Bài giảng Vật lý 9 - Nguyễn Thành Trung - Tiết 4, Bài 4: Đoạn mạch nối tiếp

NGUYỄN THÀNH TRUNG. TRƯỜNG THCS HẢI TÂN - HẢI LĂNG - QUẢNG TRỊ HS1: Bµi tËp 1: Khi ®Æt vµo hai ®Çu d©y dÉn mét hiÖu ®iÖn thÕ lµ 20 v«n th× c­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua nã lµ 0,5 A.a.TÝnh ®iÖn trë cña d©y dÉn.b.NÕu ta t¨ng hiÖu ®iÖn thÕ thªm 5 v«n th× lóc ®ã c­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn lµ bao nhiªu?	 HS2: Cho m¹ch ®iÖn nh­ h×nh vÏ. BiÕt ampe kÕ chØ 0,8 A. a.TÝnh ®iÖn trë R. b.§Ó Am pe kÕ chØ 1,2 A th× hiÖu ®iÖn thÓ ph¶i t¨ng thªm bao nhiªu? *Trong ®o¹n m¹ch gåm hai bãng ®Ìn m¾c nèi tiÕp th×: ®o¹n m¹ch nèi tiÕp 1. Nhí l¹i kiÕn thøc líp 7: I.C­êng ®é dßng ®iÖn vµ hiÖu ®iÖn thÕ trong ®o¹n m¹ch nèi tiÕp: I = I1 = I2 (1) U = U1 + U2 (2) 2.§o¹n m¹ch gåm hai ®iÖn trë m¾c nèi tiÕp: *C1: R1, R2 vµ Ampe kÕ ®­îc m¾c nèi tiÕp víi nhau. Suy ra I = I1 = I2 (1) U = U1 + U2 (2) C2: Hãy chứng minh rằng, đối với đoạn mạch gồm hai điện trở R1, R2 mắc nối tiếp, hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở tỉ lệ thuận với điện trở đó.  R1, R2 maéc noái tieáp vôùi nhau. Neân theo heä thöùc (1) I = I1 = I2 Theo ĐL Ôm ta có: Suy ra: (3) II. Điện trở tương đương của đoạn mạch nối tiếp: 1. Điện trở tương đương: I không đổi  Ñieän trôû töông ñöông (Rtñ) laø khi ta thay moät ñieän trôû khaùc vôùi cuøng moät hieäu ñieän theá ñoù thì cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy qua noù khoâng ñoåi U kh«ng ®æi 2. Công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp: C3: Hãy chứng minh công thức tính điện trở tương đương (Rtt) của đoạn mạch gồm hai điện trở R1, R2 mắc nối tiếp là: Rtt = R1 + R2 Ta có: 	UAB = I.Rtđ (1)  Theo heä thöùc (2) UAB = U1 + U2 (*) U1 = I1.R1 (2) ; U2 = I2.R2(3) Từ (1), (2), (3) thay vào (*)ta được: I.Rtđ =I1.R1 +I2.R2 3. Thí nghiệm kiểm tra: Với: I=I1=I2 rút gọn ta được: Rtñ =R1 +R2 (4) 4. Kết luận: Trong ®o¹n m¹ch gåm hai ®iÖn trë R1 vµ R2 m¾c nèi tiÕp thì: Rt® = R1 + R2 III. VẬN DỤNG: C4: Cho mạch điện như sơ đồ hình 4.2. +Khi công tắc K mở, hai đèn có hoạt động không?Vì sao? +Khi công tắc K đóng, cầu chì bị đứt, hai đèn có hoạt động không? Vì sao? +Khi công tắc K đóng, dây tóc bóng đèn Đ1 bị đứt, đèn Đ2 có hoạt động không? Vì sao? +Khi công tắc K mở, hai đèn không hoạt động vì mạch hở, không có dòng điện chạy qua đèn. +Khi công tắc K đóng, cầu chì bị đứt, hai đèn cũng không hoạt động vì mạch hở, không có dòng điện chạy qua chúng. +Khi công tắc K đóng, dây tóc bóng đèn Đ1 bị đứt thì đèn Đ2 cũng không hoạt động vì mạch hở, không có dòng điện chạy qua nó. C5: Cho hai điện trở R1=R2=20  mắc như sơ đồ. +Tính điện trở tương đương của đoạn mạch. +Mắc thêm R3 nối tiếp với R1, R2 thì điện trở tương đương của mạch mới bằng bao nhiêu? So sánh điện trở này với mỗi điện trở thành phần?  a)Vì R1nt R2 nên ta có: R12 = R1 + R2 =20 + 20 = 40  b)Vì R12nt R3 nên ta có: RAC = R12 + R3 = 40 + 20 = 60. SS:Ta thấy RAC = 3R1 = 3R2 = 3R3 Môû roäng: Maïch coù n ñieän trôû maéc noái tieáp thì điện trở thì: 	 I=I1=I2=…=In U=U1+U2+…Un Rtñ = R1 + R2 +…+ Rn §èi víi ®o¹n m¹ch gåm hai ®iÖn trë m¾c nèi tiÕp: *C­êng ®é dßng ®iÖn (I) cã gi¸ trÞ nh­ nhau t¹i mäi ®iÓm: I = i1 = i2 *HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch b»ng tæng hai hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu mçi ®iÖn trë: U = U1 + U2 *§iÖn trë t­êng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch b»ng tæng hai ®iÖn trë thµnh phÇn: Rt® = R1 + R2 *HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu mçi ®iÖn trë tû lÖ thuËn víi ®iÖn trë ®ã Bµi tËp 4.1/SBT.Hai ®iÖn trë R1, R2 vµ ampe kÕ ®­îc m¾c nèi tiÕp víi nhau vµo hai ®iÓm A, B. a.VÏ s¬ ®å m¹ch ®iÖn. b.Cho R1= 5 «m, R2 = 10 «m, ampe kÕ chØ 0,2A.TÝnh HiÖu ®iÖn thÕ cña ®o¹n m¹ch AB.