Bài giảng Tập huấn công tác chủ nhiệm lớp cho cán bộ quản lí và giáo viên tiểu học năm học : 2014 - 2015

oâng taùc giaùo duïc HS cuûa ngöôøi GV chuû nhieäm. 2/ Tình huoáng sö phaïm. 3/ Baøi taäp xöû lyù tình huoáng sö phaïm.  A. NỘI DUNG 1 TÌNH HUỐNG SƯ PHẠM TRONG CÔNG TÁC GIÁO DỤC HS CỦA NGƯỜI GV CHỦ NHIỆM I. Các khái niệm 1/ Tình huống là gì? 2/ Tình huống có vấn đề là gì? 3/ Tình huống sư phạm trong công tác giáo dục HS của người GV chủ nhiệm lớp là gì? Tìm hiểu: 1/ Tình huống là gì? * Theo từ điển tiếng việt năm 2008:  “Tình huống là hoàn cảnh diễn biến, thường bất lợi, cần đối phó.”  Tình huống Hay nói cách khác: - Tình huống là thực tế khách quan có sự diễn biến, thường là những diễn biến bất lợi cần phải đối phó. - Tình huống là một hệ thống phức tạp gồm chủ thể và khách thể. Trong đó chủ thể là người, còn khách thể là một hệ thống nào đó - Tình huống là sự việc xảy ra tại một nơi, trong một thời gian buộc người ta phải suy nghĩ, hành động, đối phó, chịu đựng * Ở góc độ Tâm lý học, tình huống là hệ thống các sự kiện bên ngoài có quan hệ với chủ thể, có tác dụng thúc đẩy chủ thể đó. Trong quan hệ không gian, tình huống xảy ra bên ngoài nhận thức của chủ thể. Trong quan hệ thời gian, tình huống xảy ra trước so với hành động của chủ thể. Trong quan hệ chức năng, tình huống là sự độc lập của các sự kiện đối với chủ thể ở thời điểm mà người đó thực hiện hành động. Như vậy, khi nói về tình huống là nói tới một sự kiện thực tế khách quan nào đó xuất hiện, đặt ra yêu cầu phải xử lý, giải quyết một cách cụ thể. Trong cuộc sống, con người thường đặt vấn đề: Có tình huống, đã xuất hiện tình huống; hoặc: khi có tình huống, nếu có tình huống; để thể hiện một sự kiện đột biến trong quá trình vận động, phát triển hoặc để thể hiện ý chí phải giải quyết một vấn đề nào đó không bình thường, xảy ra trong quá trình vận động, phát triển của thực tiễn. Tình huống có vấn đề Tình huống có vấn đề là gì? Cho đến nay có nhiều công trình nghiên cứu về tình huống có vấn đề vì vậy “tình huống có vấn đề là gì?” cũng được tìm hiểu và lý giải nhiều cách khác nhau Tình huống có vấn đề * “Tình huống có vấn đề hay tình huống học tập là trạng thái tâm lí xuất hiện khi con người gặp phải tình huống khó giải quyết bằng tri thức đã có, bằng cách thức đã biết mà đòi hỏi lĩnh hội tri thức mới và cách thức hành động mới. Nói cách khác, tình huống có vấn đề hay tình huống học tập là trạng thái tâm lí xuất hiện khi HS gặp phải mâu thuẫn giữa điều đã biết và điều chưa biết nhưng muốn biết.” * “ Tình huống có vấn đề là trạng thái tâm lí xuất hiện khi con người gặp phải tình huống gợi ra những khó khăn về mặt lí luận hay thực tiễn mà họ thấy cần thiết và có khả năng vượt qua nhưng không phải ngay tức khắc bằng những hiểu biết vốn có, bằng cách thức đã biết mà đòi hỏi lĩnh hội tri thức mới và cách thức hành động mới, phải trải qua một quá trình tích cực suy nghĩ, hoạt