Bài giảng Vật lý 9 - Bài 19: Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện

 VẬT LÝ 9 BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN Do chạm trực tiếp vào dây dẫn điện trần không bọc vỏ cách điện hoặc dây dẫn hở cách điện. Trẻ em còn nhỏ chạm những ổ điện thấp hoặc có dây điện mà nó nhìn thấy. Do thiết bị điện sử dụng bị rò điện ra vỏ (vỏ dẫn điện) Sữa chữa điện không cắt nguồn điện, sử dụng sửa chữa điện không an toàn (vỏ cách điện hở). Dây điện ở trên cột điện do mưa bão làm đứt dây rơi xuống đất. Buộc trâu bò,... vào cột điện cao áp. Xây nhà sai vi phạm khoảng cách an toàn. Trời mưa to đứng dưới gốc cây cao. Thả diều, chơi đùa gần cột điện, dây điện, dây chằng néo... NGUYÊN NHÂN XẢY RA TAI NẠN ĐIỆN . Hậu quả tai nạn về điện Hậu quả tai nạn về điện Hậu quả tai nạn về điện Tai nạn điện xảy ra có thể gây hậu quả nặng nề Theo thống kê mới nhất, trong năm 2012 có: + 236 vụ tai nạn điện, làm 319 người chết và bị thương. + Khoảng 2,5 tỉ kWh điện bị tiêu hụt. Vậy làm thế nào để phòng tránh các tai nạn do điện gây ra? Và làm thế nào để sử dụng điện tiết kiệm? BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN 1.Nhớ lại các quy tắc an toàn khi sử dụng điện đã học ở lớp 7: C1: Chỉ làm thí nghiệm với các nguồn điện có HĐT dưới bao nhiêu vôn? Trả lời C1: Làm TN với các nguồn điện có HĐT dưới 40V  Làm TN với các nguồn điện có HĐT dưới 40V  Chỉ sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc cách điện đúng tiêu chuẩn BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN 1.Nhớ lại các quy tắc an toàn khi sử dụng điện: Trả lời C2: Phải sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc cách điện đúng như tiêu chuẩn quy định. C2:Phải sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc như thế nào?  Làm TN với các nguồn điện có HĐT dưới 40V I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN 1.Nhớ lại các quy tắc an toàn khi sử dụng điện đã học ở lớp 7: : C3:Cần mắc thiết bị gì cho mỗi dụng cụ điện để ngắt mạch tự động khi đoản mạch? Trả lời C3: Mắc cầu chì có cường độ định mức phù hợp với dụng cụ hay thiết bị điện, đảm bảo khi có sự cố xảy xa, chẳng hạn như khi bị đoản mạch, cầu chì kịp nóng chảy và tự động ngắt mạch trước khi dụng cụ điện bị hư hỏng.  Làm TN với các nguồn điện có HĐT dưới 40V  Chỉ sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc cách điện đúng tiêu chuẩn  Dùng cầu chì có cường độ dòng điện định mức phù hợp BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN 1.Nhớ lại các quy tắc an toàn khi sử dụng điện đã học ở lớp 7: Trước khi xảy ra hiện tượng đoản mạch Sau khi xảy ra hiện tượng đoản mạch  Làm TN với các nguồn điện có HĐT dưới 40V  Chỉ sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc cách điện đúng tiêu chuẩn  Dùng cầu chì có dòng điện định mức phù hợp BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN 1.Nhớ lại các quy tắc an toàn khi sử dụng điện đã học ở lớp 7: C4: Khi tiếp xúc với mạng điện gia đình cần lưu ý điều gì?Vì sao? Trả lời C4:-Phải rất thận trọng khi tiếp xúc với mạng điện này vì có hiệu điện thế 220V nên có thể gây nguy hiểm tới tính mạng con người. - Chỉ sử dụng các thiết bị điện với mạng điện gia đình, khi đảm bảo cách điện đúng tiêu chuẩn.  