊt h÷u c¬- C¸c rib«x«m vµ c¸c h¹t dù tr÷ (Rib«x«m ®­îc cÊu t¹o tõ pr«tªin vµ rARN, chóng cã kÝch th­íc nhá h¬n rib«x«m cña tÕ bµo nh©n thùc).TÕ bµo chÊt cña vi khuÈn ch­a cã sù xoang ho¸ thµnh c¸c bµo quan,3. Vïng nh©n- Nh©n cña tÕ bµo vi khuÈn cã ®Æc ®iÓm g×?3. Vïng nh©nNh©n ch­a cã mµng bao bäc.- VËt chÊt di truyÒn lµ AND vßng th­êng kh«ng kÕt hîp víi pr«tªin histon.- Vi khuÈn cßn cã 1 d¹ng vËt chÊt di truyÒn cã trong tÕ bµo chÊt lµ Plasmit.- H·y nªu ®Æc ®iÓm chung cña tÕ bµo?- H·y nªu ®Æc ®iÓm cña tÕ bµo vi khuÈn?Bµi tËp vÒ nhµ: 2,3,4 (SGK)