động để biến đổi hoặc điều chỉnh kiến thức sẵn có” Các định nghĩa, các quan điểm về tình huống có vấn đề đều đề cập chung đến một điểm như sau: Tình huống luôn chứa đựng vấn đề/ mâu thuẫn và kích thích người học mong muốn, hứng thú giải quyết. Tình huống sư phạm Tình huống sư phạm là gì? Theo quan điểm của Nguyễn Ngọc Bảo : "THSP là tình huống mà trong đó xuất hiện sự căng thẳng trong mối quan hệ giữa nhà giáo dục và người được giáo dục. Để giải quyết tình huống đó đòi hỏi nhà giáo dục phải nhanh chóng phản ứng, phát hiện đúng tình hình, tìm ra những biện pháp giải quyết tối ưu tình hình đó nhằm hình thành và phát triển nhân cách người được giáo dục và xây dựng tập thể người được giáo dục đó vững mạnh" Tình huống sư phạm *Công tác chủ nhiệm lớp của người giáo viên chủ nhiệm là hoạt động mang tính chủ động, sáng tạo. *Người GVCN phải luôn luôn dự tính những công việc của học sinh và tập thể học sinh phù hợp với sự vận động, phát triển của thực tế khách quan, nhưng trên thực tế người giáo viên chỉ dự tính được những đường hướng cơ bản, những vấn đề có tính tất yếu, tính quy luật, không thể dự tính hết được những sự kiện không bình thường, những “cái ngẫu nhiên” trong quá trình phát triển - những sự kiện không bình thường đó là tình huống. Từ khái niệm tình huống, từ đặc điểm của hoạt động quản lý của người GVCN, có thể thống nhất quan niệm:  Tình huống trong công tác giáo dục học sinh của người giáo viên chủ nhiệm lớp là những sự kiện thực tế khách quan diễn ra có tính chất bất thường liên quan đến trách nhiệm quản lý của người giáo viên chủ nhiệm, buộc người giáo viên chủ nhiệm lớp phải có biện pháp giải quyết thích hợp. Giải quyết THSP thực chất là giải quyết vấn đề của công tác giáo dục học sinh trong tình huống. THSP chỉ được giải quyết khi vấn đề của công tác giáo dục học sinh - tức vấn đề sư phạm trong tình huống được chủ thể phát hiện, chấp nhận và giải quyết trong những điều kiện nhất định. Xem xét mối quan hệ giữa tình huống có vấn đề và THSP cho thấy: Một khi nhà giáo dục bị đặt vào một tình huống có vấn đề diễn ra trong công tác giáo dục học sinh, để giải quyết tình huống có vấn đề đó, nhà giáo dục phải tiến hành một quá trình tư duy sư phạm trên cơ sở những kinh nghiệm giáo dục HS sẵn có của mình, thì lúc đó nhà giáo dục đã đứng trước một THSP. II. Phân loại  Phân loại tình huống: * Có nhiều cách phân loại tình huống 1. Căn cứ theo tính vấn đề của tình huống có: Tình huống đúng sai (Mâu thuẫn) Tình huống phản bác Tình huống nghịch lý Tình huống…… Phân loại tình huống: 2. Căn cứ theo tính logic của vấn đề có thể có: Tình huống đối thoại Tình huống nghịch lí Tình huống những sự kiện mâu thuẫn Tình huống tranh luận biện chứng Tình huông hai bên cùng tranh luận và hai bên cùng đúng Phân loại tình huống: 3. Căn cứ vào phạm vi vấn đề có: Tình huống thông thường Tình huống có vấn đề Tình huống phạm Phân loại tình huống sư