Bài giảng Vật lý 7 - Bài 8: Gương cầu lõm

KIỂM TRA BÀI CŨ Câu hỏi 1 :Ảnh tạo bởi gương cầu lồi có đặc điểm gì ?Tại sao trên ô tô, xe máy người ta thường lắp một gương cầu lồi để người lái xe quan sát phía sau mà không lắp một gương phẳng. Làm thế có lợi gì? Câu hỏi 2 : Nêu phương án bố trí thí nghiệm để so sánh ảnh ảo của một vật tạo bởi gương cầu lồi với ảnh của cùng vật đó tạo bởi gương phẳng ? Ngày xưa nhà Bác học vật Lý Ác – Si Mét đã dùng một chiếc gương đặt ở bờ thành và đã dùng chiếc gương đó hứng ánh sáng Mặt Trời đốt cháy các chiến thuyền của quân địch . Vậy chiếc gương đó có tên là gì và được cấu tạo như thế nào ? Bài học hôm nay sẽ giúp các em tìm hiểu GƯƠNG CẦU LÕM Bài 8 I- ¶nh t¹o bëi G­¬ng cÇu lâm ThÝ nghiÖm(H 8.1) C1: - ¶nh c©y nÕn quan s¸t ®­îc trong g­¬ng lµ ¶nh g×? - So víi c©y nÕn th× lín h¬n hay nhá h¬n? §Æt c©y nÕn s¸t g­¬ng råi di chuyÓn tõ tõ xa g­¬ng, cho ®Õn khi kh«ng nh×n thÊy ¶nh ®ã n÷a. C1: - ¶nh c©y nÕn quan s¸t ®­îc trong g­¬ng lµ ¶nh ¶o. - So víi c©y nÕn th× lín h¬n. C2: H·y bè trÝ thÝ nghiÖm ®Ó so s¸nh ¶nh ¶o cña mét vËt t¹o bëi g­¬ng cÇu lâm víi ¶nh cña cïng vËt ®ã t¹o bëi g­¬ng ph¼ng. M« t¶ c¸ch bè trÝ thÝ nghiÖm. Nªu kÕt qu¶ so s¸nh. 2.KÕt luËn: §Æt mét vËt gÇn s¸t g­¬ng cÇu lâm, nh×n vµo g­¬ng thÊy mét ¶nh ……...... kh«ng høng ®­îc trªn mµn ch¾n vµ……………….vËt. G­¬ng ph¼ng G­¬ng cÇu lâm ¶o lín h¬n II- Sù ph¶n x¹ ¸nh s¸ng trªn g­¬ng cÇu lâm §iÒu chØnh ®Ìn chiÕu ®Ó ph¸t ra mét chïm gåm hai tia s¸ng song song. ChiÕu chïm s¸ng song song nµy tíi mét g­¬ng cÇu lâm. Quan s¸t chïm tia ph¶n x¹ trªn g­¬ng vµ hoµn thµnh kÕt luËn. 1. §èi víi chïm tia tíi song song a/C¸c b­íc thÝ nghiÖm: ChiÕu mét chïm tia tíi song song lªn mét g­¬ng cÇu lâm, ta thu ®­îc mét chïm tia ph¶n x¹ ……… t¹i mét ®iÓm ë tr­íc g­¬ng. b/KÕt luËn: (ThÝ nghiÖm m« pháng) C3 : Quan sát chùm tia phản xạ xem nó có đặc điểm gì ? 1. §èi víi chïm tia tíi song song ChiÕu mét chïm tia tíi song song lªn mét g­¬ng cÇu lâm, ta thu ®­îc mét chïm tia ph¶n x¹ ……… t¹i mét ®iÓm ë tr­íc g­¬ng. b/ KÕt luËn: hội tụ C4: H×nh bªn lµ mét thiÕt bÞ dïng g­¬ng cÇu lâm høng ¸nh s¸ng mÆt trêi ®Ó nung nãng vËt. H·y gi¶i thÝch v× sao mµ vËt nã nãng lªn. Trả lời : Ánh sáng mặt trời chiếu vào gương cầu lõm là một chùm ánh sáng song song nên hội tụ vào một điểm trước gương, vì vậy toàn bộ năng lượng của chùm sáng tập trung vào vật nên lµm vật nóng lên. 2. §èi víi chïm tia tíi ph©n k× §iÒu chØnh ®Ìn chiÕu ®Ó ph¸t ra chïm s¸ng ph©n k×. ChiÕu chïm s¸ng ph©n k× nµy tíi mét g­¬ng cÇu lâm. Di chuyÓn ®Ìn chiÕu tõ tõ ®Ó t×m vÞ trÝ thu ®­îc chïm ph¶n x¹ lµ song song. (ThÝ nghiÖm m« pháng) b. KÕt luËn: Mét nguån s¸ng nhá S ®Æt tr­íc g­¬ng cÇu lâm ë mét vÞ trÝ thÝch hîp, cã thÓ cho mét chïm tia …………song song. a. C¸c b­íc thÝ nghiÖm: Chùm tia sáng phân kỳ xuất phát từ điểm S thích hợp tới gương cầu lõm S Chùm tia sáng phân kỳ xuất phát từ điểm S thích hợp tới gương cầu lõm S 2. §èi víi chïm tia tíi ph©n k× b. KÕt luËn: Mét nguån s¸ng nhá S ®Æt tr­íc g­¬ng cÇu lâm ë mét vÞ trÝ thÝch hîp, cã thÓ cho mét chïm tia …………song