Bài giảng Sinh học - Tiết 29: Phương pháp nghiên cứu di truyền học người

TRƯỜNG THCS CẨM LAHÂN HOAN CHÀO ĐĨNQUÝ THẦY CÔVÀCÁC EM HỌC SINH 9A2 THÂN MẾNTổ: Khoa Học Tự Nhiên Phương pháp nghiên cứu di truyền người - lớp 9 GV: Trần Văn CườngLiên kết hóa học giữa các axit amin trong cấu trúc của phân tử prôtêin là liên kết . . . . .Bệnh ung thư máu ở người thuộc đột biến. . . . . .NSTCÂU2CÂU3CÂU47 CHỮ CÁI7 CHỮ CÁI8 CHỮ CÁI Bệnh đao ở người là thuộc đột biến . . . . .của NSTCÂU16 CHỮ CÁIPEPTICCẤUTRÚCSỐLƯỢNGDITRUYỀNIƯUNTƠỀGIYDRĐột biến gen, đột biến cấu NST được xếp vào nhóm biến dị . . . . . . .NDITRUYỀNNGƯỜICHƯƠNG V DI TRUYỀN HỌC NGƯỜIX♂♀ Pt/c♂F1♀ F2♂♀ ♂F1F1P♀♂XXF1XF2Cĩ thể sử dụng các phương pháp nghiên cứu trên sinh vật để nghiên cứu di truyềnngười khơng? Tại sao? P:♂ mắt nâuX ♀ mắt xanhF1:F1 x F1:Mắt nâu Mắt nâu x Mắt nâu F2 : ?1. Nghiªn cøu ph¶ hƯ2. Nghiªn cøu trỴ ®ång sinh3. Nghiªn cøu tÕ bµoTiết 29PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI.Tiết 29PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI.I. Nghiên cứu phả hệNam Nữ Kết hônAnh chị emSinh đôiÔng nội tóc thẳng, bà nội tóc xoăn, sinh ra 1 người con trai và 1 người con gái đều tóc thẳng, người con gái lớn lên kết hôn với chồng tóc thẳng, họ sinh được 4 người con: 1 con gái tóc xoăn, 1 con trai tóc thẳng, 1 con gái tóc thẳng và 1 con trai tóc xoăn .IIIIIITiết 29PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI.I. Nghiên cứu phả hệNÂU :hoặcĐEN :hoặcVí dụ 1:PF1F2ab1. Mắt nâu và mắt đen, tính trạng nào là trội?2. Sự di truyền tính trạng màu mắt có liên quan đến giới tính hay không? Vì sao?1. Mắt nâu là tính trạng trội .2. Sự di truyền tính trạng màu mắt khơng liên quan tới giới tính .Vì ở F2 tính trạng mắt nâu và mắt đen biểu hiện cả ở nam và nữ.Tiết 29PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI.I. Nghiên cứu phả hệ Ví dụ 2: Bệnh máu khó đông do một gen quy định. Người vợ không mắc bệnh( ) lấy chồng không mắc bệnh ( ), sinh ra con mắc bệnh chỉ là con trai ( ) 1. Hãy vẽ sơ đồ phả hệ cho trường hợp này 2. Bệnh máu khó đông do gen trội hay gen lặn quy định? Vì sao?Bệnh máu khó đông do gen lặn quy định, vì bố mẹ bình thường sinh ra con mắc bệnh.3. Bệnh máu khó đông có liên quan đến giới tính hay không? Vì sao?Bệnh máu khó đông có liên quan đến giới tính, vì dễ mắc bệnh là con trai.Tiết 29PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI.I. Nghiên cứu phả hệ Ví dụ 2: Bệnh máu khó đông do một gen quy định.Người vợ không mắc bệnh( ) lấy chồng không mắc bệnh( ), sinh ra con mắc bệnh chỉ là con trai( ) Quy ước: A – bình thường a – bị bệnh XA XAXA XaNữ bình thườngXA Y: Nam bình thườngXa Y: Nam bị bệnhXa Xa: Nữ bị bệnhViết sơ đồ lai ?P :♂XAXa♀XAYXG:XA, XaXA ,YXAXAXaYF :♂♀XAXAXaXAXAYXaYTiết 29PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI.I. Nghiên cứu phả hệPhương pháp nghiên cứu phả hệ tiến hành như thế nào? Nhằm mục đích gì ? Nội dung: theo dõi sự di truyền của một tính trạng nhất định trên những người thuộc cùng một dòng họ. Mục đích: Xác định tính trạng trội, lặn nằm trên NST thường hay NST giới tính.Tiết 29PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI.I. Nghiên cứu phả hệII. Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh .Trẻ đồng sinh là những đứa trẻ cùng sinh ra ở một lần sinh.a. Đồng sinh cùng trứngTrẻ đồng sinh cùng trứng có kiểu gen giống nhau hay khác nhau? Trẻ đồng sinh cùng trứng có kiểu gen giống nhau, cùng giới tính .b. Đồng sinh khác trứngTrẻ đồng sinh khác trứng kiểu gen có giống nhau không?Trẻ đồng sinh khác trứng thường có kiểu gen không giống nhau2. Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh.Trẻ đồng sinh cùng trứng Trẻ đồng sinh khác trứng- Cùng kiểu gen- Cùng giới tính Cùng giới hoặckhác giới- Khác kiểu genPhân biệt trẻ đồng sinh cùng trứng và trẻ đồng sinh khác trứng?132412342.Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh.C. Ý nghĩa của phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinhCườngPhúMiền namMiền BắcCườngPhúCác tính trạng màu da, hình dạng tóc,nhóm máu  rất giống nhau, chứng tỏ điều gì ?Các tính trạng màu da, hình dạng tóc, nhóm máu  phụ thuộc vào chủ yếu kiểu gen ít phụ thuộc vào môi trường.Các tính trạng tâm lí, tuổi thọ, thể trọng,giọng nóithay đổi. Những tính trạng này phụ thuộc vào yếu tố nào?Các tính trạng tâm lí, tuổi thọ, thể trọng, phụ thuộc chủ yếu vào môi trường sống.Bµi tËp t×nh huèngMai vµ Lan lµ hai trỴ ®ång sinh cïng trøng, cã cïng nhãm m¸u vµ nhiỊu së thÝch gièng nhau. §Õn tuỉi ®i häc, c¶ hai ®Ịu ®­ỵc c« gi¸o nhËn xÐt lµ th«ng minh vµ cã n¨ng khiÕu to¸n häc. Cµng lªn líp trªn Lan cµng ch¨m häc; cßn Mai m¶i ch¬i kh«ng nghe lêi bè mĐ, thÇy c«. Lan thi ®ç vµo mét tr­êng chuyªn cÊp III vµ ®­ỵc chän vµo ®éi tuyĨn häc sinh giái to¸n. Mai thi kh«ng ®ç cÊp III nªn ph¶i häc ë mét tr­êng d©n lËp. - TÝnh tr¹ng n¨ng khiÕu To¸n häc ë Mai vµ Lan do kiĨu gen quyÕt ®Þnh hay chÞu ¶nh h­ëng cđa m«i tr­êng lµ chđ yÕu?- Qua t×nh huèng trªn em rĩt ra bµi häc g× cho b¶n th©n?c. Ý nghĩa của phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh Nội dung: Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh là theo dõi trẻ đồng sinh cùng trứng trong các môi trường khác nhau.Kết quả của phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh khẳng định điều gì ?-Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen .-Các tính trạng số lượng phụ thuộc chủ yếu vào môi trường. Phương pháp nguyên cứu trẻ đồng sinh có ý nghĩa gì? Ý nghĩa: Xác định được vai trò của kiểu gen và vai trò của môi trường trong sự biểu hiện tính trạng.3. Phương pháp nghiên cứu tế bàoBộ NST nữ giới bình thườngBộ NST của bệnh nhân TơcnơNST bệnh nhân ĐaoNST của nam giới bình thườngBài tập Trắc nghiệmPhương pháp nào dưới đây khơng được áp dụng để nghiên cứu di truyền người?Câu 1:Câu 2:Câu 3:Câu 4:A. Phương pháp nghiên cứu phả hệ.B. Phương pháp lai phân tích.C. Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh.D. Phương pháp nghiên cứu tế bào.Sai!