Bài giảng Vật lý 9 - Tiết 6: Đoạn mạch song song

* Thương số U/I cho biết gỡ? í nghĩa của điện trở? Cõu 1 Cõu 2 *Đối với một vật dẫn nhất định thỡ thương số U/I là khụng đổi, do vậy đặt U/I = R là điện trở của dõy dẫn( đặt trưng cho sự cản trở dũng điện của dõy dẫn). * Viết cụng thức,nờu tờn, đơn vị đo cỏc đại lượng trong cụng thức và phỏt biểu định luật ễm? 	Trong đó : U là hiệu điện thế (V) , I là cường độ dòng điện (A), R là điện trở dây dẫn ( ) Phát biểu định luật : Cường độ chạy qua dây dẫn tỉ lệ thuận với hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn và tỉ lệ nghịch với điện trở của dây. Lieọu coự theồ thay theỏ hai ủieọn trụỷ maộc song song baống moọt ủieọn trụỷ ủeồ doứng ủieọn chaùy qua maùch khoõng thay ủoồi ? Hụm nay chỳng ta tỡm hiểu vấn đề nay qua bài học tiếp theo: I/ Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch song song: 1/ Nhớ lại kiến thức ở lớp 7 	Cường độ dũng điện trong mạch chớnh cú mối quan hệ như thế nào với cường độ dũng điện trong cỏc mạch rẽ? - Hiệu điện thế hai đầu đoạn mạch bằng hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi mạch rẽ: U = U1 = U2 (2) Trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc song song: - Cường độ dòng điện chạy qua mạch chính bằng tổng các cường độ dòng điện chạy qua các mạch rẽ: I = I1 + I2 (1) 	Hiệu nđiện thế giữa hai đầu mạch cú quan hệ thế nào với hiệu điện thế hai đầu mỗi búng đốn? - I/ Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch song song: 1/ Nhớ lại kiến thức ở lớp 7 I = I1 + I2 U = U1 = U2 C1: Quan sát sơ đồ mạch điện hình bên và cho biết điện trở R1, R2 được mắc với nhau như thế nào. Nêu vai trò của Vôn kế và Ampe kế trong sơ đồ ? 2/ Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song 	Sơ đồ mạch điện hình trên cho biết điện trở R1 được mắc song song với R2. Ampe kế đo cường độ dòng điện chạy trong mạch chính. Vôn kế đo hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở, đồng thời là hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch. 	Các hệ thức (1), (2) vẫn đúng đối với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song. A B K R1 R2 + - V A - I/ Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch song song: 1/ Nhớ lại kiến thức ở lớp 7 I = I1 + I2 U = U1 = U2 2/ Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song C2 Hãy chứng minh rằng đối với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song, cường độ dòng điện qua mỗi điện trở tỷ lệ nghịch với điện trở đó. I1 / I2 = R2 / R1 (3) Vỡ R1 mắc song song R2 nờn ta cú: U1 = U2 hay I1.R1=I2.R2 Suy ra: I1 / I2 = R2 / R1 Hóy hoạt động cỏ nhõn chứng minh cõu C2? A B K R1 R2 + - V A - I/ Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch song song: 1/ Nhớ lại kiến thức ở lớp 7 N I = I1 + I2 U = U1 = U2 II/ Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song Hóy hoạt động cỏ nhõn chứng minh cõu C3? A B K R1 R2 + - V A C3 Hãy chứng minh công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở R1 , R2 mắc song song là: 1/Rtđ=1/R1+1/R2 (4) Từ đó suy ra Rtđ= Từ hệ thức định luật ôm I=U/R (*) Ta có I1= U1/R1 ; I2= U2/R2 ; Đồng thời I=I1+I2 ; U=U1=U2 . Thay vào biểu thức (*) ta có 1/ Rtđ =1/R1+1/R2 hayRtđ= R1R2/R1+R2 - I/ Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch song song: 1/ Nhớ lại kiến thức