Bài giảng Sinh học - Tiết 15: Đông máu và nguyên tắc truyền máu

SINH HỌC 8GV: Doón Thị Thuý Hồng – THCS Hợp ChõuTRÂN TRọNG KíNH CHàO Câu 1: Các bạch cầu đã có những hoạt động nào để bảo vệ cơ thể?KIEÅM TRA BAỉI CUế Câu 2: Miễn dịch là gì? Phân biệt các loại miễn dịch?TIẾT 15: ĐễNG MÁU VÀ NGUYấN TẮC TRUYỀN MÁUTế bào mỏuMỏuHuyết tươngvỡenzimChất sinh tơ mỏu(axitamin, Ca2+)Ca2+Huyết thanhKhối mỏu đụngTơ mỏuHồng cầuBạch cầuTiểu cầuSƠ ĐỒ CƠ CHẾ ĐễNG MÁUI. ĐễNG MÁU- Sự đông máu có liên quan tới yếu tố nào của máu?Em hiểu như thế nào về hiện tượng đông máu?- Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu?- Mỏu khụng chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đõu ?Dựa vào thông tin SGK trang 48, và sơ đồ quá trình đông máu thảo luận trả lời các câu hỏi sau :Hiện tượng đụng mỏu: Khi bị đứt mạch mỏu mỏu chảy ra một lỳc rồi ngừng, nhờ một khối mỏu đụng bịt kớn vết thương. Khỏi niệm: Đụng mỏu là hiện tượng hỡnh thành khối mỏu đụng bịt kớn vết thươngĐụng mỏu là một cơ chế tự bảo vệ của cơ thể. Nú giỳp cho cơ thể khụng bị mất nhiều mỏu khi bị thươngĐụng mỏu liờn quan tới hoạt động của tiểu cầu là chủ yếuVai trũ của tiểu cầu : Bỏm vào vết rỏch và bỏm vào nhau để tạo thành nỳt tiểu cầu bịt tạm thời vết rỏch. Giải phúng chất enzim giỳp hỡnh thành bỳi tơ mỏu để tạo thành khối mỏu đụngMỏu khụng chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ bỳi tơ mỏu được hỡnh thành ụm giữ cỏc tế bào mỏu làm thành khối mỏu đụng bịt kớn vết rỏch ở mạch mỏu Hiện tượng đông máu là gì?Sự đông máu có ý nghĩa gì đối với sự sống của cơ thể?Ảnh hiển vi mụ tả mỏu đụngĐông máu là hiện tượng hình thành khối máu đông bịt kín vết thương.- Cơ chế: Khi bị đứt mạch máu, tiểu cầu chạm vào vết rách giải phóng ra chất enzim. Enzim này cùng với ion Ca2+ làm chất sinh tơ máu biến thành tơ máu. Các tơ máu kết thành mạng lưới ôm giữ các tế bào máu và tạo thành khối máu đông.- ý nghĩa: Đông máu giúp cơ thể tự bảo vệ chống mất máu khi bị thương.i. đông máu:	Trong trường hợp vết thương lớn phải cú sự hỗ trợ của cỏc biện phỏp cấp cứu cầm mỏu như:Sử dụng dõy garo khi vết thương chảy mỏu động mạch ở tay hoặc chõn.Ấn tay vào động mạch gần vết thương về phớa timiI. Các nguyên tắc truyền máu1. Các nhóm máu ở người- Quan sát thí nghiệm của Lanstâynơ Huyết tương của cỏc nhúm mỏu (người nhận)Hồng cầu của cỏc nhúm mỏu người choOABABO (, )A ()B ()AB (0)Hồng cầu khụng bị kết dớnhHồng cầu bị kết dớnhOABAB gõy kết dớnh A gõy kết dớnh BHồng cầu mỏu người cho cú loại khỏng nguyờn nào?- Hồng cầu mỏu người cho cú 2 loại khỏng nguyờn là A và B- Huyết tương mỏu người nhận cú 2 loại khỏng thể là  và . Khỏng thể  gõy kết dớnh khỏng nguyờn A, khỏng thể  gõy kết dớnh khỏng nguyờn BHuyết tương mỏu người nhận cú loại khỏng thể nào ? Chỳng cú gõy kết dớnh hồng cầu mỏu người cho khụng ?Con người có mấy nhóm máu? Đó là những nhóm máu nào?Con người có 4 nhóm máu: Nhóm máu 0, nhóm máu A, nhóm máu B và nhóm máu ABHuyết tương của cỏc nhúm mỏu (người nhận)Hồng cầu của cỏc nhúm mỏu người choOABABO (, )A ()B ()AB (0)Hồng cầu khụng bị kết dớnhHồng cầu bị kết dớnhOABAB gõy kết dớnh A gõy kết dớnh BĐỏnh dấu chiều mũi tờn để phản ỏnh mối quan hệ cho và nhận giữa cỏc nhúm mỏu để khụng gõy kết dớnh hồng cầu trong sơ đồ sau:OABBAAABBO- Máu có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?- Máu không có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?- Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B, virut HIV,...) có thể đem truyền cho người khác được không? Vì sao?Mỏu cú cả khỏng nguyờn A và B khụng thể truyền cho người cú nhúm mỏu O ( cú cả  và ) vỡ sẽ bị kết dớnh hồng cầuMỏu khụng cú khỏng nguyờn A và B cú thể truyền cho người cú nhúm mỏu O vỡ khụng bị kết dớnh hồng cầuMỏu cú cỏc tỏc nhõn gõy bệnh(virut viờm gan B, virut HIV) khụng được đem truyền cho người khỏc vỡ sẽ gõy nhiễm cỏc bệnh này cho người được truyền mỏu2. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu Khi truyền máu cần phải tuân thủ- Trước khi truyền máu cần xét nghiệm máu để:+ Lựa chọn nhóm máu truyền cho phù hợp, tránh tai biến.+Kiểm tra mầm bệnh trong máu người cho.Khi truyền mỏu cần tuõn thủ những nguyờn tắc nào?Ở Việt Nam lấy ngày 7/4 là ngày HIẾN MÁU NHÂN ĐẠOBài tập Chọn câu trả lời đúng1. Các yếu tố liên qua đến quá trình đông máu:a/ Tiểu cầuc/ Hồng cầuc/ Huyết tương d/ Bạch cầu2- Hồng cầu có cả A và B, huyết tương không có  và  là đặc điểm của nhóm máu : a/ Ob/ Ac/ B d/ AB 3- Máu có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu: a/ Bb/ Oc/ Ad/ ABa/ Tiểu cầud/ ABb/ OBài tập về nhàHọc bài theo câu hỏi SGK.- Ôn tập cấu tạo và hoạt động hệ tuần hoàn của thỏ.Đọc em có biết.- Đọc trước bài: Tuần hoàn máu và lưu thông bạch huyết.