phạm 1.Dựa vào chức năng của GV khi tham gia các hoạt động giáo dục HS. Câu hỏi: 	Trong công tác giáo dục HS, người giáo viên cùng một lúc thực hiện bao nhiêu chức năng ? Phân loại tình huống sư phạm: Trong công tác giáo dục HS, người GV cùng một lúc thực hiện nhiều chức năng như: Quản lý toàn diện HS; Thiết kế phương hướng, kế hoạch giáo dục HS; Xây dựng tập thể HS; Phối hợp với các lực lượng giáo dục; Kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục HS v.v… Nên sẽ có những tình huống tương ứng như: 1. Dựa vào chức năng của GV khi tham gia các hoạt động giáo dục HS. TH trong quản lí toàn diện HS TH trong thiết kế phương hướng và xây dựng kế hoạch GD TH trong việc xây dựng tập thể HS TH trong việc phối hợp các LLGD TH trong việc kiểm tra, đánh giá hoạt động GD HS Chức năng của GV trong GD HS Phân loại tình huống sư phạm Phân loại tình huống sư phạm 2. Dựa vào biểu hiện của tình huống nói chung và THSP nói riêng bao gồm: Phân loại tình huống sư phạm 3. Dựa vào tính chất của tình huống nói chung và THSP nói riêng bao gồm: - THSP có tính bất ngờ. - THSP có tính không phù hợp. - THSP có tínhxung đột. - THSP có tính lựa chọn. - THSP có tính bác bỏ. - THSP có tính giả định. 4. Dựa vào đối tượng tạo ra tình huống có: - THSP đơn phương. - THSP đa phương. - THSP song phương Phân loại tình huống sư phạm Phân loại tình huống sư phạm 5. Dựa vào các mối quan hệ của GV trong quá trình thực hiện CTGD học sinh có thể phân THSP thành các loại: - THSP giữa giáo viên với cá nhân hay tập thể học sinh. - THSP giữa GV với các LLGD trong và ngoài trường. 6. Dựa vào nguyên nhân gây nên tình huống có thể phân THSP trong công tác GD học sinh thành các loại như: - THSP xuất hiện do những nguyên nhân nảy sinh từ quá trình thực hiện các công việc trong công tác GD học sinh. - THSP xuất hiện do những nguyên nhân nảy sinh từ ảnh hưởng nhân cách của GV tới quá trình thực hiện công việc hay tới đối tượng tác động. Phân loại tình huống sư phạm Như vậy, trong công tác giáo dục HS của GVCN có nhiều loại tình huống khác nhau tuy theo từng tiêu chí phân loại. Tuy nhiên sự phân loại này chỉ mang ý nghĩa tương đối vì trong loại tình huống này lại có loại tình huống khác. *Tổng hợp các cách phân loại trên, chúng ta có các loại THSP sau: 1. THSP có liên quan đến việc tìm hiểu tình hình HS THSP có liên quan đến việc xây dựng tập thể, quản lý HS THSP có liên quan đến việc giáo dục toàn diện HS (Trong giờ học chính khóa và hoạt động ngoài giờ lên lớp)	 4. THSP có liên quan đến việc đánh giá HS THSP có liên quan đến việc phối hợp với các lực lượng giáo dục trong và ngoài trường để quản lí, giáo dục HS (đoàn thể, phụ huynh học sinh v.v…) 6. THSP có liên quan đến việc giáo dục HS cá biệt B. NỘI DUNG 2 XỬ LÝ TÌNH HUỐNG SƯ PHẠM Mục tiêu nội dung 2 Phân tích được các hướng tiếp cận và giải quyết tình huống. Xác định được quy trình giải quyết tình huống sư phạm. Các hướng