song. ph¶n x¹ S III. VËn dông T×m hiÓu ®Ìn pin a. §Ó chiÕu xa C6: Xoay pha ®Ìn ®Õn vị trÝ thÝch hîp ®Ó thu ®­îc chïm ph¶n x¹ song song tõ pha ®Ìn chiÕu ra. Gi¶i thÝch v× sao nhê cã pha ®Ìn mµ ®Ìn pin cã thÓ chiÕu ¸nh s¸ng ®i xa mµ vÉn s¸ng râ? Trả lời :V× mét nguån s¸ng nhá S ®Æt tr­íc g­¬ng cÇu lâm ë mét vÞ trÝ thÝch hîp, cã thÓ cho mét chïm tia ph¶n x¹ song song. Mµ chïm s¸ng song song cho c­êng ®é s¸ng kh«ng thay ®æi nªn ®Ìn pin cã thÓ chiÕu ¸nh s¸ng ®i xa mµ vÉn s¸ng râ. III. VËn dông T×m hiÓu ®Ìn pin §Ó chiÕu xa §Ó tËp trung ¸nh s¸ng t¹i mét ®iÓm ë gÇn ®Ìn. C7: Muèn thu ®­îc chïm s¸ng héi tô tõ ®Ìn ra th× ph¶i xoay pha ®Ìn ®Ó cho bãng ®Ìn ra xa hay l¹i gÇn g­¬ng? Tr¶ lêi : Muèn thu ®­îc chïm s¸ng héi tô tõ ®Ìn ph¸t ra th× ta ph¶i xoay pha ®Ìn ®Ó cho bãng ®Ìn ra xa g­¬ng. * Ảnh ảo tạo bởi gương cầu lõm lớn hơn vật . * Gương cầu lõm có tác dụng biến đổi chùm tia sáng tới song song thành một chùm tia phản xạ hội tụ vào một điểm và ngược lại , biến đổi chùm tia tới phân kỳ thích hợp thành một chùm tia phản xạ song song . Mặt Trời là một nguồn năng lượng . Sử dụng năng lượng Mặt Trời là một yêu cầu cấp thiết nhằm giảm thiểu việc sử dụng năng lượng hóa thạch ( tiết kiệm tài nguyên , bảo vệ môi trường ) Một cách sử dụng năng lượng Mặt Trời đó là : Sử dụng gương cầu lõm có kích thước lớn tập trung ánh sáng Mặt Trời vào một điểm ( để đun nước , nấu chảy kim loại ) Công việc về nhà -Đọc “Có thể em chưa biết”. -Học thuộc ghi nhớ. -Làm bài tập phần tổng kết chương Cã thÓ em ch­a biÕt Trong thí nghiệm ở hình 8.1 nếu lấy một màn chắn để cách gương 1m hứng chùm tia phản xạ trên gương . Di chuyển vật từ sát gương ra xa dần . Đến một vị trí thích hợp của vật ta sẽ thu được trên màn chắn ảnh của ngọn nến, ảnh này là ảnh thật Bài tập vận dụng 1.VËt nh­ thÕ nµo cã thÓ coi lµ g­¬ng cÇu lâm? H·y chän c©u tr¶ lêi ®óng. A. Pha ®Ìn pin B. MÆt trong cña c¸i th×a inèc. C. MÆt trong cña c¸i ch¶o ®¸nh bãng D. C¶ 3 vËt trªn ®Òu ®­îc A B 5. Người đàn ông trong hình đang soi gương gì ? A là gương:……………. B là gương:……………. cầu lồi cầu lõm 4. ChiÕu mét chïm tia tíi song song vµo mét g­¬ng cÇu lâm, chïm tia ph¶n x¹ lµ chïm g×? A. Song song. B. Héi tô t¹i mét ®iÓm. C. Ph©n k× D. Cã thÓ A, hoÆc B, hoÆc C. 3. B¸c sÜ nha khoa cã mét dông cô ®Ó quan s¸t phÇn bÞ che khuÊt cña r¨ng. Theo em dông cô ®ã cã cÊu t¹o chÝnh lµ g×? Chän c©u tr¶ lêi ®óng. A. CÊu t¹o chÝnh lµ g­¬ng cÇu lâm ®Ó gióp viÖc quan s¸t dÔ dµng h¬n. B. CÊu t¹o chÝnh lµ g­¬ng cÇu låi ®Ó cã thÓ quan s¸t mét vïng réng h¬n. C. CÊu t¹o chÝnh lµ g­¬ng ph¼ng ®Ó cho ¶nh lín h¬n. D. C¸c c©u A,B,C ®Òu sai. 2. T¹i sao ng­êi ta kh«ng dïng g­¬ng cÇu lâm lµm g­¬ng chiÕu hËu cho « t«, xe m¸y? C©u gi¶i thÝch nµo sau ®©y lµ ®óng? A. V× ¶nh cña c¸c vËt ë xa g­¬ng th­êng kh«ng nh×n thÊy trªn g­¬ng vµ g­¬ng cã ph¹m vi quan s¸t hÑp. B. V× ¶nh cña c¸c vËt qua g­¬ng lín h¬n vËt. C. V× ¶nh cña c¸c vËt qua g­¬ng kh«ng ®èi xøng víi vËt qua g­¬ng. D. V× g­¬ng cÇu lâm kh«ng ®Ñp b»ng g­¬ng cÇu låi. G­¬ng trang ®iÓm cña c¸c diÔn viªn Tiết học đến đây là kết thúc