Bài giảng Tiết 43 - Bài 34: Khái niệm về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ

 CHƯƠNG IV : HIDROCACBON - NHIÊN LIỆU 
Tiết 43 Bài 34 KHÁI NIỆM VỀ HỢP CHẤT HỮU CƠ VÀ HÓA HỌC HỮU CƠ 
I. Mục tiêu bài dạy :
1. Kiến thức: 
- HS hiểu thế nào là hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ.
- Nắm được cách phân loại hợp chất hữu cơ.
Trọng tâm bài : Hợp chất hữu cơ là gì ? Hóa học hữu cơ là gì ?
2. Kỹ năng:
Phân biệt được các hợp chất hữu cơ thông thường với các chất vô cơ.
II. Chuẩn bị: Một số phiếu học tập, máy chiếu.
*Tranh ảnh màu về các thức ăn, hoa quả, đồ dùng quen thuộc hằng ngày.
*Hoá chất thí nghiệm : Bông tự nhiên, nước vôi trong.
*Dụng cụ: Ống nghiệm, cốc thuỷ tinh, đũa thuỷ tinh, đèn cồn
III. Tiến trình lên lớp :
1. Ổn định lớp : 1'
 2. Giảng bài mới :
a) Nêu vấn đề : (1') Các em đã biết có hai loại hợp chất là hợp chất vô cơ và hợp chất chất hữu cơ. Hợp chất vô cơ chúng ta đã tìm hiểu ở học kỳ I, ở học kỳ II này chúng ta sẽ tìm hiểu hợp chất hữu cơ. Vậy Hợp chất hữu cơ là gì ? và hoá học hữu cơ là gì ? Đó là bài học hôm nay Chương IV : Bài khái niệm về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ.
 b) Nội dung phương pháp : (30' - 31') GV kết hợp linh hoạt các phương pháp : nêu vấn đề + đàm thoại gợi mở + nghiên cứu Þ HS phát hiện, giải quyết vấn đề hình thành kiến thức để đi đến kết luận.
¹
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung ghi bảng
7'
Hoạt động 1 : Từ thời cổ đại con người đã biết sử dụng và chế biến các hợp chất hữu cơ để phục vụ cho cuộc sống của mình. Vậy hợp chất hữu cơ có ở đâu và hợp chất hữu cơ là gì?
I. Khái niệm về hợp chất hữu cơ.
1. Hợp chất hữu cơ có ở đâu?
Chiếu hình ảnh 1
 · Đây là những loại lương thực thực phẩm chúng ta thường dùng .
 · Những lương thực thực phẩm này cung cấp cho ta những thành phần chủ yếu gì ?
Chiếu hình ảnh 2
 · Cho biết các vật dụng, đồ dùng (Áo, quần, giấy, mực, vỏ bút, chai lọ nhựa...) được làm 
 từ những nguyên liệu nào ?
 GV thông báo : các chất kể trên (đạm, tinh bột...) là các hợp chất hữu cơ. 
 · Vậy chúng ta biết hợp chất hữu cơ có ở đâu ?
(Gv bổ sung)
Ø HS xem hình ảnh
Ø Đạm (protein), chất béo (lipit)
Tinh bột, đường ...
 .
Ø Gỗ( Xenlulo)
nhựa, tơ sợi (polyme), 
Ø Có ở xung quanh ta trong một số loại lương thực, thực phẩm và đồ dùng...
I.Khái niệm về hợp chất hữu cơ.
1. Hợp chất hữu cơ có ở đâu?
Hợp chất hữu cơ có ở xung quanh ta, trong cơ thể sinh vật và trong hầu hết một số loại lương thực, thực phẩm và đồ dùng..ngay trong cơ thể chúng ta..
10'
10'
GV bổ sung và chuyển mạch : để tìm hiểu xem hợp chất hữu cơ là gì chúng ta sẽ quan sát thí nghiệm sau
Hoạt động 2 : slide
2. Hợp chất hữu cơ là gì ?
GV làm TN: hình 4.2 /tr 106
FQuan sát hiện tượng nước vôi trong trước và sau khi làm TN.
· Tại sao nước vôi trong vẩn đục ? Nhận xét.
Tương tự khi đốt các chất hữu cơ : nến, cồn...đều thấy tạo ra CO2 .
 · Vậy trong thành phần hợp chất hữu cơ có chứa nguyên tố nào ?
HS tự rút ra định nghĩa hợp chất hữu cơ là gì ?
GV bổ sung : trừ CO, CO2, H2CO3, và các muối cacbonat kim loại...
Hoạt động 3: slide
FTrong các công thức sau: CH4, C6H6, C2H5O2N, C2H4, C2H6O , CH3Cl
 · Cho biết những chất nào có thành phần nguyên tố giống nhau ?
 · Những chất còn lại có thành phần nguyên tố khác với những chất đã kể trên ở điểm nào ?
GV thông báo: Dựa vào sự khác nhau về thành phần phân tử, người ta chia hợp chất hữu cơ thành 2 loại chính.
- H quan sát tranh và cho biết các bước tiến hành thí nghiệm
Ø Hiện tượng : Nước vôi trong vẩn đục.
Ø Nhận xét : tạo khí CO2 .
Ø Có nguyên tố cacbon
Ø Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon .
Ø CH4, C2H4 , C6H6
Đều chứa 2 nguyên tố : C, H . 