tiếp cận và giải quyết tình huống Tiếp cận là hệ phương pháp, nó thuộc phạm trù phương pháp. Trong việc nghiên cứu và xử lý THSP có thể tiếp cận theo 3 hướng 1/ Tiếp cận hệ thống (hay còn gọi là tiếp cận hệ thống – cấu trúc) 2/ Tiếp cận hoạt động 3/ Tiếp cận sáng tạo 1/ Tiếp cận hệ thống (hay còn gọi là tiếp cận hệ thống – cấu trúc) Tiếp cận hệ thống là cách thức xem xét đối tượng như một hệ thống toàn vẹn phát triển động, tự sinh thành và phát triển thông qua giải quyết những mâu thuẫn nội tại do sự tương tác hợp quy luật của các thành tố. (Chuyên đề lí luận dạy học , Nguyễn Ngọc Quang) 1/Tiếp cận hệ thống (tiếp cận hệ thống – cấu trúc) * Thu thập thông tin - Về vấn đề nảy sinh trong tình huống - Về nguyên nhân của tình huống Để tìm hiểu THSP theo cách tiếp cận này, có thể thực hiện qua các vấn đề cơ bản sau: 1/Tiếp cận hệ thống (tiếp cận hệ thống – cấu trúc) * Nghiên cứu và tìm kiếm giải pháp hợp lý : Xác định tình huống Phát hiện vấn đề Phát hiện các yếu tố liên quan đến tình huống Tìm cách giải quyết Giải quyết tình huống Để giải quyết THSP theo cách tiếp cận này, người giáo viên có thể thực hiện theo quy trình: 2/ Tiếp cận hoạt động: Con người với tư ­ cách vừa là chủ thể vừa là sản phẩm của hoạt động. Trong hoạt động và bằng hoạt động con người trở thành nhân cách (nhân cách hình thành và phát triển trong hoạt động và bằng hoạt động). Hoạt động có hai đặc điểm có tính phạm trù đó là tính đối tượng và tính chủ thể. Trong đó chủ thể của hoạt động vươn tới chiếm lĩnh đối tượng. Chính nhu cầu của chủ thể muốn chiếm lĩnh đối tượng một cách tự giác, tích cực, tự lực tạo thành hệ toàn vẹn. Như vậy để tìm hiểu THSP theo cách tiếp cận này có thể thực hiện qua hai hoạt động cơ bản của quá trình giáo dục.Hoạt động của giáo viên với vai trò chủ đạo đó là người tổ chức, điều khiển và kiểm tra đánh giá v.v….. quá trình giáo dục. Hoạt động của học sinh với vai trò vừa là đối tượng tác động của giáo viên vừa là người tự giáo dục, tự nhận thức , đó là người tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo trong hoạt động Hoạt động có hai đặc điểm có tính phạm trù đó là: + Tính đối tượng. + Tính chủ thể. Trong đó chủ thể của hoạt động vươn tới chiếm lĩnh đối tượng. Chính nhu cầu của chủ thể muốn chiếm lĩnh đối tượng một cách tự giác, tích cực, tự lực tạo thành hệ toàn vẹn. 2/ Tiếp cận hoạt động 2/ Tiếp cận hoạt động Để tìm hiểu THSP theo cách tiếp cận này, có thể thực hiện qua hai hoạt động cơ bản của quá trình giáo dục: * Hoạt động của giáo viên với vai trò chủ đạo đó là người tổ chức, điều khiển và kiểm tra đánh giá v.v….. quá trình giáo dục. * Hoạt động của học sinh với vai trò vừa là đối tượng tác động của giáo viên vừa là người tự giáo dục, tự nhận thức, đó là người tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo trong hoạt động. 3/ Tiếp cận sáng tạo Cách tiếp cận sáng tạo là con đường tìm kiếm cách mô tả, giải thích, dự