Đúng!Sai!Sai!Bài tập Trắc nghiệmCâu 1:Câu 2:Câu 3:Câu 4:Phát biểu nào trong các câu sau đây là sai?A. Các trẻ đồng sinh cùng trứng được sinh ra từ hợp tử do một trứng thụ tinh với một tinh trùng.C. Các trẻ đồng sinh cùng trứng là những đứa trẻ cùng được sinh ra ở một lần sinh.B. Các trẻ đồng sinh khác trứng cĩ vật chất di truyền tương tự như các anh chị em sinh ra trong những lần sinh khác nhau của bố mẹ.D. Các trẻ đồng sinh cùng trứng cĩ thể cùng giới cĩ thể khác giới.Đúng!Sai!Sai!Sai!Bài tập Trắc nghiệmCâu 1:Câu 2:Câu 3:Câu 4:Trong nghiên cứu di truyền học người, để xác định vai trị của kiểu gen và mơi trường, người ta thường dùng phương pháp nào?A. Nghiên cứu trẻ đồng sinh cùng trứng.B. Nghiên cứu trẻ đồng sinh khác trứng.C. Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh.D. Phương pháp nghiên cứu tế bào.Sai!Đúng!Sai!Sai!Bài tập Trắc nghiệmCâu 1:Câu 2:Câu 3:Câu 4:Bài tập Trắc nghiệmCâu 1:Câu 2:Câu 3:Câu 4:876153924IIIIII2. Gen gây bệnh mù màu do gen lặn (a) quy định nằm trên NST X, xác định kiểu gen của (1),(2), (9) .1. Xác định các kí hiệu ở các vị trí trong sơ đồ phả hệ?153987624IIIIIIXaXaXAYXa Y Bài vừa họcBài sắp học: Tiết 30 -Bệnh và tật di truyền ở người. Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2 / 81/SGK.Tìm hiểu đặc điểm di truyền và biểu hiện của các bệnh, tật di truyền .Hướng dẫn tự học Bài tập LËp s¬ ®å ph¶ hƯ theo lêi kĨ cđa 1 phơ n÷: “«ng ngo¹i t«i bÞ mï mµu cßn bµ ngo¹i t«i kh«ng bÞ bƯnh nµy. Bè mĐ t«i ®Ịu ph©n biƯt mµu râ, sinh ®­ỵc 3 chÞ em t«i: em trai bÞ mï mµu, chÞ c¶ vµ t«i kh«ng bÞ bƯnh nµy. Chång vµ con trai t«i cịng ph©n biƯt mµu râ".HƯỚNG DẪN TỰ HỌC Bài vừa họcBài sắp học: Tiết 30 -Bệnh và tật di truyền ở người. Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2 / 81/SGK.Tìm hiểu đặc điểm di truyền và biểu hiện của các bệnh, tật di truyền .Hướng dẫn tự học Bài tập LËp s¬ ®å ph¶ hƯ theo lêi kĨ cđa 1 phơ n÷: “«ng ngo¹i t«i bÞ mï mµu cßn bµ ngo¹i t«i kh«ng bÞ bƯnh nµy. Bè mĐ t«i ®Ịu ph©n biƯt mµu râ, sinh ®­ỵc 3 chÞ em t«i: em trai bÞ mï mµu, chÞ c¶ vµ t«i kh«ng bÞ bƯnh nµy. Chång vµ con trai t«i cịng ph©n biƯt mµu râ".Tìm hiểu nguyên nhân phát sinh và đề ra biện pháp hạn chế bệnh, tật di truyền.HƯỚNG DẪN TỰ HỌCMáy bay Mĩ rải chất độc màu da camHƯỚNG DẪN TỰ HỌCVụ nổ bơm nguyên tử năm 1945 Bài vừa họcBài sắp học: Tiết 30 -Bệnh và tật di truyền ở người. Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2 / 81/SGK.Tìm hiểu đặc điểm di truyền và biểu hiện của các bệnh, tật di truyền .Hướng dẫn tự học Bài tập LËp s¬ ®å ph¶ hƯ theo lêi kĨ cđa 1 phơ n÷: “«ng ngo¹i t«i bÞ mï mµu cßn bµ ngo¹i t«i kh«ng bÞ bƯnh nµy. Bè mĐ t«i ®Ịu ph©n biƯt mµu râ, sinh ®­ỵc 3 chÞ em t«i: em trai bÞ mï mµu, chÞ c¶ vµ t«i kh«ng bÞ bƯnh nµy. Chång vµ con trai t«i cịng ph©n biƯt mµu râ".Tìm hiểu nguyên nhân phát sinh và đề ra biện pháp hạn chế bệnh, tật di truyền.KÍNH CHÚC QUÝ THẦY CÔ CÙNG CÁC EM DỒI DÀO SỨC KHOẺCHÀO TẠM BIỆTTIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY Đà KẾT THÚC