Bài giảng Xây dựng các bài tập phát triển giao tiếp tổng thể

XÂY DỰNG CÁC BÀI TẬP PHÁT TRIỂN GIAO TIẾP TỔNG THỂ KHÁI NIỆM“Giao tiếp tổng thể là phương pháp giao tiếp trong đó người ta sử dụng một cách có ý thức tất cả các cách và các hình thức có thể sử dụng được để thể hiện bản thân, để giao tiếp”.Các hình thức giao tiếp tổng thể- Chỉ tay vào đồ vật thật: Đây là một hình thức giao tiếp đơn giản nhất của giao tiếp thay thế và hỗ trợ. Việc sử dụng cách thức chỉ vào đồ vật được sử dụng trước khi trẻ có thể hiểu được các ký hiệu, các biểu tượng trong tranh vẽ.- Sử dụng điệu bộ, ngôn ngữ cơ thể, nét mặt: Là hình thức giao tiếp trẻ thường sử dụng khi muốn thể hiện những nhu cầu của mình.- Sử dụng mô hình, tranh ảnh, hình vẽ biểu tượng Ưu và hạn chế của việc sử dụng phương pháp giao tiếp tổng thể trong giao tiếp với trẻ tự kỷƯu điểm Thông qua giao tiếp tổng thể sẽ mở ra tất cả những con đường và cách thức giao tiếp cho trẻ tự kỷ. Giao tiếp tổng thể cho phép giáo viên, phụ huynh và các kỹ thuật viên có thể sử dụng một cách kết hợp rất nhiều cách thức giao tiếp khác nhau. Mặt khác giao tiếp tổng thể cho phép trẻ có thể được sử dụng nhiều hình thức giao tiếp phù hợp nhất trong bất kỳ tình huống nào. Giao tiếp tổng thể hướng tới sự đơn giản hoá giúp giáo viên dễ dàng khi sử dụng.Hạn chếTrong số 30.145 trường hợp trẻ tự kỷ có tới 9% trẻ không bao giờ nói. Trong số trẻ còn lại là những trẻ có khả năng phát triển ngôn ngữ thì có tới 43% nói lúc gần 1 tuổi; 35 % nói giữa 1-2 tuổi; 22 % nói lúc hơn 3 tuổi và muộn hơn. Như vậy việc hạn chế của giao tiếp tổng thể là trẻ khó sử dụng kết hợp giữa cử chỉ và lời nói.Sử dụng phối hợp các phương pháp và các hình thức giao tiếp	Sử dụng vật thật, mô hình, tranh ảnh, tranh biểu tượng như là một phương tiện hỗ trợ giao tiếp. Thông qua sử dụng các phương tiện hỗ trợ nhằm giúp trẻ đạt được các kỹ năng giao tiếp sau:+ Trẻ học cách trao đổi tranh/ biểu tượng để trẻ có được đồ vật mà mình mong đợi.+ Tăng tính chủ động: nghĩa là tăng cường khả năng tìm và đi đến chỗ để sách/ tranh/ biểu tượng giao tiếp. Biết lấy biểu tượng và đưa cho người lớn. Trẻ có thể biết cách chủ động trong giao tiếp ở mọi nơi, mọi lúc.+ Biết cách lựa chọn đồ vật thích và không thích.+ Biết cách thể hiện nhu cầu của mình- Tăng ngôn ngữ chức năng, bao gồm: + Tăng vốn từ và độ dài của cụm từ trẻ sử dụng;+ Dùng câu trả lời có/ không phù hợp; + Phát triển các phương thức giao tiếp (chào hỏi, khoe, trả lời các loại câu hỏi, yêu cầu thông tin).Dạy trẻ kỹ năng biết phản ứng trước các câu hỏi có cấu trúc về: Thời gian (trả lời câu hỏi khi nào?); Về không gian (Ở đâu?); Về con người (Ai?) và về hoạt động (Cái gì?).- Sử dụng các hình thức giao tiếp khác (chỉ đồ vật, sử dụng cử chỉ điệu bộ, ngôn ngữ cơ thể, nét mặt, tranh ảnh...) như một hình thức giao tiếp thay thế.NHỮNG NGUYÊN TẮC CƠ BẢN ĐỊNH HƯỚNG CHO VIỆC XÂY DỰNG CÁC BÀI TẬP PHÁT TRIỂN GIAO TIẾP TỔNG THỂ CHO TRẺ TỰ KỶ TUỔI MẦM NON Đảm bảo tính cá biệt hoá: Mỗi trẻ em có sở thích, hứng thú, cách luyện tập và những khó khăn khác nhau. Đặc biệt, trong lớp có trẻ tự kỷ học hoà nhập thì sự khác biệt đó càng rõ nét. Mỗi trẻ tự kỷ có khả năng trí tuệ khác nhau, cách học và mức độ linh hoạt của tư duy cũng khác nhau. Bởi vậy, trong quá trình phát triển ngôn ngữ giao tiếp cho trẻ tự kỷ, giáo viên phải sử dụng phương pháp cá biệt hoá một cách linh hoạt.Đảm bảo tính linh hoạt trong các hình thức và phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ tự kỷ. Đặc điểm trẻ tự kỷ là khả năng tập trung chú ý hạn chế, do vậy giáo viên, phụ huynh phải linh hoạt trong việc sử dụng các hình thức dạy học (dạy trong phòng, dạy ngoài trời, dạy qua hoạt động vui chơi, sinh hoạt hàng ngày) và các phương pháp dạy học (làm mẫu, bắt chước, học theo nhóm, học cá nhân)Đảm bảo việc sử dụng phương tiện hỗ trợ và thay thế một cách hợp lý. Vì trẻ tự kỷ hạn chế trong ngôn ngữ nói nên việc xây dựng các bài tập phát triển giao tiếp tổng thể cho trẻ trong lứa tuổi này phải chú ý đến việc lựa chọn phương tiện hỗ trợ và thay thế phù hợp với từng nội dung của bài học, các tranh ảnh, mô hình, vật thật cần phong phú và sinh động, gần gũi với cuộc sống thực của trẻ.CẤU TRÚC CỦA MỖI BÀI TẬP- Mục đích: Sau mỗi bài tập trẻ đạt được một mức độ kỹ năng cụ thể.- Chuẩn bị: Các đồ dùng, đồ chơi, phương tiện dạy học- Cách hướng dẫn: Đưa ra những gợi ý để tiến hành thực hiện bài tập- Đánh giá: Đưa ra các tiêu chí đánh giá hiệu quả của bài tập.CÁC BÀI TẬP PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ GIAO TIẾP TỔNG THỂ - Chủ đề bản thânChủ đề gia đình Chủ đề về đồ dùng - đồ chơi Chủ đề về thế giới tự nhiên Chủ đề các phương tiện giao thông