đoán và kiến nghị.... các vấn đề con người và xã hội thông qua nghiên cứu… 3/ Tiếp cận sáng tạo Theo cách tiếp cận này, khi giải quyết tình huống sư phạm người GV sẽ: Thoát ra khỏi lý lẽ lôgic khi đánh giá tình huống. - Sử dụng tư duy sáng tạo. Tiếp cận tình huống từ nhiều góc độ khác nhau. Vì vậy khi giải quyết THSP người giáo viên cần: - Tin tưởng mình có khả năng giải quyết. - Lập tức nắm lấy linh cảm (tự dự đoán). Không thỏa mãn với một cách giải quyết tình huống - Suy nghĩ nhiều phương án. Đặt mình vào các vị trí khác nhau để tìm hiểu - Thường xuyên tự hỏi mình - Tin tưởng mình có thể giải quyết được. - V.v…… 3/ Tiếp cận sáng tạo * Vì vậy khi giải quyết THSP người giáo viên cần: 	Tin tưởng mình có khả năng giải quyết. 	Lập tức năm lấy linh cảm 	Không thỏa mãn với một cách giải quyết tình huống 	Suy nghĩ nhiều phương án 	Đặt mình vào các vị trí khác nhau để tìm hiểu 	Thường xuyên tự hỏi mình 	Tin tưởng mình có thể giải quyết được. 	V.v…… 3/ Tiếp cận sáng tạo * Theo cách tiếp cận này, khi giải quyết tình huống sư phạm người giáo viên sẽ: - Thoát ra khỏi lý lẽ lôgic khi đánh giá tình huống - Sử dụng tư duy sáng tạo - Tiếp cận tình huống từ nhiều góc độ khác nhau II. Quy trình giải quyết THSP 1. Cấu trúc tình huống sư phạm Cấu trúc của THSP bao gồm ba yếu tố: -Cái đã biết hay khả năng sẵn có của chủ thể có liên quan đến vấn đề cần giải quyết trong THSP. -Cái chưa biết cần phải tìm kiếm để có thể giải quyết được vấn đề trong THSP. -Trạng thái tâm lí của chủ thể trong THSP. 1.1. Cái đã biết trong THSP Cái đã biết trong THSP chính là những tri thức, kinh nghiệm và kĩ năng vốn có của nhà giáo dục có liên quan đến vấn đề cần giải quyết trong tình huống. Chính cái đã biết trong tình huống đó tựa như là cơ sở ban đầu định hướng nhà giáo dục quan tâm đến tình huống hay phát hiện ra tình huống của thực tiễn giáo dục học sinh. 1/ Cấu trúc tình huống sư phạm Nếu một tình huống trong thực tiễn giáo dục học sinh hoàn toàn xa lạ, hay nói cách khác, nếu chủ thể giải quyết tình huống chưa hề có một kinh nghiệm SP (kinh nghiệm dạy học, giáo dục HS) nào có liên quan đến vấn đề trong tình huống, thì tình huống đó sẽ không được chủ thể giải quyết tình huống quan tâm, phát hiện và như vậy thì tình huống đó không được coi là THSP đối với chủ thể giải quyết. 1.1. Cái đã biết trong 1/ Cấu trúc tình huống sư phạm 1.2. Cái chưa biết cần tìm trong THSP 1/ Cấu trúc tình huống sư phạm Cái chưa biết trong THSP là những tri thức, kĩ năng... về giáo dục HS nói chung của nhà giáo dục có liên quan đến vấn đề cần giải quyết trong THSP mà họ chưa biết. Cái chưa biết đó khiến họ cảm thấy vấn đề cần giải quyết trong tình huống dường như xa lạ, khiến họ lúng túng chưa biết cách giải quyết vấn đề đó ra làm sao, khiến họ muốn biết, muốn khám phá ra nó để giải quyết được vấn đề. Chính vì lẽ đó, cái chưa biết cần tìm kiếm trở thành yếu tố trung tâm trong THSP, trở