Làm TN với các nguồn điện có HĐT dưới 40V  Chỉ sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc cách điện đúng tiêu chuẩn  Dùng cầu chì có dòng điện định mức phù hợp BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN 1.Nhớ lại các quy tắc an toàn khi sử dụng điện đã học ở lớp 7:  Làm TN với các nguồn điện có HĐT dưới 40V  Chỉ sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc cách điện đúng tiêu chuẩn  Dùng cầu chì có dòng điện định mức phù hợp  Thận trọng khi tiếp xúc với mạng điện gia đình vì có hiệu điện thế 220V rất nguy hiểm.Chỉ sử dụng các TBĐ khi đảm bảo cách điện BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN 1.Nhớ lại các quy tắc an toàn khi sử dụng điện đã học ở lớp 7: 2. Một số quy tắc an toàn khi sử dụng điện: C5: Bóng đèn treo bị đứt dây tóc, cần phải thay bóng đèn khác.Hãy cho biết vì sao những việc làm sau đây bảo đảm an toàn điện : BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN Trả lời: Vì lúc này không còn dòng điện chạy trong mạch I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN 1.Nhớ lại các quy tắc an toàn khi sử dụng điện đã học ở lớp 7: 2. Một số quy tắc an toàn khi sử dụng điện: C5:Bóng đèn treo bị đứt dây tóc, cần phải thay bóng đèn khác.Hãy cho biết vì sao những việc làm sau đây bảo đảm an toàn điện : - Nếu đèn treo dùng phích cắm thì phải rút phích cắm khỏi ổ lấy điện trước khi tháo bóng đèn hỏng và lắp bóng đèn khác? BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN + Trả lời: Vì cầu chì và công tắc mắc trên dây pha( dây nóng). Nên khi ngắc công tắc hoặc tháo nắp cầu chì thì không có dòng điện chạy qua cơ thể người? I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN 1.Nhớ lại các quy tắc an toàn khi sử dụng điện đã học ở lớp 7: 2. Một số quy tắc an toàn khi sử dụng điện: C5:Bóng đèn treo bị đứt dây tóc, cần phải thay bóng đèn khác.Hãy cho biết vì sao những việc làm sau đây bảo đảm an toàn điện : - Nếu đèn treo không dùng phích cắm thì phải ngắt công tắc hoặc tháo cầu chì trước khi tháo bóng đèn hỏng và lắp bóng đèn khác? Đã tháo nắp cầu chì BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN Trả lời: - Khi đảm bảo cách điện giữa người và nền nhà, do điện trở của vật cách điện (ghế nhựa, bàn gỗ khô..) là rất lớn nên dòng điện nếu chạy qua cơ thể người và vật cách điện sẽ có cường độ rất nhỏ nên không nguy hiểm I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN 1.Nhớ lại các quy tắc an toàn khi sử dụng điện đã học ở lớp 7: 2. Một số quy tắc an toàn khi sử dụng điện C5:Bóng đèn treo bị đứt dây tóc, cần phải thay bóng đèn khác.Hãy cho biết vì sao những việc làm sau đây bảo an toàn điện : - Đảm bảo cách điện giữa người và nền nhà ( như đứng trên ghế nhựa hoặc bàn gỗ) trong khi tháo bóng hỏng và lắp bóng đèn khác. - Khi sửa chữa các thiết bị và đồ dùng điện cần ngắt điện (rút phích cắm, tháo nắp cầu chì) và đảm bảo cách điện giữa người và nhà. - Những hư hỏng không biết lí do, không sửa được  phải ngắt điện và báo người lớn hoặc thợ điện, không được tự ý sửa chữa! BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN BÓNG ĐÈN TREO BỊ ĐỨT DÂY TÓC I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN 1.Nhớ lại các quy tắc an toàn khi sử dụng điện đã học ở lớp 7: 2. Một số quy tắc an toàn khi sử dụng điện Nối đất cho vỏ kim loại của các dụng cụ điện là