Ø Ngoài ra có chứa các nguyên tố khác : O, N, Cl
2. Hợp chất hữu cơ là gì ?
a. TN: hình 4.2/tr 106.
b. Hiện tượng : Nước vôi trong vẩn đục.
c: Nhận xét : Bông cháy tạo khí CO2.
Kết luận : Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon ( trừ CO,CO2 H2CO3, và các muối cacbonat kim loại...)
3.Các hợp chất hữu cơ được phân loại như thế nào?
Hợp chất hữu cơ 
Dẫn xuất của hydrocacbon
Ngoài C và H , trong phân tử còn có các nguyên tố khác: O, N, Cl...
Ví dụ: C2H6O, C2H5O2N, CH3Cl.
Hydrocacbon
Phân tử chỉ có hai nguyên tố : C và H
Ví dụ: CH4, C2H4, C6H6
Phiếu học tập số 1 ( Thi đua giữa các nhóm ) 
Hãy sắp xếp các hợp chất 
:
HNO3, C2H2, C6H12, C3H7Cl, KHCO3, C2H5ONa, CO, C4H10 .
Vào các cột thích hợp trong bảng sau :
 Hợp chất hữu cơ Hợp chất vô cơ
Hydrocacbon
.Dẫn xuất của hydrcacbon
.
Đáp án: 
 Hydrocacbon : C2H2, C6H12, C4H10 
 Hợp chất hữu cơ: 
 Dẫn xuất của hydrcacbon : C3H7Cl, C2H5ONa .
 Hợp chất vô cơ : HNO3, KHCO3, CO.
¹
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung ghi bảng
7'
Hoạt động 4 : Khái niệm về hoá học hữu cơ : 
Trong hoá học có nhiều ngành khác nhau như Hoá vô cơ, Hoá hữu cơ, ....Mỗi chuyên ngành có một đối tượng và mục đích nghiên cứu khác nhau .
 · Đối tượng nghiên cứu của Hoá học hữu cơ là gì?
Các em hãy dự đoán câu đúng trong bài tập sau:(ở màn hình)
FChuyển mạch : Hoá học hữu cơ còn chia nhiều phân ngành khác có rất nhiều ứng dụng trong thực tế: 
Hoạt động 5 : slide
Tầm quan trọng của hóa học hữu cơ
Ví dụ : Những sản phẩm gì được làm từ nguyên liệu xenlulo ?
· Ta nói những sản phẩm này do hóa học hữu cơ đem lại.
Vậy hãy kể thêm những sản phẩm do hoá học hữu cơ đem lại mà em biết ?
Để có sản phẩm săm lốp, găng tay... phải làm từ nguyên liệu nào ?
· Ta nói ngành sản xuất cao su thuộc về hoá học hữu cơ.
Vậy em hãy kể một số ngành sản xuất hoá học thuộc về hoá học hữu cơ mà em biết ?
GV bổ sung...
Liên hệ thực tế 
Cụ thể nước ta có những nhà máy sản xuất nào?
Cụ thể Huế có những nhà máy sản xuất nào?
FCho HS xem ảnh ứng dụng một số phân ngành hoá học.
Không một ngành kinh tế nào lại không cần đến các chất hữu cơ.
FHoá học hữu cơ có vai trò
quan trọng như thế nào đối với đời sống, xã hội.
GV bổ sung ..mở rộng.
Ø Câu đúng: c
Hoá học hữu cơ là ngành hoá học
chuyên nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ.
Ø bàn, ghế, giấy, vở..
ØHS trả lời
Ø Cao su
ØHS trả lời
ØHS trả lời
Ø HS trả lời
Ø Hoá học hữu cơ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế, xã hội
II. Khái niệm về hoá học hữu cơ: 
Hoá học hữu cơ là ngành hoá học chuyên nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ và những chuyển đổi của chúng.
Hoạt động 6 (9') Bài tập vận dụng. Tổng kết kiến thức trọng tâm bài.
Củng cố :1) Bài tập vận dụng: Trắc nghiệm
Phiếu học tập số 3: Hãy chọn một câu đúng trong mỗi câu sau :
Câu 1:
 Dựa vào dữ kiện nào trong số các dữ kiện sau đây để có thể nói một chất là vô cơ hay hữu cơ ?
a) Trạng thái (rắn ,lỏng, khí.) ; c) Độ tan trong nước ;
b) Màu sắc ; d) Thành phần nguyên tố .
Câu 2: Ngành sản xuất hoá học nào sau đây không thuộc về hoá học hữu cơ.
a) Ngành lọc và hoá dầu	b) Ngành sản xuất chất dẻo
c) Ngành sản xuất axit sunfuric	d) Ngành sản xuất thuốc chữa bệnh
Câu 3: Axit axetic có công thức C2H4O2.. Thành phần phần trăm khối lượng của các nguyên tố trong axit như sau:.
a) % C = 60% , % H = 6,67% , % O = 53,33 %
b) % C = 57 % , % H = 7,4% , % O = 35,6 % 
c) % C = 53,33 % , % H = 6,67% , % O = 60% 
d) % C = 57 % , % H = 7,4% , % O = 35,6 % 
.2) Tổng kết kiến thức trọng tâm bài.
Nghiên cứu
Hiđrocacbon
Hoá học hữu cơ 
Hợp chất hữu cơ là hợp chất của C
Dẫn xuất của Hiđrocacbon
 Thuộc về
Hoạt động 6: (2' )	Bài tập về nhà: 3,4,5 /tr 108 
 34.5 ; 34.6 /tr 39 SBT hoá 9.
Xem trước bài: Cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ 
 ..
 Nhà hoá học Đức Frierich Wohler