thành yếu tố kích thích hoạt động tìm tòi, sáng tạo. Đối với người giáo viên, điều chưa biết này là ẩn số có tính khái quát. Đó có thể là một lí luận (một nguyên tắc, một nội dung, một phương pháp...) hay một kĩ năng SP nào đó... mà nhà giáo dục cần phải biết. Để từ việc khám phá ra ẩn số chung đó, nhà giáo dục có thể liên hệ, vận dụng nó nhằm giải quyết các tình huống cụ thể có vấn đề cùng loại trong công tác của mình. 1.2. Cái chưa biết cần tìm trong THSP 1/ Cấu trúc tình huống sư phạm 1.3. Trạng thái trong THSP Trạng thái tâm lí trong THSP là những lúng túng về lí thuyết và thực hành xuất hiện ở nhà giáo dục khi họ cần giải quyết vấn đề trong tình huống. Những lúng túng đó kích thích lòng mong muốn và tính tích cực hoạt động tìm tòi, phát hiện mang tính hưng phấn ở nhà giáo dục và khi hoạt động đạt được hiệu quả, trong họ xuất hiện niềm hạnh phúc của sự tìm tòi, phát hiện. Đây là đặc trưng cơ bản của THSP. 1/ Cấu trúc tình huống sư phạm Trong quá trình giáo dục ở trường tiểu học , sau khi mâu thuẫn về công tác giáo dục học sinh cần giải quyết trong THSP được GV phát hiện và chấp nhận, họ sẽ có nhu cầu bức thiết muốn giải quyết mâu thuẫn đó: Nhu cầu này thể hiện dưới dạng các câu hỏi, thắc mắc, ngạc nhiên hay sự trăn trở. 1.3. Trạng thái trong THSP 1/ Cấu trúc tình huống sư phạm 2. Quy trình giải quyết tình huống sư phạm Khi tìm hiểu về quy trình để giải quyết TH nói chung và THSP nói riêng cũng có nhiều quan điểm khác nhau, chúng ta có thể thấy để giải quyết tình huống sư phạm cần thực hiện theo quy trình sau: 2. Quy trình giải quyết tình huống sư phạm Bước 1: Xác định vấn đề. Bước 2: Thu thập thông tin và dữ kiện thích hợp. * Xem xét các thông tin và các dữ kiện có sẵn. Thu thập thêm dữ kiện mới qua khảo sát…. * Sắp xếp, phân tích xử lý dữ kiện. - Nhận biết chứng cứ cần thiết; Thu thập chứng cứ; Sắp xếp chứng cứ (chuyển dịch, giải thích, phân loại). - Phân tích chứng cứ. 2. Quy trình giải quyết tình huống sư phạm Bước 3: Xây dựng các giả thuyết và chọn giải pháp Tìm tòi các mối quan hệ khác nhau để đưa ra các suy luận logic; Phát biểu các giả thuyết Bước 4: Lựa chọn giải pháp Tìm kiếm các mối quan hệ có liên quan trong tình huống; tìm điểm giống và khác nhau giữa các giải pháp và lựa chọn giải pháp tốt nhất 2. Quy trình giải quyết tình huống sư phạm Bước 5: Đánh giá kết quả, đưa ra kết luận và áp dụng Đưa ra kết luận, thử nghiệm để xem xét chứng cứ mới và khái quát hóa kết quả. 2. Quy trình giải quyết tình huống sư phạm Quy trình trên có thể tóm tắt qua sơ đồ B. NỘI DUNG 3 BÀI TẬP XỬ LÝ TÌNH HUỐNG SƯ PHẠM 1. Quy trình giải quyết các bài tập tình huống sư phạm 1.1. Cấu trúc của tình huống Các tình huống sư phạm có thể diễn đạt qua các hình thức khác nhau như trực tiếp dưới dạng một câu hỏi hay được gián tiếp truyền tải đến người học qua các cách giải quyết v.v…, thì nói một cách đơn giản, giải quyết tình huống là đặt ra cho nguời học câu hỏi “Bạn sẽ làm gì trong tình huống này?”