ở lớp 7 I = I1 + I2 U = U1 = U2 II/ Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song 1. Công thức tính điện trở tương đương: 2. Thí nghiệm kiểm tra: R1=24 ôm R2=8 ôm IAB= 1A B A Neõu teõn vaứ chửực naờng caực thieỏt bũ coự trong maùch ủieọn ?. - I/ Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch song song: 1/ Nhớ lại kiến thức ở lớp 7 I = I1 + I2 U = U1 = U2 II/ Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song 1. Công thức tính điện trở tương đương: 2. Thí nghiệm kiểm tra: R3= 6 ôm R3 tương đương với R12 IAB= 1A I’AB= 1A A B Vậy IAB=I’AB 	 Đối với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song thì nghịch đảo của điện trở tương bằng tổng các nghịch đảo của từng điện trở thành phần. - I/ Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch song song: 1/ Nhớ lại kiến thức ở lớp 7 I = I1 + I2 U = U1 = U2 II/ Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song 3. Kết luận: 2. Thí nghiệm kiểm tra: 1. Công thức tính điện trở tương đương: ; Rtđ = 1/Rtđ=1/R1 +1/R2 	Người ta thường mắc song song vào mạch điện các dụng cụ điện có cùng hiệu điện thế định mức. Khi hiệu điện thế của mạch điện bằng hiệu điện thế định mức thì các dụng cụ này đều hoạt động bình thường. - I/ Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch song song: 1/ Nhớ lại kiến thức ở lớp 7 I = I1 + I2 U = U1 = U2 II/ Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song ; Rtđ = 1/Rtđ=1/R1 +1/R2 IIi. Vận dụng C4 Trong phòng sử dụng một đèn và một quạt có cùng hiệu điện thế định mức 220V. Hiệu điện thế của nguồn là 220V. Mỗi đồ dùng đều có công tắc và cầu chì bảo vệ. + Đèn và quạt được mắc thế nào vào mạch điện để chúng hoạt động bình thường? + Vẽ sơ đồ mạch điện đó. Cho ký hiệu sơ đồ của quạt điện là: + Nếu đèn không hoạt động thì quạt có hoạt động không? Vì sao? + Đèn và quạt được mắc // vào nguồn 220V để chúng hoạt động bình thường + Nếu đèn không hoạt động thì quạt vẫn hoạt động vì quạt vẫn mắc vào hiệu điện thế đã cho + Sơ đồ mạch điện C5 Cho hai điện trở R1=R2=30 được mắc như sơ đồ bên + Tính điện trở tương đương của đoạn mạch đó. + Nếu thêm điện trở R3=30 vào đoạn mạch như sơ đồ dưới thì điện trở tương đương của đoạn mạch mới bằng bao nhiêu? So sánh điện trở đó với mỗi điện trở thành phần. C5 Rtđ=R12 .R3/ R12+R3 = 15.30/ 45=10  Rtđ nhỏ hơn một điện trở thành phần. R12= 30/ 2 =15 IIi. Vận dụng - I/ Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch song song: 1/ Nhớ lại kiến thức ở lớp 7 I = I1 + I2 U = U1 = U2 II/ Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song ; Rtđ = 1/Rtđ=1/R1 +1/R2 IIi. Vận dụng Mở rộng: Điện trở tương đương của đoạn mạch gồm ba điện trở mắc song song được tính theo công thức: R1 R2 R2 R3 R1 Đối với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song: Cường độ dòng điện chạy qua mạch chính bằng tổng cường độ dòng điện chạy qua các mạch rẽ: I = I1+ I2 Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch song song bằng hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi đoạn mạch rẽ: U = U1 = U2 Điện trở tương đương được tính theo công thức: 1/Rtđ= 1/R1 + 1/R2 Cường độ dòng điện chạy qua mỗi điện trở tỷ lệ nghịch với điện trở đó I1/I2= R2/R1 Học thuộc ghi nhớ của bài Đọc “Cú thể em chưa biết” Làm bài tập 5.1 – 5.14 SBT Chuẩn bị bài tập bài 6.