một biện pháp đảm bảo an toàn điện. (1) (2) (3) BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN C6:Khi sử dụng các dụng cụ điện này ta thường tiếp xúc với vỏ kim loại của chúng. Để đảm bảo an toàn, vỏ kim loại của dụng cụ điện được nối bằng một dây dẫn với chốt thứ 3 của ổ lấy điện. Hãy chỉ ra trên hình 19.1 dây nối dụng cụ điện với đất và dòng điện chạy qua dây dẫn nào khi dụng cụ này hoạt động bình thường. I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN 1.Nhớ lại các quy tắc an toàn khi sử dụng điện đã học ở lớp 7: 2.Một số quy tắc an toàn khi sử dụng điện -Trong trường hợp ở hình 19.2, dây dẫn điện bị hở và tiếp xúc với vỏ kim loại của dụng cụ. Nhờ các dây tiếp đất mà người sử dụng nếu chạm tay vào vỏ dụng cụ cũng không bị nguy hiểm. Hãy giải thích vì sao? Trả lời:Khi dây dẫn điện bị hở vỏ kim loại của dụng cụ điện có điện, dòng điện truyền xuống đất theo hai nhánh, nhánh thứ nhất là dây nối có điện trở rất nhỏ, nhánh thứ hai là người sử dụng có điện trở rất lớn, khi đó dòng điện hầu hết chạy qua dây dẫn nối đất còn dòng điện chạy qua cơ thể người rất nhỏ không nguy hiểm. Hình:19.2 BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN II.SỬ DỤNG TIẾT KIỆM ĐIỆN NĂNG 1.Cần phải sử dụng tiết kiệm điện năng. Sử dụng tiết kiệm điện năng đưa lại cho chúng ta những lợi ích gi ? - Giảm chi tiêu cho gia đình. - Các dụng cụ và thiết bị điện được sử dụng lâu bền hơn . - Giảm bớt các sự cố gây tổn hại chung do hệ thống cung cấp điện bị quá tải, đặc biệt trong những giờ cao điểm. Trả lời: - Dành phần điện năng tiết kiệm cho sản xuất. - Giảm chi tiêu cho gia đình. - Các dụng cụ và thiết bị điện được sử dụng lâu bền hơn . - Giảm bớt các sự cố về điện - Dành phần điện năng tiết kiệm cho sản xuất. BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN II.SỬ DỤNG TIẾT KIỆM ĐIỆN NĂNG 1.Cần phải sử dụng tiết kiệm điện năng. C7:Hãy thử tìm thêm những lợi ích khác của việc sử dụng tiết kiệm điện năng? THẢO LUẬN NHÓM a/-Biện pháp ngắt điện ngay khi mọi người đi khỏi nhà, ngoài công dụng tiết kiệm điện năng,còn giúp tránh được những hiểm hoạ nào nữa ? b/Phần điện năng được tiết kiệm còn có thể được sử dụng để làm gì đối với quốc gia ? c/ Nếu sử dụng tiết kiệm điện năng thì bớt được số nhà máy điện cần phải xây dựng.Điều này có lợi ích gì đối với môi trường? BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN a/ Ngắt điện khi không sử dụng và khi rời khỏi nhà tránh hỏa hoạn b/ Dành phần điện tiết kiệm được cho sản xuất , xuất khẩu điện góp phần tăng thu nhập cho đất nước. c/ Giảm chi phí quốc gia, giảm ô nhiễm môi trường. Nên rút hẳn các phích cắm điện khi ra khỏi nhà I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN II.SỬ DỤNG TIẾT KIỆM ĐIỆN NĂNG 1.Cần phải sử dụng tiết kiệm điện năng. 2.Các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng. C8:Hãy viết công thức tính điện năng sử dụng? A = P.t C9:Từ đó hãy cho biết, để sử dụng tiết kiệm điện năng thì: - Cần phải lựa chọn, sử dụng các dụng cụ hay thiết bị điện có công suất như thế nào? - Có nên sử dụng các dụng cụ hay thiết bị điện trong những lúc không cần thiết hay không? Vì sao? -Trả lời: Lựa chọn, sử dụng các dụng cụ, TBĐ có công suất phù hợp. - Không sử dụng các dụng cụ hay thiết bị điện trong những lúc không cần thiết, vì