. Do đó, một tình huống sư phạm bao gồm có ba yêu tố cơ bản sau: 	 Christensen, C. (1981). CÁC YẾU TỐ Nội dung thông tin dữ liệu Kết thúc mở chứa đựng vấn đề Một ngữ cảnh thật 1.1. Cấu trúc của tình huống a/ Một ngữ cảnh thật: Các tình huống sư phạm thường được thiết kế trên nền một ngữ cảnh có thật. hay được sáng tác ra thì tình huống sư phạm phải độ tin cậy cao. * Nếu không đảm bảo độ tin cậy cao, một khi người học bắt đầu nghi ngờ về tính thực của tình huống, sự chú ý và làm việc nghiêm túc của họ sẽ giảm và việc thực hiện giải quyết tình huống sẽ không còn phát huy được tác dụng của nó. b/ Nội dung thông tin và dữ liệu Một tình huống sư phạm được xây dựng không chỉ đưa cho người học vấn đề, mà còn cung cấp cho họ những thông tin cần thiết để giải quyết được vấn đề ấy. Những dữ liệu ở đây có thể chỉ đơn giản là những chi tiết, dữ kiện được diễn đạt bằng lời, hình ảnh minh hoạ, một đoạn băng… hay bất cứ một tư liệu nào khác có thể trợ giúp người học trong quá trình giải quyết tình huống. c/ Một kết thúc mở chứa đựng vấn đề: Vấn đề là trung tâm, là hạt nhân của tình huống. Vấn đề gợi ra, khiêu khích, đòi hỏi người giải quyết phải tìm tòi, suy nghĩ, phân tích, so sánh, đánh giá để giải quyết tình huống. Chính vì thế, hầu hết các tình huống đều có một kết thúc mở dưới dạng một câu hỏi nhằm hướng người học đến vấn đề cần giải quyết cũng như nhằm tạo điều kiện cho người học có thể tiếp cận và giải quyết vấn đề theo nhiều phương hướng khác nhau chứ không bị gò bó, ép buộc đi theo một phương hướng cụ thể nào cả. c/ Một kết thúc mở chứa đựng vấn đề: Ví dụ1: MẸ BẠN VỪA MẤT Nguyễn Văn Sơn là học sinh lớp 4. Sơn nghỉ học đã gần một tuần nay mà lớp chưa rõ lý do. Trong tiết sinh hoạt lớp cuối tuần, Cô M - giáo viên chủ nhiệm hỏi: - Em nào ở gần nhà bạn Sơn ? - Thưa thầy em ạ! Bạn Tuấn đứng lên trả lời. - Em có biết vì sao bạn Sơn lại nghỉ học không? Thầy hỏi tiếp. - Thưa thầy, bạn Sơn chỉ còn mẹ, mà mẹ bạn ấy lại vừa mới mất ạ! Tuấn đáp giọng buồn buồn. Ví dụ1: MẸ BẠN VỪA MẤT Câu hỏi: - Cô chủ nhiệm lớp đã quản lý học sinh tốt chưa? - Bài học nào nên rút kinh nghiệm từ tình huống này? Ví dụ2: ĐƯỢC KHEN KHI ĐI HỌC MUỘN Đầu năm cô Hoa đã cho học sinh tìm hiểu nội quy trong đó có qui đinh không được đi học muộn. Và cô đã thống nhất với cả lớp, nếu đi học muộn sẽ bị phạt. Trong những tuần tiếp theo cô Hoa thực hiện đúng qui định đó, ai đi học muộn đều bị phạt. Hôm nay khi có một học sinh đi học muộn, sau khi hỏi lý do cô Hoa lại tuyên dương em trước lớp. Lúc đó cả lớp đều “nhao nhao” thắc mắc. Câu hỏi 	- Theo bạn vì sao cô Hoa lại làm như vậy? - Trong trường hợp đó bạn sẽ giải quyết tình huống đó như thế nào? Ví dụ2: ĐƯỢC KHEN KHI ĐI HỌC MUỘN 1.2. Qui trình : Bước 1: Định hướng – xác định các dữ kiện - Nhận định bài tập tình huống thuộc loại nào - Phân tích dữ kiện, xác định các dữ kiện q