sử dụng như thế là lãng phí điện năng. - Lựa chọn, sử dụng các dụng cụ, TBĐ có công suất phù hợp. - Chỉ sử dụng đồ dùng điện trong thời gian cần thiết BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN Từ năm 2010 EU quyết định sử dụng đèn huỳnh quang Bóng đèn huỳnh quang sẽ giúp giảm 60% lượng tiêu thụ điện năng ở các hộ gia đình EU, tương đương giảm 30 triệu tấn khí thảiCO2/năm. SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN Đèn hình hoa phát sáng không cần điện lưới. Vào ban ngày, loại đèn này lấy từ mặt trời và gió. Khi màn đêm buông xuống nó chỉ phát ra ánh sáng yếu, độ sáng tăng lên khi có người hoặc vật đi qua đèn, dùng đèn này để thắp sáng thành phố vào ban đêm CÁC NHÀ MÁY SẢN XUẤT NHIỆT ĐIỆN THẢI KHÓI RA MÔI TRƯỜNG * Các nhà máy nhiệt điện chạy bằng than, khí đốt hàng ngày thải rất nhiếu khí CO2 ra môi trường gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng đến tầng khí quyển ozon làm thay đổi khí hậu gây ra những hậu quả rất nghiêm trọng đối với đời sống con người, hệ động thực vật. * Các nhà máy thủy điện thì gây ảnh hưởng tới môi trường hệ sinh thái, nơi sinh sống động thực vật nơi làm thủy điện. I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN II.SỬ DỤNG TIẾT KIỆM ĐIỆN NĂNG 1.Cần phải sử dụng tiết kiệm điện năng. 2.Các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng. III. VẬN DỤNG: Viết dòng chữ “Nhớ ngắt điện” dán ngay cửa ra vào. Lắp công tắc tự động. Khi đóng cửa thì tự động ngắt mạch điện. C10.Một bạn hay quên tắt điện khi rời khỏi nhà. Em hãy nghĩ cách giúp bạn này để tránh lãng phí điện và đảm bảo an toàn điện? Trả lời: BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN II.SỬ DỤNG TIẾT KIỆM ĐIỆN NĂNG 1.Cần phải sử dụng tiết kiệm điện năng. 2.Các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng. III. VẬN DỤNG: C11.Trong gia đình, các TB nung nóng bằng điện sử dụng nhiều điện năng.Biện pháp tiết kiệm nào dưới đây là hợp lí nhất? Không sử dụng các thiết bị nung nóng bằng điện. Chỉ sử dụng các thiết bị nung nóng bằng điện trong thời gian tối thiểu cần thiết. Không đun nấu bằng bếp điện. Chỉ đun nóng bằng điện và sử dụng các thiết bị nung nóng khác như bàn là, máy sấy tóc … trong thời gian tối thiểu cần thiết. BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN *Chọn câu trả lời đúng:  Những dụng cụ nào dưới đây có tác dụng bảo vệ mạch điện khi sử dụng? A. Ampe kế. B. Cầu chì. C. Vôn kế. D. Công tơ điện. CỦNG CỐ CỦNG CỐ 2. Khi gặp một người đang bị tai nạn về điện, công việc đầu tiên ta phải làm gì ? A. Chạy lại kéo nạn nhân ra khỏi dòng điện. B. Gọi bệnh viện đến cấp cứu. C. Dùng vật lót cách điện (cây khô, giẻ khô ...) tách nạn nhân ra khỏi dòng điện D. Chờ người khác đến để cùng trợ giúp CỦNG CỐ 3. Để tiết kiệm điện năng tiêu thụ tại gia đình, cần phải có các biện pháp nào sau đây? A. Sử dụng các dụng cụ dùng điện có hiệu suất cao. B. Sử dụng các dụng cụ dùng điện trong thời gian cần thiết. C. Lựa chọn và sử dụng các dụng cụ và thiết bị điện có công suất phù hợp. D. Cả 3 phương án trên SƠ ĐỒ TƯ DUY HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ -Về nhà làm bài tập 19.1 đến 19.5 (SBT). -Nghiên cứu bài 20, trả lời các câu hỏi trong phần tự kiểm tra từ câu 1  câu 11; làm bài tập vận dụng bài 12  bài 15 (Sgk).